احمد سلامتيان / تهديدهاى امريكا عليه ايران

مصاحبه گر: كيواندخت قهارى

دويچه وله: آقاى احمد سلامتيان، با سپاس از اينكه دعوت ما را به مصاحبه پذيرفته ايد، امريكا در روزهاى اخير بر تهديدهاى خود بر جمهورى اسلامى افزوده است. شما اوضاع را چگونه مى بينيد؟

احمد سلامتيان: همزمان با نزديك شدن به تاريخ برگزارى جلسه ى آژانس بين المللى اتمى و رسيدگى پرونده ى ايران در آن جلسه با توجه به اينكه قرائنى وجود دارد كه آژانس در مجموع اين سه ماه اخير نتايجى را كه به دست آورده است به نفع موضع ايران قلمداد مى كند، طبيعى ست ايالات متحده امريكا كه هميشه از آژانس موضع شديد اللحن ترى در مورد ايران انتظار داشته و خواستار ارجاع پرونده ى ايران دقيقا به شوراى امنيت است، لحن تهديد و تبليغات خود را عليه پرونده ى اتمى ايران بالاتر ببرد. چون يكى از عمده ترين عوامل اعمال فشار ايالات متحده امريكا بر ساير كشورهاى عضو آژانس در مورد پرونده ى ايران، درست همين تهديد به نظامى شدن پرونده ى اتمى ايران است.

دويچه وله: اين به چه معناست؟

احمد سلامتيان: دقيقا وقتى كه احتمال اين باشد كه پرونده ى ايران از طريق مذاكرات صلح آميز و وساطت اروپا و آژانس بين المللى قابل حل نباشد، فرض نظامى كردن پرونده مطرح مى شود و در مورد اين فرض نظامى كردن، يعنى حتا با توسل به مداخلات نظامى نوعى پرونده ى اتمى ايران را به جلو بردن، فرضى ست كه هم در ايالات متحده امريكا طرفدارانى دارد، هم در متحد بزرگ ايالات متحده امريكا در منطقه خاورميانه، يعنى كشور اسراييل، داراى طرفداران بسيار مصممى ست كه به هر صورتى كه هست پرونده ى ايران ادامه پيدا كند تا آنجايى كه امكان بدهد به قدرت نظامى منطقه اى مانند كشور اسراييل، كه با اقدام نظامى در ايران خودش را به عنوان سپر دفاعى منطقه براى بعضى از كشورهاى اروپايى قلمداد كند.

دويچه وله: گروهى از مردم و همچنين بخشى از گروهاى سياسى چنين دخالتى را، اگر بتوانيم آن را چنين بناميم، مثبت تلقى مى كنند. تلقى شما در اين باره چيست؟

احمد سلامتيان: متاسفانه در داخل ايران بعضى از جناح هاى خود حاكميت داخل ايران، افزايش بحران بين المللى را وسيله ى عمده اى مى بينند، كه در سالى كه به طرف انتخابات رياست جمهورى مى روند، به آنها امكان بدهد تنش داخلى را افزايش بدهند و فضاى داخلى را نظامى تر كنند و بدين ترتيب به حاكميت يكدست ترى برسند. اين يك نوع بازى با آتش است. اين بازى با آتش عبارت از اين است كه ما مواجه مى شويم در حالتى كه در حد منطقه اى و در حد جهانى، چه ايالات متحده امريكا و چه كشور اسراييل، بنابر ملاحظات بيشتر منطقه اى و جهانى خواستار نوعى قدرت نمايى نظامى در برابر پرونده ى اتمى ايران هستند، عده اى هم در داخل ايران بنابر ملاحظات داخلى ديگرى آب به آسياب اين نوع برنامه مى ريزند و اين بازى با آتش احتمال اين كه در يك زمانى كنترلش از دست بازيگران دو طرف خارج شود و وارد يك مسابقه ى لفظى و رجزخوانى تبليغاتى نظامى عليه همديگر بشود وجود دارد و آن هم تا آنجايى كه منجر به بعضى از عمليات نظامى مشخص در بعضى از نقاط ايران گردد.

به همين علت است كه من مى گويم هماهنگ شدن يك نوع گرايش در داخل كشور ايران، كه از بهانه جويى بين المللى مى خواهد براى مسايل داخلى استفاده كند،و ايجاد شرايطى بين المللى براى تقويت آن بهانه جويى مى تواند وضعيتى به وجود بياورد كه ما در ايران مواجه با بعضى از برخوردهاى نظامى كه در مرحله ى كنونى حداكثر آن به بمبارانهاى موضعى مناطق مختلفى كه فرض آن است كه در آنجا تاسيسات اتمى ايران هست، حتا امكان آن وجود دارد كه پيش برود. با وجود اينكه ناظرين نظامى مى دانند كه در چنين صورتى لطمه ى جدى به تاسيسات اتمى ايران نخواهد خورد. اما جو بين المللى و جو داخلى ايران را چنان تنش زده خواهد كرد، كه بهره بردارى از قدرت نمايى نظامى منطقه اى كه خواستار آن است و قدرت نمايى نظامى داخلى طالب آن است، مى تواند صورت گيرد. البته هركدام براى رسيدن به اهداف خودشان.

دويچه وله: برخى معتقدند كه تهديدهاى اخيرى كه از سوى امريكا مطرح مى شود، حربه اى ست در مبارزه ى انتخاباتى در امريكا. نظر شما در اين باره چيست؟

احمد سلامتيان: واقعيت امر عبارت از اين است كه امروزه در مبارزات انتخاباتى داخل ايالات متحده امريكا پرونده ى اتمى ايران به عنوان يك موضوع نگران كننده مى تواند مطرح باشد. اما هر نوع ماجراجويى نظامى جديد از جانب ايالات متحده امريكا امرى ست كه در داخل انتخابات امريكا نتيجه ى معكوس به ضرر حاكميت كنونى امريكا خواهد داشت. چون نتايج وضعيت جنگ عراق و عدم امكان يك سلسله عمليات نظامى زمينى وسيع در مورد كشورى به وسعت ايران، وضعيتى را به وجود مى آورد كه تهديدات نظامى از نقطه نظر ايالات متحده امريكا مى تواند به نوعى در حد تهديد باقى بماند.

اما متحد منطقه ى اسراييل داراى چنين مشكلات و مسايلى نيست و حتا مى تواند تهديدات لفظى ايالات متحده امريكا جنبه ى واقعيتى، البته تا حد بعضى از بمبارانهاى هوايى و نه بيش از آن، از جانب كشور اسراييل بگيرد و اين درست موردى خواهد بود كه به اسراييل امكان مى دهد، هم خودش را به عنوان يك سپر دفاعى متحرك منطقه ى اروپا و هم به عنوان يك عامل كمكى استراتژيكى ايالات متحده امريكا در زمانى كه امريكا خودش بنابر ملاحظات انتخاباتى داخلى دستش براى انجام بعضى از عمليات باز نيست، كمك كند تا به ميدان بيايد كه باز خود اين در سيستم زوج نظامى _ سياسى ايالات متحده امريكا در منطقه در ۱۵ سال گذشته عمل كرده است، مقدار بسيار زيادى بيشتر مى گنجد.

به نوعى مى توان گفت با تفاوتهايى سناريوى عراق ۱۹۸۲ در مورد بمباران توسط اسراييل و عراق ۱۹۹۱ بعد از بلوكوس و محاصره ى اقتصادى به دنبال حمله ى به كويت و به دنبال آن وضعيتى كه منجر به تضعيف دولت صدام حسين شد، قابل تكرار است. به خصوص كه در اينجا هم ما مواجه با وضعيتى هستيم كه در داخل بعضى از جناح هاى حاكميت ايران، مثل حاكميت عراق قبل از حمله ى به عراق، هر نوع خوراك تبليغاتى را كه ايالات متحده امريكا و متحده منطقه اى آن احتياج دارد براى تدارك ديدن نظامى كردن مسئله ى عراق به او مى دهند. در واقع تبليغات نظام صدام حسين بود كه آب به آسياب تبليغاتى ايالات متحده امريكا براى عراق، براى جستجوى سلاحهاى كشتار دسته جمعى، ريخت. سلاحهايى كه امروز ناظرين بين المللى و خود ايالات متحده امريكا قبول مى كنند كه با آن اهميت در عراق وجود نداشته است. متاسفانه قرائن و نمونه هايى از چنين سناريويى در مورد ايران هم غيرمحتمل نيست.

دويچه وله: آقاى سلامتيان چه تفاوتى شما در سياست حزب جمهوريخواه، كه در راس آن جورج بوش قرار دارد و حزب دمكرات، جان كرى، در برابر ايران مى بينيد؟

احمد سلامتيان: واقعيت امر عبارت از اين است كه در مورد مسايل اتمى ايران تفاوت چندانى بين اين دو سياست وجود ندارد. هر دو سياست تحت تاثير سياست اسراييل مسئله ى تهديد احتمال اتمى شدن ايران را به عنوان يك تهديد جدى با آن برخورد مى كنند. اما در مورد نحوه ى برخورد با آن، تفاوتهايى بين دو حزب مى توان مشاهده كرد. اگر آقاى بوش باشد، شايد ابايى نكند از اين كه ايالات متحده امريكا را حتا وارد يك ماجراجويى نظامى جديد در مورد اين مسئله كند. اما در مورد دولت آقاى كرى، احتمال اين نوع ماجراجويى كمتر است، چون به طور كلى آقاى كرى، اگر انتخابات رياست جمهورى را ببرد، به معناى اين است كه يك نوع نقد بر سياست نظامى گرى بوش و دستگاه ادارى او در داخل ايالات متحده امريكا براى برخورد با مسئله ى جنگ عليه تروريسم به وجود آمده و در آن صورت مسلم نيست كه به همان سهولتى كه عملى مانند جنگ عراق توانست در ايالات متحده امريكا به افكار عمومى امريكا عرضه شود، يك نوع مداخله ى نظامى در ايران هم، به خصوص مداخله ى نظامى مستقيم، بتواند به همان سهولت عرضه شود.