اظهار تمايل امريكا براى همكارى با اروپا در رابطه با مسئله اتمى ايران
۱۳۸۳ اسفند ۱۴, جمعه
پس از گمانه‌زنيهاى روزهاى اخير در مورد اينكه امريكا چه سياستى در رابطه با ايران اتخاذ خواهد كرد، آيا بر تهديد خود براى تهاجمى نظامى عليه ايران پاى خواهد فشرد يا از راهكار اروپاييان پشتيبانى خواهد نمود، امروز اين خبر منتشر شد كه بوش رييس جمهور امريكا به پشتيبانى از مذاكرات اروپاييان با ايران تمايل نشان داده است.
بوش با اشاره به سفر اخيرش به اروپا و گفتگوهايش با مقامات دولتى اروپايى بار ديگر از برنامه اتمى ايران به شدت انتقاد كرد، اما هم‌هنگام گفت كه امريكا تلاش مى‌كند كه به پيشرفت روند مذاكره اروپاييان با ايران كمك كند. وى افزود كه اروپاييان به نمايندگى از سوى همه كشورهاى جهان مشغول مذاكره با ايران‌اند. بوش ايران را به خاطر آنكه حاضر نيست خود را با موازين بين‌المللى وفق دهد، مقصر خواند.
محافل دولتى در امريكا مى‌گويند اگر چه بوش در آغاز با استراتژى اروپاييان مخالفت نمود، اما اينك تصميم گرفته است كه سدى بر سر راه توافقهاى احتمالى با ايران نباشد. ميشاييل لودرز Michael Lüders، كارشناس خاورميانه بنياد فريدريش ابرت آلمانFriedrich-Ebert-Stiftung ، با ترديد به اين موضع مى‌نگرد و آن را ژستى سياسى مى‌داند تا اين حس برانگيخته شود كه امريكا واقعا مايل به همكارى با اروپاست. اما در عين حال به نظر لودرز ” شما نميتوانيد دقيقا بدانيد. شايد واقعا تغيير عقيده‌اى در واشنگتن صورت گرفته است. چون از نظر نظامي حمله به ايران مشكل است. چون اين كشور بسيار وسيع و كوهستانى است و تقريبا ممكن نيست بتوان به آن حمله كرد.“
راهى كه سه كشور آلمان، انگليس و فرانسه پيشنهاد مى‌كنند و بوش هم اعلام كرده مايل به حمايت از آن است اين است كه با عرضه مشوقهاى اقتصادى به ايران، از جمله پشتيبانى از عضويت ايران در سازمان تجارت جهانى، از ايران خواسته شود كه از برنامه اتمى خود چشم بپوشد.
به نظر ميشاييل لودرز ممكن است كه پيشنهاد مشوقهاى اقتصادى موجب شود كه ايران از برنامه اتمى خود صرف نظر كند. اما عامل ديگرى كه ايران را تا كنون مصمم نگاه داشته كه به برنامه‌اش ادامه دهد، خطرى است كه از سوى امريكا حس مى كند. لودرز مى‌گويد: ” بايد مشوقى وجود داشته باشد كه ايران را به توقف برنامه اتمى‌اش وادارد. و اين مشوق تنها ميتواند اقتصادى باشد. چون ايران در موقعيتى بسيار دشوار است. ايران كشورى است بسيار ثروتمند و داراى درآمد عظيمى از راه فروش نفت. اما از سوى ديگر ايران با كمبود بسيارى از دستگاههاى فنى روبروست، چون در واردات مواد مهم اقتصادى مشكل دارد. براى نمونه هواپيماهاى ايران بسيار قديمى هستند. هواپيماى بويينگ آن ساخت دهه ۱۹۷۰ است. بسيارى از ايرانيان معتقدند كه ايران بايد روابط نزديك اقتصادى با اروپا داشته باشد تا بتوان جلوى فاجعه‌اى اقتصادى را گرفت. فكر ميكنم كه ايران تنها موقعى حاضر به چشم‌پوشى از بلندپروازى خود در زمينه هسته‌اى است كه از سويى چنين مشوقهايى وجود داشته باشد و از سوى ديگر امريكايى‌ها به وضوح نشان دهند كه تصميم ندارند به ايران حمله كنند.“
كانداليزا رايس، وزير امور خارجه امريكا نيز همخوان با رييس جمهور بوش از ايران انتقاد كرد و گفت ايران تا كنون عملى دال بر اينكه خواستار حل مشكل است از خود نشان نداده است. رايس ايران را تهديد كرد كه در صورتى كه حاضر به همكارى با جامعه بين‌الملل نباشد، پرونده اتمى‌اش به شوراى امنيت سازمان ملل متحد ارجاع داده خواهد شد. كارشناس خاورميانه لودرز پيش‌بينى مى‌كند كه امكان مطرح شدن پرونده ايران در شوراى امنيت وجود داشته باشد و اين چيزى است كه موجب حادتر شدن قضيه خواهد شد. به گفته لودرز ” استراتژى دولت امريكا اين است كه مجازاتهايى در شوراى امنيت عليه ايران به تصويب برسد و آخر سر امريكا خواهد گفت ما همه راهها را امتحان كرديم تا به طور صلح‌آميز ايران را خلع سلاح كنيم، اما نشد و بنابراين مجبوريم دست به عمليات نظامى بزنيم.“
انتقادهاى ايران و آژانس بين‌المللى اتمى به هم
روز پنجشنبه سوم مارس در جلسه كنفرانس آژانس بين‌المللى انرژى هسته‌اى در وين پايتخت اتريش گفته شد كه ايران بخشهايى از برنامه غنى‌سازى اتمى خود را در ارتفاع عميقى از سطح زمين پنهان مى‌كند.
به گفته ديپلماتها آژانس بين‌المللى انرژى اتمى به ايران انتقاد مى‌كند كه اطلاعات راجع به ساخت تونلى در تاسيسات اتمى اصفهان را از اين آژانس پنهان كرده است. گفته مى‌شود كه اين تونلى در عمق يك كيلومتر از سطح زمين ساخته شده است. ساخت اين تونل گفته مى‌شود كه در ماه سپتامبر سال گذشته ميلادى، يعنى ۶ ماه پيش، آغاز شده است و هدف از ساختن آن اين است كه برنامه هسته‌اى ايران را در برابر خطر احتمالى حمله با بمب حفاظت كند.
در گزارشى كه آژانس بين‌المللى انرژى اتمى به جلسه شوراى حكام عرضه داشته آمده است كه در اين ميان مقامات ايرانى طرح موقت ساخت تونل در اصفهان را به آژانس تحويل داده‌اند.
مقامات دولت ايران واكنشى تند در برابر انتشار خبر راجع به جلسه ديروز آژانس بين‌المللى اتمى نشان دادند و آژانس را متهم كردند به اينكه اسرار هسته‌اى ايران را حفظ نكرده است. همچنين رييس شوراى مصلحت نظام علي اكبر هاشمى رفسنجانى امروز به فشارهاى كشورهاى غربى به ايران اعتراض كرده و گفت كه ايران از حق خود براى داشتن برنامه هسته‌اى نمى‌گذرد.
تحليلگران سياسى معتقدند كه ايران به شدت از سوى امريكا و اسراييل احساس خطر مى‌كند. با وجود آنكه بوش اعلام كرده است كه مايل به پشتيبانى از طرح اروپا براى مذاكره با امريكاست، اما هيچگاه صريحا و به وضوح نگفته است كه امريكا به ايران حمله نخواهد كرد. هم اكنون ايران به وسيله همسايگانى احاطه شده كه در آن نيروهاى ارتش امريكا مستقر هستند. اسراييل نيز درصدد خريد ۵۰۰ بمب سنگرشكن از امريكاست، چيزى كه از سوى ايران به عنوان تدارك براى حمله به تاسيسات اتمى ايران تعبير مى‌شود.