اروپا و ريشه‌هاى مهاجرت غيرقانونى از آفريقا
۱۳۸۵ شهریور ۳, جمعه
در آخر هفته گذشته، بار ديگر بيش از ۱۳۰۰ آفريقائى موفق شدند با كشتى خود را به جزاير قنارى در جنوب اسپانيا برسانند. به اين ترتيب، تعداد پناهجويانى كه از آغاز سال جارى ميلادى به اميد زندگى بهتر سفر دريائى را به رغم همه خطراتش به جان خريدند، به بيش از ۱۸ هزار نفر رسيد. همزمان با ورود ۱۳۰۰ پناهجو به جزاير قنارى، دو قايق حامل پناهجويان نيز، در سواحل جزيره ”لامپدوسا” لنگر انداختند. ۲۰ تن از سرنشينان اين قايق ها، پيش از رسيدن به ساحل نجات، در آب هاى اقيانوس غرق شده بودند.
تكرار اين حوادث دردناك، اكنون اروپائيان را در برابر اين پرسش قرار داده است كه براى جلوگيرى از آن چه بايد كرد. كشورهاى عضو اتحاديه اروپا، در سال هاى اخير، سياست هاى معينى را براى پذيرش مهاجران تنظيم كرده اند. در چارچوب اين سياست ها، تنها كسانى امكان مهاجرت قانونى به قاره اروپا را مى يابند كه يا قصد تحصيل و سرمايه گذارى دارند و يا تخصص و خدمات آن ها مورد نياز است. در حالى كه اكثريت قريب به اتفاق پناهجويان آفريقائى، كه در اروپا از آنان به عنوان مهاجران غيرقانونى نام برده مى شود، تنها به اميد يافتن كارى ساده و زندگى بهتر تن به خطر مى دهند و با كمك قاچاقچيان انسان راهى اروپا مى شوند.
پس از ورود بيش از ۱۳۰۰ پناهجو به جزاير قنارى، مشاور دولت اسپانيا در امور مهاجرت، خواستار اقدام سريعتر اتحاديه اروپا براى حفاظت مرزهاى آبى شد. وى گفت: ”مهاجران غير قانونى به اسپانيا يا ايتاليا نمى آيند. آن ها مى خواهند وارد اروپا شوند. بنابر اين، وضعيت مستلزم واكنش سريع و موثر اتحاديه اروپا است”.
اما آيا بستن مرزهاى زمينى و آبى، مى تواند جلوى سير مهاجرتى را بگيرد كه دليل آن فقر و بيكارى و بى چشم اندازى در قاره آفريقا است؟ به گمان بيشتر ناظران، تنها بهبود شرايط زندگى در قاره سياه است كه مى تواند انگيزه هاى مهاجرت را كاهش دهد. در همين چارچوب، دولت اسپانيا از اتحاديه اروپا خواست كه با ريشه هاى فرار در آفريقا كه چيزى جز فقر و گرسنگى نيست، به صورت جدى مبارزه كند.
سياستمداران اسپانيائى، ضمن ارائه يك طرح تازه، بودجه كمك هاى عمرانى خود را براى آفريقا به دو برابر افزايش دادند. مشاور دولت در امور مهاجرت، از كليه كشورهاى عضو اتحاديه اروپا خواست كه كشورش را نمونه قرار دهند و با افزايش بودجه كمك هاى عمرانى به خشك شدن ريشه هاى فرار آفريقائى ها يارى برسانند. وى همچنين خواستار تنظيم سياست هماهنگى از سوى اتحاديه اروپا شد و گفت: ”در چارچوب چنين سياستى، مى بايست شرايط مهاجرت قانونى آفريقائى ها با روند توسعه سياسى و اقتصادى اين قاره هماهنگ شود”.
اما در كشورهاى عضو اتحاديه اروپا، بيش از هرچيز اين انديشه كنترل مرزها است كه طرفدار پيدا كرده است. در پايان ماه مه امسال، فرانكو فراتينى كميسر اتحاديه اروپا وعده داد كه در آينده نزديك هواپيماها و كشتى هاى هشت كشور عضو اتحاديه، قايق هاى حامل پناهجويان را كه عازم جزاير قنارى هستند، تحت نظر خواهند گرفت. اما تاكنون تنها پرتغال، ايتاليا و فنلاند آمادگى خود را براى اعزام دو هواپيما و دو كشتى اعلام كرده اند. قرار بود اين كشتى ها در نزديكي سواحل غربى آفريقا مستقر شوند و از حركت كشتى ها و قايق هاى حامل مهاجران جلوگيرى به عمل آورند.
در حال حاضر تنها دو كشتى اسپانيائى در اين منطقه استقرار يافته اند. وزارت كشور اسپانيا اعلام كرد كه كشتى هاى پرتغالى از روز دوشنبه گشت زنى در سواحل جزيره كاپوردى را آغاز كرده اند، اما كشتى هاى ايتاليائى هنوز به مقصد نرسيده اند.