اردوغان در آمریکا به دنبال چیست؟

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه روز چهارشنبه (۳۰ مارس/۱۱ فروردین) به دعوت اوباما برای شرکت در "اجلاس جهانی امنیت هسته​ای" وارد آمریکا شد و در فرودگاه دالاس مورد استقبال مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه و سردار قلیچ، سفیر ترکیه در واشنگتن قرار گرفت.

در جریان این سفر قرار است اردوغان مرکز فرهنگ و تمدن ترک - آمریکایی و مسجدی را افتتاح کند که توسط "وزارت دیانت" ترکیه در ایالت مریلند ساخته شده است. در این مراسم اوباما حضور نخواهد داشت و رسانه​های ترکیه این را نشانه تیرگی مناسبات دو کشور دانسته​اند.

اردوغان در نخستین روز سفر خود، با جان کری، وزیر خارجه و روز پنجشنبه ۳۱ مارس با جوبایدن، معاون اوباما دیدار کرد. در این دیدار که یک ساعت و ۲۰ دقیقه به طول انجامید طرفین درباره دیدار اوباما و اردوغان نیز به توافق رسیدند.

بیشتر بخوانید: خانواده نظامیان و دیپلمات‌های آمریکا از جنوب ترکیه خارج می‌‌شوند

"استقبال سرد" از اردوغان در واشنگتن در راس خبرهای رسانه​های ترکیه قرار گرفت و دیدار او با جان کری نیز در روز پنجشنبه ۳۱ مارس سرتیتر روزنامه‌های ترکیه بود که سفر اردوغان به آمریکا را از نقطه نظرهای متفاوتی تحلیل کردند.

محمت بارلاس، روزنامه​نگار مشهور ترک که در روزنامه "صباح"، نزدیک به دولت ترکیه قلم می​زند، در مقاله​ای با عنوان "اوباما و اردوغان درباره یکدیگر چه فکر می​کنند؟" نوشت: «ضعف تصمیم​گیری اوباما باعث شده است در سیاست جهانی، پوتین و روسیه جای اوباما و آمریکا را بگیرند. خالی گذاشتن عرصه در عراق از سوی آمریکا باعث قدرت​گیری داعش و خالی کردن عرصه سوریه از سوی اوباما نیز باعث پرکردن این خلاء از سوی روسیه و ایران شده است.»

"جمهوریت" روزنامه مخالف اردوغان نیز در خبری ادعا کرد اوباما در نشست اردوغان با بنیادهای اندیشه​وری آمریکا، حتی مشاور خود را نیز نفرستاده است.

احمد هاکان نویسنده اسلام​گرایی که در دوره​های اخیر با انتقادهایش از رجب طیب اردوغان معروف شده، در روزنامه حریت نوشته است: «طرفداران دولت انتظار دارند اردوغان با اوباما دیدار کند تا هورا بکشند. مخالفان دولت نیز انتظار دارند این دیدار انجام نشود تا هورا بکشند. اما هر دو طرف روی یک چیز متفق​القولند و آن این است که اردوغان با لحن همیشگی​اش به اوباما نخواهد گفت "تو کی هستی و من تو را به حساب نمی آورم!»

"تی‌آ‌ر‌تی"، سازمان رادیو و تلویزیون دولتی ترکیه می​نویسد اردوغان در حاشیه دیدارهایش در آمریکا، جان کری وزیر امور خارجه آمریکا را در سفارت ترکیه در واشنگتن به حضور پذیرفت. رئیس جمهور ترکیه در دیدار با کری گفت: «اتحاد ما با آمریکا بی​بدیل است.»

اولین سفر خارجی اوباما به ترکیه بود

امید شکری کله​سر، کارشناس مسائل ترکیه از ویرجنیای آمریکا به دویچه​وله می​گوید بعد از به قدرت رسیدن اوباما در سال ۲۰۰۸ روابط صمیمانه​ای بین اردوغان و اوباما برقرار شده بود و اوباما ترکیه را برای اولین سفر خارجی خویش انتخاب کرد.

در ماه مه سال ۲۰۱۳ و دقیقا دو هفته قبل از حوادث "پارک گزی" نیز اردوغان که درآن موقع نخست وزیر ترکیه بود با استقبال رسمی اوباما وارد واشنگتن شد و با مقامات آمریکایی دیدار و گفت و گو کرد. او با اندیشمندان و اساتید دانشگاه​های آمریکا و همچنین مراکز تحقیقاتی این کشور نیز دیدار کرد. اوباما در آن زمان در جریان سفر اردوغان در مراسم مختلفی که به افتحار او ترتیب داده بود، شرکت کرد.

اختلاف ترکیه و آمریکا بر سر چیست؟

به گفته امید شکری اختلافات بین اردوغان و اوباما پس از حوادث پارک گزی شروع شد. نحوه برخورد دولت و پلیس ترکیه با تظاهرکنندگان پارک گزی با انتقاد مقامات آمریکایی مواجه شد. وقوع بهارعربی در کشورهای عربی و موضع​گیری شخص اردوغان و دولت ترکیه در حمایت از مرسی و اخوان​المسلمین و انتقاد اردوغان از اوباما بخاطر حمایت آمریکا از "دولت کودتا" در مصر خوشایند مقامات آمریکایی نبود.

سیاست ترکیه در قبال سوریه و رژیم اسد و حمایت این کشور از برخی گروه​های مسلح مخالف اسد به محل بروز اختلاف در روابط دو کشور مبدل شد. وضعیت آزادی مطبوعات در ترکیه نیز با انتقادات مقامات آمریکایی مواجه شده بود. روابط خوب آمریکا با گروه‌های کرد سوری از قبیل "‌پ‌ی‌د" و "ی‌‌ گ" و همچنین سیاست آمریکا در قبال این گروه​ها با انتقاد دولت ترکیه مواجه شده است.

بیشتر بخوانید: اردوغان آمریکا را در خونریزی‌های خاورمیانه مقصر دانست

اردوغان بارها از آمریکا خواست تا موضع خود را در قبال گروه​های کرد سوری به وضوح مشخص کند. دوره ریاست حمهوری اوباما در سال ۲۰۱۶ به پایان خواهد رسید و ترکیه انتطار دارد آمریکا در قبال کردهای سوری سیاست مشخصی اتخاذ کند. اختلاف دو کشور بر سر آینده سوریه و رژیم اسد نیز بر سردی روابط اردوغان و اوباما موثر بوده است.

تاثیر دستگیری ضراب در روابط آمریکا و ترکیه

عارف کسگین پژوهشگر مرکز تحقیقات استراتژیک ترکیه در گفت‌وگو با دویچه‌وله می​گوید به تنش​های موجود بین آمریکا و ترکیه اکنون دستگیری رضا ضراب تاجر ایرانی​تبار ترکیه در شهر فلوریدا و حضور فتح​الله گولن در پنسیلوانیا نیز اضافه شده است. برخی از کارشناسان ترکیه بر این باورند که آمریکا قصد دارد از دستگیری ضراب به عنوان اهرمی علیه اردوغان استفاده کند تا او را به سازش بیشتر با سیاست​های آمریکا "ترغیب" کند.

بیشتر بخوانید: بازداشت یک شهروند ایرانی‌تبار ترکیه در آمریکا

رئیس جمهور ترکیه در آستانه سفر خود به آمریکا گفت که قول سرمایه​گذاری به میزان یک میلیارد دلار آمریکایی​ها را خواهد گرفت. در همین راستا اردوغان در دومین روز سفر خود با مدیرعامل شرکت کوکاکولا، مدیرعامل شرکت بوئینگ و رئیس هیات مدیره سیتی گروپ و سرمایه‌گذران خارجی دیدار کرد.

به باور عارف کسگین از پژوهشگران مرکز تحقیقات استراتژیک ترکیه، سفر اردوغان می​تواند موفقیت اقتصادی داشته باشد ولی به لحاظ سیاسی دستاوردی نخواهد داشت.

کسگین نتیجه می​گیرد سفر رئیس جمهور ترکیه به واشنگتن در تعدیل تنش میان آمریکا و ترکیه کمک خواهد کرد و دستاورد محدودی خواهد داشت. او اما تاکید می​کند مشکلات میان دو کشور همچنان لاینحل باقی خواهد ماند.