انتخابات و ایجاد فضای امنیتی

روز یک‌شنبه ششم اردیبهشت، وزیر اطلاعات ایران از دستگیری یک تیم که قصد «بمب‌گذاری در تهران در آستانه انتخابات را داشته‌اند» خبر داد. به گزارش ایلنا خبرگزاری کار ایران، غلامحسین محسنی اژه‌ای وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده که یک تیم تروریستی که قصد بمب‌گذاری در شهر تهران در آستانه انتخابات را داشته‌ شناسایی شده و اعضای آن دستگیر شده‌اند. اژه‌ای این گروه را «عناصر فریب‌خورده و وابسته به عوامل صهیونیست» معرفی کرده که به گفته‌ی وی قصد ایجاد اغتشاش و ناآرامی داشته‌اند. وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی ایران همچنین دولت اسرائیل را متهم کرده که با برقراری ارتباط با افراد مخالف جمهوری اسلامی، قصد ایجاد اغتشاش در فضای انتخاباتی کشور و تامین اهداف خود را دارد.

حسین باستانی روزنامه‌نگار مقیم پاریس معتقد است اینگونه اخبار منتشرشده از سوی مقامات امنیتی ایران را نباید خیلی جدی گرفت. او می‌گوید اینگونه اخبار عموما مدتی پس از انتشار و یا بعد از گذشتن دوره خاص زمانی، توسط خود این دستگاه‌ها تکذیب می‌شوند. باستانی می‌گوید: «وزارت اطلاعات یا اصولا دستگاه امنیتی جمهوری اسلامی ایران بدین خاطر که در خصوص ادعاهای امنیتی خودش هیچ وقت شفاف عمل نکرده و بعضا هم تناقض‌های مختلفی در زمینه‌های اطلاعاتی که آنها اعلام کردند، در عمل مشاهده شده، این است که هر وقت اطلاعات جدیدی را اعلام می‌کنند طبیعتا تردید جدی وجود دارد که تا چه حد این دفعه می‌تواند مستند باشد. نه تنها در چیزهایی که می‌گویند قرار بود اتفاق بیفتد و ما جلویش را گرفتیم که بعضا در خصوص بعضی از اتفاقاتی که افتاده، مثل بعضی از بمب‌گذاری‌هایی که در گذشته بوده، اطلاعاتی از طرف دستگاه امنیتی بیان شده که بعدا صحت آن به طور جدی در معرض تردید قرار گرفته است».

باستانی در این مورد به بمب‌گذاری در کانون «ره‌پویان وصال» شیراز اشاره کرده و می‌گوید: « وقتی در کانون ’’ره پویان وصال‘‘شیراز بمب‌گذاری شد، شورای امنیت کشور که به هرحال شأن امنیتی بسیار بالایی دارد بیانیه داد و اعلام کرد که این یک حادثه بوده و یک عمل تروریستی نبوده است. بعدا اعلام کرد که تروریست‌ها را گرفتند و حکم اعدام هم برایشان صادر شد و در توضیح این که چرا قبلا به آن شیوه اطلاع‌رسانی شده بود، به سادگی گفتند که آن وقت مصالحی ایجاب می‌کرد که ما آنطور بگوییم».

پخش شایعه ترور کاندیداهای ریاست جمهوری

روز اول اردیبهشت نیز استاندار تهران اعلام کرد که اخبار موثقی مبنی بر احتمال ترور یکی از نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری دارد. فردای آن روز، سایت «رجانیوز» که از حامیان دولت نهم است از احتمال ترور میرحسین موسوی در اردیبهشت ماه خبر داد. این سایت در مطلبی با عنوان«پروژه اردیبهشت داغ و ترور موسوی» اینگونه عنوان کرد که اصلاح‌طلبان برای جنجال سیاسی قصد دارند یک ترور نافرجام علیه موسوی ترتیب داده و سپس با مظلوم‌نمایی، موج حمایت از او را به راه اندازند. سایت رجانیوز طراح این پروژه را نیز سعید حجاریان نام برد، کسی که از او با نام ’’مغز متفکر اصلاحات‘‘ نام برده می‌شود.

برخی از ناظران سیاسی معتقدند جناحی درون حاکمیت هست که قصد دارد فضای جامعه را در کمتر از دو ماه مانده به انتخابات، امنیتی و مغشوش جلوه دهد. حسین باستانی در این مورد می‌گوید: «یکسری از رسانه‌ها و سخنگویان جناح نزدیک به دولت وقتی دارند به این ناامنی‌ها دامن می‌زنند، طبیعتا هدفشان این است که بحث امنیت را در جامعه عمده بکنند و این گفتمانی‌ست که پیش‌تر هم از آن استفاده کرده بودند، مبنی بر این که اگر کاندیدایی بیاید که با دستگاه نظامی و امنیتی کشور همسو نباشد، این می‌تواند منجر به ناآرامی‌های امنیتی بشود. این گفتمان را حتا قبل از دوم خرداد ۷۶ هم شخص سعید امامی از کسانی بود که به شدت پیگیری می‌کرد و هشدار می‌داد که اگر آقای خاتمی سر کار بیاید، امنیت کشور به خطر می‌افتد و از این گفتمان بعدها هم استفاده کردند، در زمان انتخابات ریاست جمهوری گذشته هم استفاده کردند، الان هم دارند استفاده می‌کنند. به نظر من تا اینجا بحث جدیدی نیست».

آیا اکنون نیز ممکن است کسانی در تلاش باشند تا به مردم القا کنند که در صورت پیروزی اصلاح‌طلبان، امنیت کشور به خطر می‌افتد؟ آیا ممکن است پروژه سعید امامی که به گفته باستانی قبل از انتخابات دوم خرداد ۷۶ شروع و در پاییز ۷۷ با وقوع قتل‌های زنجیره‌ای علنی شد، یکبار دیگر تکرار شود؟ حسین باستانی در این مورد چنین می‌گوید: «ببینید من باور ندارم که یک برنامه و‌ طرح از پیش تعیین‌شده‌ای وجود داشته باشد برای این که گروهی در داخل دولت نهم یا مدافعان آن به سمت چنین حرکاتی بروند. اما نکته‌ی مهم این است که در دولت نهم، ما شاهد پدیده‌ای بودیم و آن از کنترل خارج شدن نیروهای تندرو است. در تمام دستگاههای کشور ما شاهد این پدیده هستیم. من متقاعد نشده‌ام که این نیروها از جایی هدایت می‌شوند که چه بکنند یا چه نکنند. اما حداقلش این است که در این چهارسال به این جمع‌بندی رسیده‌اند که حداقل برخوردی هم با آنها صورت نمی‌گیرد».

به گفته‌ی باستانی این ’’عدم پاسخگو بودن‘‘ برخی از عناصر دولت نهم می‌تواند باعث به وجود آمدن نهادهای موازی اطلاعاتی شود، شبیه همان چیزی که در وزارت اطلاعات دولت خاتمی روی داد. جدیدترین نشانه این موازی‌سازی، بیانیه اخیر سپاه پاسداران است که در آن این نهاد نظامی، مسئولیت ورود به عرصه اطلاعاتی در زمینه برخورد با جرائم اینترنتی را بر عهده گرفت در حالی که طبق قوانین جمهوری اسلامی، اینگونه موارد در حوزه کاری وزارت اطلاعات است.

نویسنده: میترا شجاعی

تحریریه: فرید وحیدی