اعتراض شدید چین به دیدار باراک اوباما و دالاییلاما
۱۳۹۰ تیر ۲۵, شنبهرئیس جمهور ایالات متحده دالاییلاما را به کاخ سفید دعوت کرده بود تا با او دیدار و گفتگو کند. این دیدار روز شنبه (۱۶ ژوئیه) انجام شد. ملاقات قبلی باراک اوباما با رهبر مذهبی بوداییان تبت در فوریه سال ۲۰۱۰ با انتقاد شدید چین روبرو شده بود. لحن مقامهای چینی در انتقاد به دعوت اخیر واشنگتن از دالاییلاما بسیار شدیدتر است.
هشدار نسبت به "اقدام خصمانه" آمریکا
سخنگوی وزارت خارجه چین، هونگ لی، روز شنبه (۱۶ ژوئیه، ۲۵ تیر) در واکنش به دیدار اوباما از دالاییلاما هشدار داد، ایالات متحده نباید با اقدامهای غیرضروری رابطهی خود با پکن را تیره کند. چین ادعای حاکمیت بر تبت را دارد و هرگونه تماس با رهبر روحانی مردم این منطقه را، که تا چند ماه پیش رهبری دولت تبعیدی تبت را نیز بر عهده داشت، "اقدامی خصمانه" تلقی میکند.
یکی از سخنگویان کاخ سفید میگوید اوباما با این کار درصدد است بر "حمایت همیشگی خود" از برقراری گفتگو میان نمایندگان تبت و دولت چین تاکید کند. به گفتهی او اوباما خواستار حفاظت از هویت مذهبی، زبانی و فرهنگی مردم تبت و رعایت حقوق بشر در این منطقه است.
چین نگران "فاجعهی اقتصادی"
چین، دالاییلاما، برندهی جایزهی صلح نوبل را متهم به تلاش برای جدایی تبت از چین میکند و او را مسئول ناآرامیهایی میداند که در مناطق کوهستانی هیمالیا مدام تکرار میشود. دالاییلاما همواره چنین اتهامهایی را رد کرده و تاکید میکند خواستهی او خودمختاری تبت است.
هشدار شدید پکن به واشنگتن در حالی صورت میگیرد که یکی دیگر از اختلافهای مهم میان دو کشور همچنان حل نشده است. چین که بزرگترین سرمایهگذار خارجی در آمریکا محسوب میشود از به توافق نرسیدن دولت اوباما با کنگرهی این کشور بر سر بالابردن سقف بدهیهای دولت بسیار ناخشنود است.
دولت آمریکا بیش از ۱۴ بیلیون دلار بدهی دارد و اگر کنگره با بالا بردن سقف بدهیهای مجاز موافقت نکند ابتدای ماه اوت از این مرز خواهد گذشت. در چنین حالتی دولت از پس تعهدات مالی خود برنمیآید. تیموتی گایتنر، وزیر خزانهداری ایالات متحده میگوید درصورتی که کنگره با بالا بردن سقف بدهی موافقت نکند اقتصاد آمریکا لطمهی شدیدی میخورد که میتواند بر کل اقتصاد جهانی تاثیری مخرب بگذارد. کارشناسان چنین وضعیتی را "فاجعه" خواندهاند.
اختلاف در آستانهی دیدارهای دوجانبه
تاکنون مذاکرات میان جمهوریخواهان و نمایندگان دولت برای رسیدن به یک راه حل به نتیجهای نرسیده است. بحران ورشکستگی احتمالا دولت لطمهای شدید به ارزش دلار خواهد زد. برای کشورهایی چون چین که بخش بزرگی از ذخائر ارزی آنها دلار است و در بانکها و موسسههای مالی آمریکا سرمایهگذاری کردهاند کاهش ارزش دلار پیامدهای منفی شدیدی خواهد داشت.
دیدار اوباما با دلاییلاما در دورانی روابط واشنگتن و پکن را به سردی کشانده که مقامهای ارشد دو کشور قرار است به زودی با یکدیگر دیدار کنند. هیلاری کلینتون وزیر خارجه آمریکا ده روز دیگر (۲۵ ژوئیه) عازم شهر شنجن در یکی از استانهای جنوبی چین است. جو بایدن معاون رئیس جمور آمریکا نیز در نظر دارد در تابستان سال جاری از پکن دیدار کند.
کنار رفتن دالاییلاما از رهبری سیاسی
چین که حاکمیتش بر تبت مورد مناقشه است دیدار سران کشورهای جهان با رهبر روحانی مردم این کشور را دخالت در امور داخلی خود تلقی میکند. وزارت امور خارجه چین اعلام کرده پذیرفتن دالاییلاما در کاخ سفید بر روابط دو کشور تاثیر منفی خواهد گذاشت.
دالاییلاما ابتدای سال جاری میلادی اعلام کرد که قصد دارد رهبری سیاسی دولت تبت در تبعید را به فردی واگذار کند که با رای مردم انتخاب شده باشد. این انتخابات در ماه مارس برگزار و لوبسانگ سانگی، به عنوان نخست وزیر دولت در تبعید معرفی شد. مقر این دولت در داراماسالامای هند قرار دارد.
BK/MM