انتخابات پارلمانى و اميدهاى مردم در جمهورى آذربايجان
۱۳۸۴ آبان ۱۵, یکشنبه
مان‌اند، جنبش مقاومت در حال رشد است: ماههاست كه هزاران نفر به خيابانها مى‌روند تا عليه دولت رييس جمهور الهام على‌اف دست به تظاهرات بزنند. امروز يكشنبه ۶ نوامبر در آذربايجان انتخابات مجلس نمايندگان اين كشور برگزار مى‌شود.
در آستانه برگزارى انتخابات در جمهورى آذربايجان بسيارى زخمى و دستگير شدند. برخى از ماموران پليس با خشونت تمام با شركت‌كنندگان در تظاهرات رفتار كردند، تظاهراتى كه شعارهاى آن عبارت بودند از امكانات برابر براى همه احزاب، حق آزادى تجمع و استعفاى رييس جمهور الهام على‌اف. احزاب اپوزيسيون از پيش از آغاز انتخابات ترديد خود را در اين باره ابراز داشته بودند كه انتخابات بدون تقلب انجام گيرد، همان گونه كه در انتخابات رياست جمهورى سال ۲۰۰۳ حزب حاكم ”يئنى آذربايجان“، ”آذربايجان نو“، دست به تقلب زده بود.
شوراى اروپا هم در اين باره اظهار نگرانى كرده بود. چهار هفته پيش شوراى اروپا در باره انتخابات روز يكشنبه ۶ نوامبر در جمهورى آذربايجان اين گونه نظر داده بود: ”مقامات دولت جمهورى آذربايجان تلاشى نمى‌كنند تا انتخاباتى دمكراتيك و همخوان با موازين شوراى اروپا برگزار شود.“
با اين همه الحان نورى‌اف، پژوهشگر در رشته علوم سياسى در دانشگاه باكو، معتقد است كه ”رييس جمهور على‌اف فهميده است كه اين بار آذربايجان احتياج به انتخاباتى دمكراتيك، شفاف و منصفانه دارد.“
در اين ميان فشارهايى كه از سوى امريكا و سازمانهاى بين‌المللى وارد آمده، كمك كرده است: مى‌توان برخى پيشرفت‌هاى هر چند كوچك را مشاهده كرد. براى نمونه در انتخابات امسال به بيش از ۲۰۰۰ نفر اجازه دادند كه به عنوان نامزد انتخاباتى براى تصدى ۱۲۵ كرسى انتخاباتى ثبت نام كنند. در آخرين انتخابات پارلمانى در جمهورى آذربايجان، كه در سال ۲۰۰۰ انجام گرفت، تنها يك پنجم اين تعداد، يعنى ۴۰۰ نفر، به عنوان نامزد انتخاباتى اجازه ثبت نام يافته بودند. همچنين با فشار بين‌المللى در انتخابات امروز يكشنبه همه كسانى كه رأى مى‌دهند بايد انگشت خود را در مهر فرو برده رنگى كنند، تا جلوى اينكه يك نفر بتواند چند بار رأى بدهد گرفته شود.
اما از سوى ديگر دولت آذربايجان در هفته‌هاى اخير مانع فعاليتهاى اپوزيسيون اين كشور شد. پليس با شدت عمل جلوى تجمع منتقدان دولت را گرفت. بنابراين به هيچ روى نمى‌توان اين ادعاى دولت آذربايجان را پذيرفت كه همه احزاب در اين كشور از موقعيت برابر براى شركت در انتخابات برخوردار بوده‌اند.
در جمهورى آذربايجان ۴۰ حزب سياسى وجود دارد. سه حزب اصلى اپوزيسيون با هم متحد شده و ائتلاف ”آزادليق“ يعنى ”آزادى“ را تشكيل داده‌اند. در اين ائتلاف رسول قلى‌اف، رهبر حزب دمكرات و رييس پيشين پارلمان اين كشور، نقشى اساسى ايفا مى‌كند. الحان نورى‌اف، پژوهشگر علوم سياسى، در باره قلى‌اف مى‌گويد: ”قلى‌اف سياستمدارى است كه پول دارد. مقامات رهبرى آذربايجان اين را كه آدم‌هاى مستقلى كه داراى قدرت اقتصادى هستند، مثل قلى‌اف، بخواهند جلو بروند، خطرناك مى‌دانند. رهبرى دولت در آذربايجان اكثريت فعاليتهاى اقتصادى كشور را محكم در چنگ خود گرفته است.“
مردم جمهورى آذربايجان اعتماد زيادى به سياستمداران ندارند. به گفته يكى از نامزدهاى مستقل انتخابات، مردم آذربايجان نه از دولت طرفدارى مى‌كنند و نه از احزاب مخالف دولت. مردم خسته شده‌اند، هم از كسانى كه در تظاهرات شركت مى‌كنند و هم از پليس كه مخالفان را كتك مى‌زند. مردم آذربايجان خواهان تحول‌اند. دوست دارند كه متخصصان و اهل فن در مجلس نمايندگان بنشينند و نه حرافان و واعظان. مردم دوست دارند كه متخصصان جوان كارها را در دست بگيرند، جوانانى كه بتوانند راه‌حلهاى تازه براى مشكلهاى كشور پيدا كنند، بى‌آنكه در كارشان فساد رخنه كند.
ناظران سياسى، با روحيه‌اى كه در ميان مردم آذربايجان مى‌بينند، پيش بينى نمى‌كنند كه انقلابـى در اين كشور رخ دهد، انقلابى شبيه آنچه در چند سال اخير در قرقيزستان، گرجستان يا اوكرايين رخ داد. به نظر مى‌رسد كه كشورهاى غربى نيز از سران دولت كنونى در اين كشور راضى باشند، به شرط آنكه در انتخابات تقلب نكنند و جلوى گسترش بى‌رويه فساد را نيز بگيرند. چون آذربايجان از جمله ده كشور بسيار فاسد جهان است.