اسطوره فولادی "کروپ" در موزه شهر اسن آلمان
۱۳۹۱ فروردین ۲۳, چهارشنبه
فعالیت‌های تولیدی شرکت فولاد کروپ آلمان، از ابتدای قرن ۱۹ در شهر اسن آغاز شد، زمانی که فریدریش کروپ، کارخانه‌ی ریخته‌گری کوچکی در این شهر تأسیس کرد. فریدریش هر چند تمام تجربه‌ها و ترفندهای پدر بازرگان خود، آرنت کروپ را که از هلند به آلمان کوچ کرده بود، بکار بست، ولی تلاش‌هایش با شکست روبرو شد. او در سال ۱۸۲۶ در فقر و بیماری از دنیا رفت.
تئودور گروتر، مدیر موزه‌ی "روهر"، معتقد است که شهرت جهانی شرکت فولاد کروپ با نام آلفرد کروپ (۱۸۱۲ ـ ۱۸۸۷) پیوند خورده است. در نمایشگاه "۲۰۰ سال اسطوره‌ی کروپ"، که از ۱۵۰۰عکس و فیلم و لوازم و وسایل تولیدی و محصولات متنوع کروپ در دوره‌های مختلف تشکیل شده، تصاویر متعددی از آلفرد کروپ و فعالیت‌های او دیده می‌شود. آلفرد کروپ در میانه‌ی قرن نوزدهم با استفاده از ترکیب خاصی از فولاد، چرخ مخصوصی ساخت که در بخش حمل و نقل، انقلابی به‌وجود آورد: از آن پس همه‌ی قطارهای راه‌آهن در آلمان، اروپا و آمریکا با چرخ‌های ساخت کارخانه‌ی کروپ به حرکت در می‌‌آمدند.
سوداگری در جنگ
تاریخ موفقیت‌های کارخانه‌ی فولادسازی کروپ، همیشه با "سازندگی" و پیشرفت همراه نبوده است. این شرکت در جنگ آلمان با فرانسه در سال ۱۸۷۱، و نیز در دو جنگ جهانی اول و دوم، با ساختن توپ‌ها و انواع و اقسام تجهیزات جنگی، سود‌های کلانی به جیب زده است. نقش کروپ در پیروزی آلمان در جنگ فرانسه چنان تعیین‌کننده بود که آلفرد کروپ به لقب "پادشاه توپ" معروف شد. در موزه‌ی اسن، اسناد شرکت کروپ در این جنگ‌ها به نمایش درآمده است. این مدارک تصویری هم‌چنین نشان می‌دهند که در سال ۱۸۸۷ بیش از ۲۰ هزار کارگر و کارمند در کارخانه‌های کروپ مشغول به کار بودند. این شرکت در ابتدای تأسیس خود، تنها ۴ کارگر داشت.
درس تاریخ
از آن‌جا که کروپ در جنگ جهانی اول تمام ظرفیت تولیدی خود را به تأمین اسلحه‌های گوناگون برای جبهه‌های آلمان اختصاص داد و پس از جنگ با خلاء بحران‌زای تولیدی روبرو شد، مدیریت این شرکت در جنگ جهانی دوم با احتیاط بیشتری با "سفارشات دستگاه نظامی" رایش سوم برخورد کرد. بنا به اسناد و مدارکی که در این موزه به نمایش گذاشته شده، کروپ تنها نیمی از ظرفیت تولیدی خود را برای ساختن سلاح‌های جنگی در اختیار ارتش هیتلری گذاشت و با نیم دیگر آن به تولید وسایل و لوازم زندگی روزمره‌ی مردم پرداخت. البته این شرکت در زمان ناسیونال سوسیالیسم، در "بیگاری کشیدن" از نیروی کار زندانیان "اردوگاه‌های مرگ نازی" کوتاهی نکرد. از این‌رو در سال‌های دهه‌ی ۹۰ به پرداخت غرامت‌های سنگین به این کارگران اجباری محکوم شد.
شرکت فولاد کروپ آلمان، در برهه‌های زمانی متفاوت با بحران‌‌های شدید مالی نیز دست به‌گریبان بوده است. از جمله بحران حاد سال ۱۹۷۶که محمد رضا شاه ایران، با خرید ۲۵ در صد از سهام این شرکت شرایط مالی آن را تا حدودی سر و سامان داد. در سال‌های پس از استقرار جمهوری اسلامی، سهم ایران در کروپ به تدریج تا ۴ درصد کاهش یافت.
نقش تبلیغات
شرکت کروپ، یکی از مبتکران اولیه‌ی استفاده از شیوه‌های گوناگون تبلیغاتی برای شناساندن محصولات خود بوده است. آلفرد کروپ، به عنوان نمونه، در زمانی که کمتر کارخانه‌ای دست به تبلیغ برای افزایش میزان تولید و فروش خود می‌زد، در نمایشگاه‌های بین‌المللی شرکت می‌کرد و تولیدات بی‌نظیر کارخانه‌ی خود را به معرض نمایش می‌گذاشت. او هم‌چنین بخش بزرگی از سود شرکت را در راه گسترش صنعت عکاسی سرمایه‌گذاری کرد و در سال ۱۹۰۶، نخستین آرشیو فیلم جهان را پایه گذاشت. جشن صد سالگی کروپ، به عنوان بزرگترین کارزار تبلیغاتی تولیدات این کارخانه، معادل ۶۰ میلیون یورو (به واحد پول امروز) هزینه داشت.
راز موفقیت
گردانندگان کروپ، از سوی دیگر به تأمین نیازهای کارمندان و کارگران خود در بخش‌های اجتماعی گوناگون از جمله آموزش، بهداشت و فرهنگ نیز توجه داشتند. این شرکت در پایان قرن نوزده، چندین بیمارستان، مدرسه، کتاب‌خانه و مهد کودک برای کارمندان و کارکنان خود بنا کرد. مارگارته کروپ، (۱۸۵۴ ـ ۱۹۳۱)، هر روز دو ساعت از وقت خود را صرف رسیدگی به خواست‌ها و نیازهای آنان می‌کرد.
رییس موزه‌ی اسن، تئودور گروتر راز موفقیت کروپ را در دو نکته خلاصه می‌کند: قدرت ابتکار و ارائه‌ی طرح‌های جدید، هم‌چنین رعایت حق و حقوق کارگران و کارمندان خود به منظور دست‌یافتن به ثبات تولیدی در دراز مدت. گروتر می‌گوید: «برای کروپ حفظ خانواده و کارخانه در دراز مدت همیشه در درجه‌ی اول اهمیت قرار داشت و نه کسب حداکثر سود در کوتاه مدت.»
نمایشگاه "۲۰۰ سال اسطوره‌ی کروپ"، از ۳۱ مارس تا ۴ نوامبر در موزه‌ی "روهر" دایر است.
FF/JT