استقبال مشروط ایران از توافق "مفید" بر سر آتشبس در سوریه
۱۳۹۶ تیر ۱۹, دوشنبهایران خواستار گسترش آتشبس برقرارشده در جنوب غربی سوریه به تمامی دیگر مناطق این کشور شد. بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، روز دوشنبه (۱۹ تیر/ ۱۰ ژوئیه) در جریان نشست مطبوعاتی خود گفت: «اگر تفاهم آمریکا و روسیه در ارتباط با ایجاد آتشبس در سوریه به کل سوریه تسری پیدا کند و بتواند مناطق کاهش تنش که در نشست آستانه در مورد آن صحبت شده و همچنین دیگر نقاط سوریه را در بر بگیرد و زمینه برای تثبیت آتشبس و ثبات در این منطقه را فراهم کند، قطعا میتواند تفاهم مفیدی باشد».
قاسمی در عین حال تردید خود را نیز بیان کرد: «شناختی که از اقدامات آمریکا در سوریه داریم، از جمله بمباران سوریه از سوی آمریکاییها و تهاجم آنها به نیروهای سوری، این موضوع (تفاهم) را با ابهام و تردید مواجه میکند و اگر قرار است چنین آتشبسی به نتیجه برسد، باید این نوع اقدامات آمریکا در سوریه متوقف شود».
"آتشبس نمیتواند به نقطه خاصی محدود شود"
سخنگوی دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی همچنین با تأکید بر "حفظ تمامیت ارضی سوریه" و اهمیت "تسری آتشبس به تمامی نقاط خاک سوریه برای ایران" گفت: «آتشبس نمیتواند به یک نقطه خاصی محدود شود و از دیگر سو در این نشستها و مذاکرات باید به واقعیتهای روی زمین به خوبی توجه شود،چرا که تجربه نشان داده که اگر به واقعیتها توجه نشود، اینگونه تفاهمها با شکست مواجه میشوند».
قاسمی همچنین نسبت به نتیجهبخش بودن توافق اخیر در صورت نقض "حاکمیت سوریه" ابراز تردید کرد و گفت: «در این فرایند بسیار مهم است که دولت و ملت سوریه با نتیجه این نشستها و تفاهماتی که صورت میگیرد موافق باشند».
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
توافق بر سر آتشبس جدید در مناطقی از سوریه پس از دیدار اخیر ولادیمیر پوتین و دونالد ترامپ، روسای جمهوری روسیه و آمریکا، حاصل شد. این دو روز جمعه (۷ ژوئیه) در حاشیه نشست گروه ۲۰ در هامبورگ آلمان با یکدیگر دیدار کردند.
پس از این دیدار، رکس تیلرسون و سرگئی لاوروف، وزیران خارجه دو کشور، جزئيات توافق بر سر آتشبس را اعلام کردند. این آتشبس که از ظهر روز یکشنبه (۹ ژوئیه) آغاز شد، مناطق درعا، سویدا و قنیطره در جنوب غرب سوریه و در نزدیکی مرز اردن را در برمیگیرد.
توافقی در جهت دور کردن ایران از سوریه؟
درعا و سویدا در نزدیکی بلندیهای جولان واقع شدهاند؛ ارتفاعاتی که تحت کنترل اسرائيل است. بخشهایی از این مناطق تحت کنترل مخالفان مسلح رژیم سوریه هستند و در بخشهایی نیز نیروهای ایرانی، حزبالله لبنان و نیروهای دولتی سوریه حضور دارند.
این منطقه هم برای ایران و هم برای اسرائیل از اهمیت زیادی برخوردار است. گفته میشود که ایران قصد دارد با حمایت حزبالله لبنان و شبهنظامیان شیعه عراقی حضور خود در این مناطق را گسترش داده و مسیری زمینی میان ایران، عراق، سوریه و لبنان ایجاد کند.
بیشتر بخوانید: انترناسیونال شیعی ایران
به نظر برخی تحلیلگران، توافق روسیه و آمریکا بر سر برقراری آتشبس در جنوب غربی سوریه، با هدف دور کردن ایران و حزبالله لبنان از این سه استان سوریه صورت گرفته است.
در دو روز گذشته گزارشهایی منتشر شد که در آنها گفته میشد، آمریکا و روسیه درباره آینده سوریه که متضمن بقای اسد، کنترل مرزهای سوریه و دور کردن ایران از این کشور است، به توافق رسیدهاند.
نگرانی اسرائیل
محافل اسرائیلی نیز مدتی پیش از "تحولی ژئواستراتژیک" در منطقه سخن گفتند. عامل این "تحول"، به گفتهی محافل دولتی در اورشلیم، افتادن روستای "تنف" به دست ارتش سوریه بود؛ روستایی واقع در مثلث مرزی میان سوریه، عراق و اردن.
بیشتر بخوانید: ایران در معرض خطر جدی جنگ
در آغاز ماه ژوئن سال جاری (۲۰۱۷) شبهنظامیان شیعه مورد حمایت ایران در عراق موسوم به "حشد الشعبی" با حدود ۱۰۰ هزار جنگجو، به آن سوی مرزهای عراق رسیدند. از نظر مقامهای اورشلیم، ایران بدین وسیله به "رؤیای دست یافتن به مسیر زمینی برای رسیدن به دریای مدیترانه" نزدیک شد. ایران از طریق این منطقه میتواند به آبهای مدیترانه راه پیدا کند و از جمله از راه زمینی برای حزبالله موشک و سلاح بفرستد. مقامهای اسرائیلی همزمان از سهولت بیشتر در اعزام نیروی انسانی نیز ابراز نگرانی کرده بودند.
در ماه مارس ۲۰۱۱ در جریان حرکتهای اعتراضی موسوم به "بهار عربی"، شهر دمشق، پایتخت سوریه، برای نخستین بار شاهد تظاهرات وسیع ضد حکومتی بود که در نهایت به جنگ داخلی و قدرتگیری بیش از پیش اسلامگرایان افراطی در نقاط مختلف این کشور انجامید.
از آن زمان تاکنون بیش از ۳۲۰ هزار نفر در جریان ناآرامیها و درگیریهای نظامی کشته و میلیونها سوری آواره شدهاند. در این میان حکومت سوریه توانسته است در سایه حمایتهای روسیه و ایران از خطر سرنگونی نجات یابد.
طبق گزارش نهاد ایرانی "بنیاد شهید" در آذر ماه سال گذشته (۱۳۹۵) شمار کشتهشدگان ایرانی در جریان جنگ داخلی سوریه از مرز هزار نفر فراتر رفت؛ آماری که از میزان حضور جمهوری اسلامی در این کشور جنگزده خبر میدهد.