افول ستاره آمریکا؛ تهدیدها و فرصت‌ها
۱۳۸۷ آذر ۲, شنبه
دکتر منصور فرهنگ کارشناس روابط بین‌الملل، پژواک گسترده این گزارش را ناشی از دولتی بودن آن می‌داند. وی یادآور می‌شود که پژوهشگران و تحلیلگران آزاد از مدت‌ها قبل، پیش‌بینی یک نظم جهانی نوین را کرده‌بودند.
این گزارش هر۴ سال یک مرتبه منتشر می‌شود. آیا این واقعیت‌ها و دورنماهای تعیین کننده طی همین چهار سال اخیر آشکار شده‌اند یا زمان مناسب برای اعلام آنها هم اینک بود؟
منصور فرهنگ: واقعیت اینست که محتوای این گزارش در مقالات و کتابهای متعدد پژوهشگران در سالهای اخیر منتشر شده و چیز جدیدی نیست. انتشار این گزارش توسط یک نهاد دولتی در آمریکا، موجب این همه سر و صدا شده است. مثلا بحث بر سر اینکه با شورای امنیت چه باید کرد، چیز تازه‌ای نیست. پس از جنگ دوم، آلمان، ژاپن، هندوستان، اندونزی یا برزیل اصلا به حساب نمی‌آمدند. این پنج کشوری که حق وتو دارند و برای دنیا تصمیم می‌گیرند، دیگر الزاما معرف قدرت‌های واقعی جهان و توانایی‌های اقتصادی دنیا نیستند. به همین دلیل است که تصمیمات‌شان هم نمی‌تواند مطلوبیت داشته باشد.
آیا تقارن انتشار چنین گزارشی با روی کار آمدن آقای اوباما تصادفی است یا می‌تواند معنا یا پیامی در خود داشته باشد؟
به نظر من اگر اوباما هم انتخاب نشده بود، این گزارش منتشر می‌شد. اما تاثیر گزارش در تحرک گروه‌های سیاسی مختلف انکار نشدنی است. مثلا دست راستی‌ها می‌گویند باید توان نظامی خود را برای حفظ اعتبار بالا ببریم. نیروهای لیبرال‌تر که اوباما نماینده آنهاست، بیشتر خواستار نشان دادن چهره نرم آمریکا هستند. آنها می‌گویند باید کثرت‌گرا بود و یک قطبی بودن با واقعیت‌ها سازگار نیست. این گزارش بطور قطع میان نیروهای سیاسی در آمریکا، بحث برانگیز خواهد شد که در همین فاصله هم شده است.
و آنچه در مورد ایران گفته شده، می‌تواند به نوعی تعبیر به ثبات سیاسی ایران و مشروعیت نظام کنونی شود؟
البته قید کرده‌اند که اصلاحات سیاسی و اقتصادی می‌تواند در ایران منجر به رشد سرمایه‌گذاری‌ها شود و این نگرش جهانیان را نسبت به ایران تغییر دهد. نکته مهم اینست که گزارش اهمیت ایران در آینده را منوط به تحولاتی می‌کند. مثلا اینکه حتی نیروهای لاییک وارد سیستم سیاسی شوند و اوضاع از دگماتیسم کنونی خارج شود. ایران در این گزارش به طور بالقوه دارای این امتیاز هست که با تکیه برجمعیت، توانایی علمی و منابع طبیعی، بتواند نقش موثرتری در جهان آینده بازی کند.
آنچه سوال برانگیز است اینکه اشاره ای در این گزارش به مسايل خاورمیانه، اسراییل و فلسطین نشده. چرا جای آنها خالی است؟
در همه گزارش‌هایی که از سوی دولت آمریکا منتشر می‌شود، مسئله اسراییل یک معماست. تاکید بر اینکه ادامه تقابل بین اسراییل و فلسطینی‌ها بدون چون و چرا در سیاست خاورمیانه و رقابت‌های قدرت تاثیر می‌گذارد، دقیقا در کتاب‌ها و مقاله‌های متعدد پژوهشگران در سالهای قبل قید شده است. این اصلا نگاه تازه‌ای نیست. ولی گزارش در تشریح تهدیدهای مسابقه هسته‌ای، بیشتر به ایران پرداخته و اصلا اشاره‌ای به اسراییل نکرده است. این نشانگر ملاحظاتی است که همواره در آمریکا نسبت به اسراییل وجود دارد.
مصاحبه‌گر: مهیندخت مصباح