آيا مركل در سفرش به چين سياستى نوين را عرضه خواهد كرد؟
۱۳۸۵ اردیبهشت ۲۹, جمعه
دو روز ديگر آنگلا مركل صدر اعظم آلمان به چين سفر خواهد كرد. شماى ظاهرى سفر مركل به چين با سفرهاى گرهارد شرودر همتاى پيشينش چندان تفاوتى ندارد، همچون او وزير اقتصاد و عده‌اى از برنامه‌ريزان برجسته كه به گسترش مناسبات اقتصادى با چين چشم دوخته‌اند را به همراه دارد، اما بسيارى مى‌خواهند بدانند، صرفنظر از اين ظاهر، آيا روش اين سياستمدار اپوزيسيون سابق آلمان با شرودر فرق مى‌كند؟
چين كشورى است با رشد اقتصادى سرسام‌آور. تعميق مناسبات اقتصادى با اين كشور ترغيب‌كننده و غيرقابل چشم‌پوشى است. با وجود اين نمى‌توان از كنار موضوعى مانند وضعيت حقوق بشر در آنجا به آسانى گذشت.
تنها در سال گذشته دست كم ۱۷۷۰ نفر در چين اعدام شدند. به همين جهت سازمان ”گزارشگران بدون مرز“، ”عفو بين‌الملل“ و برخى مخالفان حكومت چين، مركل را فراخوانده‌اند تا در سفرش به اين موضوع بپردازد.
صدر اعظم آلمان به صراحت لهجه شناخته شده، اما شايد لحن او نيز نشانگر وجود سياستى نوين در قبال چين نباشد، چرا كه در زمان شرودر نيز موضوع حقوق بشر در چين به باد انتقاد گرفته مى‌شد. برخى از تحليل‌گران، مانند يكى از پروفسورهاى دانشگاه بوخوم، معتقد‌ند كه انتقاد از چين مناسبات كنونى آلمان با اين كشور را تيره نمى‌كند. او علت مسئله را اينگونه تشريح مى‌كند: رهبران چين، سابق بر اين قوانين بازى دمكراسى غربى را نمى‌شناختند و به همين علت بود كه انتقاد از سياست چين آنها را به واكنشى شديد وامى‌داشت، اما بعدها بتدريج دريافتند كه سخن گفتن از حقوق بشر براى سياستمداران اروپايى، مدتى است كه به لفاظى و اداى وظيفه مبدل شده است.
آيا آنگلا مركل در انتقاد از وضعيت حقوق بشر در چين لحنى شديدتر از اين لفاظى‌ها را در پيش خواهد گرفت؟ معلوم نيست. آنچه كه روشن است، تنها اين است كه پس از پايان جنگ سرد بين بلوك شرق و غرب، مناسبات اقتصادى با چين از اركان سياست آلمان بوده و اين امر باقى مسائل را تحت‌الشعاع خود قرار داده است. پروفسور دانشگاه بوخوم مى‌‌گويد كه مركل تنها در شرايطى ريسك تيره ساختن روابط با چين در جهت منافع اروپا و آمريكا را خواهد پذيرفت كه ضرورت راهبردى آن وجود داشته باشد. با وجود اين آمريكا نيز بيش از آنكه خواستار تقابل با چين باشد، خواستار جذب اين كشور به جامعه‌ى بين‌المللى است.
رشد سرسام‌آور اقتصادى چين، اين كشور را به وزنه‌ى مهم سياسى تبديل كرده كه حتى آمريكا در برابر آن كشور سياست دوگانه‌اى كه گاهى بر همكارى و گاهى بر مهاركردن استوار است را در پيش گرفته است. كارشناسان غربى در امور چين تصور مى‌كنند، تنها با ترغيب اين كشور به انجام اصلاحات دمكراتيك است كه مى‌توان به ثبات چين و آسياى شرقى كمك كرد.
به باور پروفسور دانشگاه بوخوم ، در ميان رهبران چين هم هستند كسانى كه پشت درهاى بسته اظهارات سياستمداران غربى را تأييد مى‌كنند، ولى از بيان آشكار عقايدشان واهمه دارند.