آموزش فيلم‌سازى براى كودكان خيابانى نايروبى
۱۳۸۵ آذر ۱۱, شنبه
اين پروژه، با عنوان ”كتاب هجى كردن آفريقا”، شامل ۲۱ فيلم كوتاه مى‌شود كه هركدام از آن‌ها نام يك حرف از حروف الفبا را دارند و همه آن‌ها به وسيله كودكان خيابانى نايروبى تهيه شده‌اند. براى تهيه اين مجموعه ويدئوئى، نهاد غيردولتى ”بنياد تحقيقات پزشكى آفريقا” هفتاد دختر و پسر ساكن حصيرآبادهاى نايروبى را گردهم آورد.
اليزابت، عنوان آ (A) را براى فيلم خود برگزيده است. اليزابت، در كودكى از خانه گريخت، به مدرسه نرفت و زندگى خيابانى را برگزيد. او مى‌گويد: ”من يك دختر هستم و بايد با خيلى مشكلات بجنگم. مثلا بر خلاف پسرها، اين خطر وجود دارد كه حامله شوم. اما حالا، پس از يادگرفتن كار با دوربين ويدئو و ساختن فيلم احساس خوشبختى مى‌كنم”.
بنياد تحقيقات پزشكى آفريقا به عنوان يك نهاد غيردولتى از سال ۱۹۵۷ در نايروبى فعاليت دارد و در اين ۵۰ سال توانسته است شرايط سخت زندگى بسيارى از كودكان خيابانى را بهبود بخشد. ”هنرى” ۱۶ ساله يكى از اين كودكان است. او مى‌گويد: ”شش سال از زندگى من توى خيابان گذشت. توى اين مدت هيچ كارى نمى‌كردم. وقتى آدم توى خيابان زندگى مى‌كند، ول مى‌گردد، به سراغ مواد مخدر مى‌رود و سيگار مى‌كشد. اعضاى بنياد تحقيقات پزشكى وقتى آمدند، براى ما يك توپ فوتبال آوردند. از آن به بعد، ما بازى مى‌كرديم و سرخوش بوديم. بعد ما را براى ناهار به يك هتل بردند. احساس خوبى داشتم، چون كه تا پيش از آن، غذايم را فقط توى آشغال‌ها جست و جو مى‌كردم”.
بعد از آن كه هنرى و ساير بچه‌ها از بنياد تحقيقات پزشكى آفريقا غذا و لباس دريافت كردند، به تدريج با دوربين ويدئو آشنا شدند. آن ها حالا مى‌توانستند با استفاده از دوربين، سرنوشت خودشان را تعريف كنند و نشان بدهند كه زندگى روزمره شان چگونه سپرى مى‌شود. يكى از فيلم‌ها بچه هائى را نشان مى‌دهد كه به خاطر عدم امكان استفاده از وسايل نقليه عمومى، در جست و جوى غذا يا يك كار موقت، اغلب در حال دويدن هستند. فيلمى ديگر، كار سخت يك زن را در يك روستا نشان مى‌دهد. در موردى ديگر، فيلمساز نوجوان به نظرپرسى از ساكنان حصيرآبادهاى نايروبى مى‌پردازد. او مى‌خواهد بداند يك آفريقائى چيست!
كار با دوربين، نوشتن درباره سرنوشت و فكر كردن درباره موقعيت خود و شرايط زندگى در حصيرآبادها، بچه‌هاى خيابانى را تغيير داد. مثل بسيارى ديگر، اليزابت تصميم گرفت بار ديگر به ميان خانواده خود بازگردد و به مدرسه برود. او مى‌گويد: ”من هميشه چيزهائى از خانواده‌ام مى‌خواستم كه آن‌ها نمى‌توانستند برايم تامين كنند. به اين دليل بود كه خانه را ترك كردم. آن‌ها مرا كتك مى‌زدند، اما تقصيرى نداشتند، چون نمى‌توانستند كارى بكنند. حالا، بنياد تحقيقات پزشكى آفريقا به ما لباس، غذا، وسايل بازى و فيلمبردارى مى‌دهد. پس دليلى ندارم كه با خانواده‌ام دعوا كنم”.
نيكو، پسر ۱۷ ساله هم همينطور فكر مى‌كند. او، براى فيلمش عنوان ميم را انتخاب كرده است. ميم مثل مادر. او، كه حالا بار ديگر با مادرش زندگى مى‌كند، مى‌گويد: ” من مى‌خواهم ديگران را تشويق كنم كه از خانه فرار نكنند. اين كار فايده‌اى ندارد. آن‌ها بهتر است سعى كنند چيزى از زندگى‌شان بسازند”.
نيكو، هنرى و اليزابت، براى معرفى كتاب ”هجى كردن آفريقا” در كنفرانس بين‌المللى ”ارتباط براى توسعه” كه در رم تشكيل شد، برگزيده شده بودند. اين سه نوجوان، كه تاچندى پيش با مواد مخدر و زباله در خيابان‌هاى نايروبى سرو كار داشتند، حالا مى‌توانستند داستان زندگى‌شان را براى افكار عمومى جهانى تعريف كنند و روم را بشناسند كه در آن نه حصيرآباد هست و نه كودكان خيابانى.