1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

اسرائيل و معماى سلاح هسته اى

۱۳۸۲ بهمن ۶, دوشنبه

ايران و كره شمالى چندى ست كه در مظان اتهامِ داشتن سلاح هاى اتمى قرار گرفته اند. ايالات متحده امريكا با دقت هرگونه حركتى را از جانب اين دو كشور تحت نظر قرار داده است. ليبى تحت تاثير حمله آمريكا به عراق، چندى پيش حاضر شد همه سلاح هاى كشتار جمعى خود را نابود سازد، فعاليت هاى اتمى خود را متوقف گرداند واجازه دهد تا بازرسان آژانس انرژى اتمى از تاسيسات هسته اى اين كشور بازديد به عمل آوررند. آمريكا اما به قدرت اتمى اسرائي

https://p.dw.com/p/A7XP
شيمون پرز، وزير امور خارجه پيشين اسرائيل و برنده جايزه صلح نوبل، با همكارى فرانسه، اولين قدم را براى دستيابى كشورش به سلاح هاى اتمى برداشت
شيمون پرز، وزير امور خارجه پيشين اسرائيل و برنده جايزه صلح نوبل، با همكارى فرانسه، اولين قدم را براى دستيابى كشورش به سلاح هاى اتمى برداشتعکس: AP

ل كارى ندارد. اين كشور در دهه پنجاه ميلادى به قدرتى اتمى تبديل شد و تا كنون اين مقام را داراست.

گردشگرانى كه اواخر دهه پنجاه به اسرائيل مى رفتند، بين شهر كويرى Beer-Sheva در جنوب كشور، و درياى مرده )بحر الميت( به منطقه اى با سيم خاردارى به مسافت يك كيلومتر مى رسيدند. پشت اين منطقه ممنوعه، همه چيز معمولى مى نمود. در دور دست ها شبح ساختمان هايى را به چشم مى خورد. در آن زمان ماموران جلب توريست مى گفتند، آنجا كارخانه ى نساجى ست و بلافاصله اضافه مى كردند كه هر گونه عكس بردارى از اين صنايع اكيدا ممنوع مى باشد. بعدها به تدريج روشن شد كه اين تاسيسات، نه براى تهيه شورت و پيراهن، كه تاسيسات ديموناست براى تهيه بمب اتمى و به شدت تحت كنترل نيروهاى امنيتى اسرائيل قرار دارد. اين در حالى ست كه اين كشور تا كنون رسما اعلام نكرده كه قدرتى اتمى ست. دولت اين كشور، با وجود اسناد بسيار زيادى كه در اين مورد موجود است، دائما تكرار مى كند كه اسرائيل اولين كشورى نخواهد بود كه در منطقه به سلاح اتمى دست خواهد يافت. ساخت تاسيسات اتمى ديمونا در اوايل سال ۱۹۵۸ ميلادى آغاز شد و سه سال بعد، در دسامبر سال ۱۹۶۰ بود كه گويا ماموران CIA رسما متوجه شدند كه پشت سيم هاى خاردار اسرائيل، تاسيساتى ساخته شده كه مى تواند سلاح هاى اتمى توليد كند.

هنوز مشخص نشده كه آيا آمريكا واقعا از ايجاد تاسيسات تهيه سلاح هاى اتمى در اسرائيل خبر نداشته و يا اين اخبار در اختيارش بوده و وانمود مى كرده كه در اين مورد اطلاعى ندارد. اين شك بيشتر مصداق مى يابد، وقتى مشخص مى شود كه گزارش هواپيماهاى تجسسى آمريكايى در آن زمان از منطقه، در اسناد مراكز اطلاعاتى آمريكا ناپديد شده است. همان اسنادى كه بايد قبل از به راه اندازى تاسيسات ديمونا، اطلاعات دقيقى در اختيار ماموران آمريكايى قرار مى دادند. بعضى مى گويند شايد دولت آمريكا ساده لوح بود و به گزارش فرانسه در اين مورد، كه تاسيسات ديمونا فقط براى تهيه انرژى براى مصارف صلح آميز ساخته شده، اعتماد كرد، بدون توجه به اين نكته كه اين تاسيسات اصلا براى تهيه انرژى ساخته نشده بود.

تاسيسات ديمونا با كمك و هميارى دولت فرانسه ساخته شد و نخستين متخصصان اتمى اسرائيل در فرانسه تعليم ديدند. اين همكارى مشترَك ميان فرانسه و اسرائيل دلايل بسيارى داشت. فرانسه به خاطر مشكلاتش در جنگ الجزاير با بخشى از دنياى عرب درگير بود و به همين جهت اسرائيل را به عنوان يكى از متحدان طبيعى خود مى دانست. فرانسه همچنين در آن زمان كار تربيت نيروهاى نظامى اسرائيل را نيز به عهده داشت و در جريان اشاعه طرح هايش در منطقه، به همكارى با اين كشور در مورد تهيه سلاح هسته اى نيز دست زد. در آن زمان نخست وزير اسرائيل داويد بن گوريون، و نماينده او شيمون پرز، مسئول مذاكرات اتمى با مسئولان فرانسه بود.

بن گوريون خواهان به دست آوردن سلاح اتمى بود و دولت فرانسه هم براى تاكيد جهانى قدرت اتمى خود به همكارى مشترك با اسرائيل دست زد. خط مشى همكارى اتمى با اسرائيل تا ۱۹۶۰ ميلادى در فرانسه حكمفرما بود تا اين كه شارل دوگل، تصميم به محدود كردن همكارى هاى هسته اى فرانسه با اسرائيل گرفت و كمك هاى مالى در اين مورد را نيز كاهش داد.

اسرائيل در حالى كه دائما سعى در تقويت بنيه نظامى خود مى كند، بر اين دكترين پاى مى فشرد كه بايد با حملات بازدارنده ى سريع، حمله دشمنان را به اسرائيل، در نطفه خفه كرد. اين سياستى دير پا در اين كشور است. به همين جهت بود كه در جنگ شش روزه در سال ۱۹۶۷ با اعراب و همچنين حمله به تاسيسات اتمى عراق، چنين سياستى را به اجرا گذارد. اسرائيل كه خود به صورت غيررسمى قدرتى اتمى ست، از كوشش ديگر كشورهاى عرب در به دست آوردن انرژى هسته اى در هراس است و كوشش مى كند تا اين كشورها به چنين قدرتى دست نيابند.

در هفتم ژوئيه سال ۱۹۶۷ ميلادى هواپيماهاى جنگنده اسرائيل راكتور اتمى Osirak را در نزديكى بغداد بمباران كردند. مناخيم بگين، نخست وزير وقت اسرائيل، بعد از بمباران تاسيسات اتمى عراق، در همان روز طى نطقى كه از طريق رسانه هاى آن كشور به اطلاع مردم رسيد، گفت:
“ما از منابع موثق، اطلاعات دقيقى به دست آورده بوديم كه بر مبناى آن، در ماه ژوئيه و يا حداكثر در سپتامبر امسال راكتور اتمى Osirak در عراق آماده بهره بردارى مى شد. به همين جهت فرصت را از دست نداديم و اقدام به تخريب آن كرديم. ما خلق اسرائيل را با تمام قوا حمايت خواهيم كرد.”

هدف اسرائيل در عراق در ۱۰۰۰ كيلومترى مرز اين كشور قرار داشت. براى رسيدن به اين هدف، جنگنده هاى اسرائيلى بايد از كشورهاى اردن و عربستان سعودى مى گذشتند تا به عراق رسيده، تاسيسات اتمى را بمباران كرده و دوباره بازگردند. جنگنده هاى اسرائيل دو ساعت در پرواز بودند تا به مقصد برسند، بعد در زمانى حدود دو دقيقه مراكز اتمى Osirak را با خاك يكسان كرده و بازگشتند. به اين ترتيب اسرائيل عملا به عنوان كلانتر منطقه برگزيده شد و حمايت غرب نيز باعث آن گشت كه سر و صداى كشورهاى عرب و بخصوص عراق، مبنى بر نقض قوانين بين المللى از طرف اسرائيل هيچ نتيجه اى عايد آنها نكند. اسرائيل مسئول امنيت منطقه شد، در حالى كه خود قوانين موجود را رعايت نمى كرد و به طرح هاى اتمى خود مى افزود.

نمونه ديگرِ مبارزه اسرائيل با ديگر كشورهاى منطقه كه تاسيساتى اتمى به راه انداخته اند، ايران است. رژيم ايران كه در دوران حكومت پهلوى روابطى حسنه با اسرائيل داشت، بعد از انقلاب، به دشمن اين كشور تبديل شد و به نيروهاى مبارز نظامى عليه اسرائيل كمك هاى بسيارى كرد. اگرچه ايران عضو آژانس بين المللى انرژى اتمى ست و عهدنامه منع توليد و توسعه سلاح هاى هسته اى را امضا كرده، باز اسرائيل و آمريكا تا كنون بارها اين كشور را متهم ساخته اند كه تاسيسات هسته اى موجود در كشور را براى تهيه بمب اتمى مورد استفاده قرار مى دهد و ادعاى ايران مبنى بر تهيه انرژى هسته اى دروغى بيش نيست.

شيمون پرز، وزير امور خارجه پيشين اسرائيل و برنده جايزه صلح نوبل، كه با همكارى فرانسه، اولين قدم را براى دستيابى كشورش به سلاح هاى اتمى برداشت، در موردايران مى گويد:
“ما مطمئن هستيم كه ايران در بسيارى از اعمال تروريستى سهيم است. در ضمن مطمئنيم كه اين كشور براى دستيابى به سلاح هاى اتمى مى كوشد. به همين دليل مى كوشيم تا جهانيان متوجه ماهيت واقعى رژيم ايران شوند و از اين طريق جلوى يك تراژدى تروريستى در منطقه گرفته شود.“

تحت فشار فراوان اسرائيل و آمريكا، و ميانجيگرى آلمان ، فرانسه و انگليس، ايران حاضر به امضاء پروتكل الحاقى منع توليد و توسعه سلاح هاى اتمى شد و به بازرسان اين سازمان اجازه داد، هر گاه كه بخواهند از تاسيسات اتمى ايران ديدن كنند. اما بعد از بازديد، بازرسان اين سازمان گزارش دادند كه ايران مشغول ساختن بمب اتمى نيست.

ليبى نيز ، كه گفته مى شد از كره شمالى مواد ضرورى براى تهيه سلاح هاى اتمى دريافت كرده، بعد از گفتگوهاى مخفى با آمريكا و انگليس سرانجام حاضر شد به مسئولان آژانس انرژى اتمى اجازه دهد تا از تاسيسات اتمى موجود در اين كشور ديدن به عمل آورند. بازرسان اين سازمان جهانى بعد از نظارت تاسيسات اتمى ليبى اعلام داشتند كه اين كشور در حال ساختن بمب اتمى نبوده و تاسيسات اين كشور براى ساختن چنين سلاح هايى آمادگى ندارد.

در حال حاضر آخرين هدف اسرائيل و آمريكا سوريه است. بر مبناى ادعاى اسرائيل، سوريه امكان ساختن بمب اتمى را دارد و اين در حالي ست كه بشار الاسد، رئيس جمهور سوريه اعلام كرده، منطقه خاورميانه از سلاح هاى اتمى برى شود و همه كشورهاى منطقه موظف به اجراى آن شوند. اين پيشنهاد بشار الاسد مورد حمايت جهانى قرار گرفت . اما فقط اسرائيل بود كه با اين امر مخالفت ورزيد.