آمریکا در انتظار نتایج انتخابات در ’سه‌شنبه‌ی بزرگ‘

دور اول انتخابات تعیین کاندیدای ریاست جمهوری روز سه‌شنبه (۵ فوریه‌) در ۲۱ ایالت برای حزب جمهوری‌خواه و در ۲۲ ایالت برای حزب دموکرات برگزار می‌شود. در این روز که در چارچوب کارزار انتخاباتی آمریکا "سه‌شنبه‌ی بزرگ" (Super Tuesday) خوانده می‌شود، ۵۱ درصد نمایندگان واحدهای حزب دموکرات و ۴۵ درصد هیئت‌های نمایندگی حزب جمهوری‌خواه، نامزد ریاست جمهوری حزب خود را برمی‌گزینند. ایالاتی که تا به حال در آن‌ها کاندیداهای ریاست جمهوری انتخاب شده‌اند، در حزب دموکرات فقط ۴ درصد و در حزب جمهوری‌خواه، حدود ۱۰ در صد کل آرای نمایندگان این احزاب را تشکیل می‌دهند.

"سه‌شنبه‌ی بزرگ" بی‌سابقه

در جریان انتخابات کاندیدای ریاست جمهوری آمریکا تا به‌حال چنین "سه‌شنبه‌ی بزرگی" سابقه نداشته است. این امر به ویژه در مورد نامزدهای انتخاباتی حزب دموکرات چشمگیر است. در حال حاضر مسابقه‌ بین دو کاندیدای حزب دموکرات، یعنی باراک اوباما و هیلاری کلینتون هم‌چنان ادامه دارد. بر اساس نظرسنجی‌ها، باراک در حال حاضر با کسب ۴۵ درصد آرا،به میزان ۴ درصد از رقیب خود، کلینتون پیشی گرفته‌است. هیلاری کلینتون ولی در ایالات نیوجرسی و میسوری رقیب خود را پشت‌سر گذاشته است.

کارشناس امور نظر سنجی معتقدند که ممکن است نتیجه‌ی انتخابات در روز سه شنبه در تعیین کاندیدای حزب دموکرات نقشی بازی نکند. در این صورت کارزار انتخاباتی بین باراک و کلینتون هم‌چنان ادامه می‌یابد.

چگونگی انتخاب کاندیدای ریاست جمهوری

نمایندگان واحدهای حزبی احزاب بزرگ آمریکا، مثل حزب دموکرات و حزب جمهوری‌خواه، هر ۴ سال یک بار گرد‌هم می‌آیند تا کاندیدای خود را برای مقام ریاست جمهوری انتخاب کنند. نشست بزرگ فرستادگان (convent) حزب دموکرات امسال در اواخر اوت در شهر دنور برپا می‌شود.

در آمریکا انتخاب کاندیدای مقام ریاست‌جمهوری، مثل گزینش خود رئیس جمهور به‌گونه‌ای غیرمستقیم صورت می‌گیرد. بنابر تصریح قانون اساسی رئیس جمهورآمریکا نه از سوی مردم، بلکه از جانب هیئتی به نام "مجمع انتخاب‌کنندگان" تعیین می‌شود. اعضای این مجمع، یعنی انتخاب‌کنندگان (الکتورها)، خود از سوی اعضای حزب در واحدهای حزبی ایالات مختلف برگزیده شده‌اند.

اصل انتخاب غیرمستقیم

در مورد کاندیداهای ریاست جمهوری هم اصل گزینش غیر مستقیم عمل می‌کند. یعنی کاندیداهای این مقام از سوی مجمعی که خود از نمایندگان ایالات گوناگون تشکیل می‌شوند، انتخاب می‌گردند. این نمایندگان را اعضای حزب در رای‌گیری‌ای اولیه به اتفاق آرا به عنوان نماینده‌ی خود به محمع انتخاب‌کننده می‌فرستند. در اولین مجمع دموکراتیک که در سال ۱۸۳۲ برپاشد، کسب اکثریت ساده کافی بود. یعنی هر ایالت به تعداد الکتورهایی که مجاز بود به "مجمع انتخاب‌کنندگان" بفرستد، می‌توانست همان تعداد هیئت نمایندگی به مجمع اعزام کند. این قاعده در حال حاضر تبدیل به یک حساب ریاضی پیچیده شده است، ولی با این حال وزن مجمع انتخاب‌کنندگان در هر ایالتی در تعیین تعداد هیئت‌های نمایندگی هم‌چنان مورد نظر قرار می‌گیرد.

آزادی عمل واحدهای حزبی

اصولاً رهبری مرکزی حزب در مقابل واحدهای ایالتی احزاب از قدرت کمتری برخوردارست. از جمله واحدهای حزبی، آزادی عمل زیادی در تعیین هیئت‌های نمایندگی خود برای شرکت در مجمع حزبی انتخاب‌کنندگان دارند. در مورد حزب دموکرات این اصل معتبر است که نامزدهای ریاست جمهوری، وقتی ۱۵ درصد آرا را کسب کردند، بر حسب این تعداد رای، حق اعزام نماینده به مجمع را دارند. به همین دلیل مثلاً باراک اوباما با وجود این که در انتخابات ایالت نیوهمشایر از کلینتون شکست خورد، با این‌حال توانست شمار قابل‌توجهی نماینده به مجمع حزبی انتخاب‌کنندگان بفرستد.

حق ارسال "نمایندگان ویژه"

یکی از ویژگی‌های حزب دموکرات، حق ارسال "نمایندگان ویژه" به "مجمع انتخاب‌کنندگان" این حزب است. اعضای رهبری حزب و کنگره، فرمانداران و رئیس‌جمهوری‌های پیشین از جمله‌ی این نمایندگان‌اند. این‌ افراد در نشست‌ نمایندگان حزب هم شرکت می‌کنند و برخلاف نمایندگان معمولی موظف نیستند از کاندیدای خاصی طرفداری کنند. از آن‌جا که این افراد، ۲۰ درصد کل نمایندگان را تشکیل می‌دهند، نقش مهمی در تعیین کاندیدای ریاست جمهوری بازی می‌کنند. هم اوباما و هم کلینتون برای به‌دست آوردن حمایت این "نمایندگان ویژه" از تمام امکانات خود سود می‌جویند. هرچند که هیلاری کلینتون به‌خاطر داشتن روابط دیرینه با این افراد، از شانس بیشتری برای جلب پشتیبانی آن‌ها برخوردار است. تا به‌حال ولی این نمایندگان ویژه، نقش تعیین‌کننده‌ای در نشست‌های نمایندگی احزاب نداشته‌اند.

ب. الف/ زوددویچه تسایتونگ، نویه زورشر تسایتونگ