استقلال و آزادى رسانه ها، آهنگهاى درخواستى نيستند!

مصاحبه گر: محمود صالحى

دويچه وله: آقاى پرفسور اشميتز، رسانه هاى گروهى چه نقشى را در اين انتخابات ايفا كردند؟

پرفسور اشميتز: رسانه ها مطمئنا در شكل دهى آراى راى دهندگان نقش مهمى را ايفا كردند، البته در مورد وزنه اى كه رسانه ها دارند، شايد از سوى سياستمداران و مردم ارزيابى درستى وجود نداشته باشد. البته يك تزى وجود دارد كه معتقد است رسانه ها بايد از طريق گزارشاتشان در شكل دهى آراى سياسى سهيم باشند. از سوى ديگر نيز تزى وجود دارد كه بر اساس آن كه شنوندگان، خوانندگان و يا بينندگان رسانه ها آن چيزى را مى بينند و ميخوانند و مى شنوند كه خود ميخواهند. بنا براين نظر، خود استفاده كنندگان از رسانه ها هم فيلتر خودشان را دارند.

دويچه وله: آيا رسانه ها اجازه تاثير گذارى بر آرا و عقايد را دارند؟

پرفسور اشميتز: بله، آنها اجازه دارند. ما در ماده پنج قانون اساسى آزادى عقيده، اطلاع رسانى و آزادى مطبوعات را داريم و طبق آن هر كسى اجازه دارد عقيده خود را در شكل كلام و نوشتار آزادانه بيان دارد و اينكه رسانه تاثير قدرتمندى بر روى مردم دارند را ميتوان مطمئنا مثبت جواب داد.

دويچه وله: پس چرا صدر اعظم روز يكشنبه اينگونه برانگيخته بود؟

پرفسور اشميتز: بله، من فكر ميكنم هر سياستمدارى سعى ميكند حضورش در رسانه ها را آنطور به نمايش بگذارد كه به آن نياز دارد. مطمئنا مد نظر و انتقاد آقاى صدر اعظم از رفتار رسانه ها و هماهنگى آنها با آمارموسسات نظر سنجى و در وهله نخست درفازى كه حزب سوسيال دمكرات بر اساس نظر سنجى ها ۲۴ الى ۲۵ درصد از آرا را داشت، بود و فكر ميكرد كه اين رفتار بر عليه حزب سوسيال دمكرات است. اما اين انتقاد ايشان كاملا بى جاست و اگر قرار باشد آن را جدى گرفت، ديگر رسانه ها آزادى عمل نخواهند داشت و هر سياستمدارى خواهد خواست كه رسانه ها آنطور كه او ميخواهد گزارش رسانى كنند. استقلال و آزادى رسانه ها، آهنگهاى درخواستى نيستند كه بتوان آن را به ميل ديگران دانست.

دويچه وله: وابستگى هاى حزبى و گروهى رسانه ها در آلمان چگونه است؟

پرفسور اشميتز: بله، بايد گفت كه حق آزادى بيان و آزادى مطبوعات را بايد البته در رابطه با علايقى كه در پشت رسانه ها قرار گرفته اند ديد. طبيعتا در آلمان رسانه هائى وجود دارند كه ميتوان آنها را بوضوح در يك جناح سياسى طبقه بندى كرد. براى نمونه رنگين نامه بيلد تسايتونگ كاملا در جناح محافظه كار عمل ميكند و يا بخش سياسى و اقتصادى روزنامه فرانكفورتر آلگماينه هم همينطور. در اينجا ميتوان علائقى كه در پشت اين كار مطبوعاتى وجود دارد را بخوبى ديد. البته رسانه هائى هم وجود دارند كه موضع خنثى دارند ولى آنها هم علائق خاص خود را دارند و آن را هم نمايندگى ميكنند.

دويچه وله: وضعيت رسانه هاى دولتى چگونه است؟

پرفسور اشميتز: رسانه هاى عمومى بر طبق قانون رسانه ها موظف به اطلاع رسانى در برنامه هايشان هستند اما در اينجا هم روابطى بين سياست و رسانه هاى عمومى وجود دارد و از سطح مديريت ميانى به بالا انتصاب مشاغل در درون اين دستگاهها به تناسب وابستگى هاى سياسى انجام ميپذيرد. در درون رسانه هاى دولتى نيز همواره علائق و ميزان نفوذ نيز عمل مينمايد.

دويچه وله: خوب اكنون رفتار شبكه دوم تلويزيون آلمان ZDF در رابطه با مبارزه انتخاباتى مورد انتقاد است كه نزديكى زيادى به محافظه كاران داشته است. نظر شما در اين مورد چيست؟

پرفسور اشميتز: از زمان تاسيس شبكه دوم، اين نزديكى با محافظه كاران وجود داشته و البته كم و زياد بودن اين نزديكى، رابطه مستقيم دارد با موضع هيئت تحريريه آن و اين امر بنظر من در درون جامعه رسانه ها و در جامعه سياسى قابل تحمل و پذيرش است و نقطه مقابل آن اين خواهد بود كه فكر شود رسانه ها خنثى هستند و اين افراد در درون آنها هستند كه داراى يك نظر سياسى اند.

با تشكر از شما