افتتاح بناى يادبود قربانيان جنگ در برلين

منجمله روزنامه »دارمشتتر اشو« (Darmstädter Echo) منتشره در شهر دارمشتات در اين باره چنين نوشته است:
البته مكانهاى ديگرى غير از اين قطعه زمين پر از مكعب هاى سنگى، كه در وهله اول انسان را گيج و سردرگم ميكند، براى يادبود مصائب جنگ وجود دارد. معهذا هر كس كه پا به راهروهاى پيچ در پيچ بين اين تخته سنگها ميگذارد مى بيند كه اينجا محل يادآورى وقايعى غير قابل تصور و كشتار عمدى و طبق برنامه شش ميليون انسان است، و از اين فكر دچار دلهره و احساسى دردآور ميشود. هدف از طرح و ساخت اين بنا هم همين بوده كه احساسات انسانها را تحريك و فكر آنان را مشغول به مفهوم آن كند.

روزنامه ايتاليائى »لا رپوبليكا« (La Repubblica) چاپ رم در همين مقوله چنين اظهار عقيده كرده است:
چهره صدراعظم آلمان گرهارد شرودر تلاش وى را براى جلوگيرى از جارى شدن اشك هايش نشان ميداد. چشمهاى اين مرد كه بجاى خود ميتواند سياستمدارى مصمم و سختگير باشد و به رئيس جمهور آمريكا جواب رد بدهد و براى اتحاديه اروپا شروطى قائل شود، هنگامى كه گوش به يادآورى نسل كشى و جناياتى ميداد كه هموطنان خود او مرتكب شده اند، پر از اشك بود. اين صدراعظم كه در برابر دوربينها و در انظار جهانيان چنين غم عميق و احساسات رقيق از خود نشان ميدهد چهره انسانى و آرامبخش آلمان امروز است.
با افتتاح بناى جديد يادبود قربانيان رژيم نازى، كه بيش از چند قدم با دروازه براندنبورگ و دفتر صدارت عظماى هيتلر فاصله ندارد، برلين در شصتمين سالگرد شكست و اضمحلال رژيم نازى از هفته يادآورى جنگ سربلند بيرون آمد.

در روزنامه »اشتوتگارتر ناخريشتن« (Stuttgarter Nachrichten) منتشره در شهر اشتوتگارت در همين مقوله چنين ميخوانيم:
بناى يادبود كشتار دسته جمعى يهوديان در برلين فقط از بيرون و در نگاه كلى عظيم و پرابهت ديده ميشود، و هر كس كه پا به آنجا ميگذارد مثل آنست كه با خود خلوت كرده باشد، بدون اينكه خود را گم شده ببيند. احساسى كه از ديدن اين زمين سنگى به انسان دست ميدهد چيزى غير از آنست كه ابتدا تصور ميكرده، و بسيارى از مدعوين مراسم افتتاح آنهم دستخوش چنين احساس و برداشتى شدند. در مورد اين بنا نظرات مختلف و متضادى ابراز شده، كه طبيعى است. اينقدر هست كه تا كنون كارى صورت نگرفته بود كه وقايعى چنين وحشتناك و كشتار و سوزاندن دسته جمعى يهوديان را در قالب هنرى بريزند. اكنون اين بنا با اين هدف ساخته شده و بزودى نقش خود را خواهد يافت.