اثر گلخانه اى و قرارداد كيوتو

آنچه كه در اصطلاح، اثر گلخانه اى ناميده ميشود، در واقع افزايش دماى اتمسفر كره زمين است. علت بروز اين اثر، مواد و گازهاى مختلفى ميباشند كه، از طرق مختلف وارد اتمسفر زمين شده و با افزايش ميزان انعكاس اشعه خورشيد، دماى جوى را بالا ميبرند.

در عمل به اين صورت است كه خورشيد، اشعه خود را با امواج كوتاه بر زمين ميتابد. بخشى از اين اشعه، در حين ورود به اتمسفر زمين بر روى خارجى ترين قشر آن، انعكاس يافته و قسمت اعظم آنها، به درون آن نفوذ كرده و به سطح زمين ميرسد. بر روى زمين امواج كوتاه نور خورشيد به اشعه ماوراى قرمز، يعنى اشعه گرمائى تبديل شده و بار ديگر منعكس ميگردند. درصد اندكى از اين انرژى گرمائى، مجددا به فضاى خارج از اتمسفر بازميگردد، اما بخش بزرگى از آن، از طريق طبيعت انعكاس مييابد. اين انعكاس طبيعى، در اتمسفر زمين دماى متوسطى به ميزان ۱۵ درجه سلسيوس را بوجود مياورد. لازم به تذكر است كه، بدون چنين اثرى، دماى كره زمين، تنها به منفى ۱۸ درجه بالغ ميشود.

در حال حاضر بر روى كره خاكى ما، اغلب گاز دى اكسيد كربن CO2 و در اصطلاح "گازهاى گلخانه اى" متساعد ميگردند و باعث ميشوند كه، انعكاس تشعشعات گرمائى بشدت افزايش يابد. امرى كه قاعدتآ به افزايش دماى زمين و اتمسفر اطراف آن منجر ميگردد. براى مثال بر روى زمين در هر ثانيه ۸۶۰ هزار كيلوگرم گاز دى اكسيد كربن توليد ميشود، تنها سوزاندان سوختهاى فسيلى همانند زغال سنگ، نفت و گاز طبيعى سالانه باعث بوجود آمدن ۱۸ مميز ۳ دهم ميليارد از اين گاز ميباشند. بطور متوسط، هر يك از ساكنان كره زمين سالانه ۴ و نيم ميليون تن CO2 توليد ميكند. مسلم است كه كشورهاى صنعتى جهان سهم بيشترى از اين آلودگى را بر عهده دارند.

اما خطرات اثر گلخانه اى كدامند؟ مهمترين خطر، افزايش دماى كره زمين ميباشد كه، موجب بروز اشكالات ديگر ميگردد. براى مثال اگر سياره ما طى ۵۰ تا ۱۰۰ سال آينده به ميزان يك و نيم تا ۴ و نيم درجه سلسيوس گرمتر شود، تمامى مناطق آب و هوائى زمين تغيير خواهند يافت. مناطق متساعد امروزى، براى امر كشاورزى خشك خواهند شد. علاوه بر اين، يخهاى قطبى به آرامى ذوب شده و بدين ترتيب سطح آب آزاد اقيانوسها ۵ تا ۷ متر بالاتر خواهد آمد و در پى آن مناطق كم ارتفاعتر زمين بزير آب فرو خواهند رفت.

به همين دليل واضح و مشخص است كه، بلافاصله بايستى واكنشى جهانى براى تقليل ميزان اين گازها انجام گيرد.

دانشمندان كشف كرده اند كه جلبكهاى دريائى ميتوانند دماى هوا را كاهش دهند، اما افزايش ميزان رشد اين جلبكها، بخاطر آلودگى اقيانوسها به نحو احسن عملى نيست. مهمترين راه مبارزه با اثر گلخانه اى، صرفه جوئى در مصرف انرژى در سراسر جهان ميباشد. از جمله،از طريق تقليل استفاده از وسايل ترابرى شخصى و گسترش وسايل نقليه همگانى. علاوه بر اين بايد استفاده از سوختهاى فسيلى محدود شده و نابودى جنگلهاى مناطق حاره متوقف گردد. در حقيقت بايستى، در سطحى به وسعت قاره اروپا، جنگلهاى تازه اى احداث شوند، تا گاز دى اكسيد كربن توليدى، از طريق طبيعى از ميان برود.

جورج دبليو بوش رئيس جمهور آمريكا اگرچه بار ديگر از امضاى پروتكل كيوتو سر باز زد اما، او در ديدار خود با صدر اعظم آلمان گرهارد شرودر موافقت نمود كه در جهت كاهش توليد گازهاى بوجود آورنده اثر گلخانه اى تلاش خواهد كرد. بويژه مايه خوشحاليست كه، بوش به امكان استفاده از انرژيهاى قابل احيا اشاره كرد. بنابراين شايد هنوز هم اميدى براى نجات كره زمين، از نابودى آن بدست بشريت، وجود داشته باشد.

نگين كروئى