آلمان در آستانه انتخابات
۱۳۸۴ مرداد ۱۳, پنجشنبه
پس از اين كه گرهارد شرودر، صدراعظم آلمان، با مخالفتهای ضمنی از سوی طيفهايی از جامعه روبرو شد و حس كرد كه انجام طرحهای پيشنهادی صرفه جويی اقتصاديش با خطر شكست مواجه است، به طور غير مترقبه از مجلس درخواست رای اعتماد، يا بهتر بگوييم عدم رای اعتماد، نمود. البته برای دومين بار در تاريخ آلمان، مجلس به خواست خود صدر اعظم، از دادن رای اعتماد به او، سر باز زد و راه را برای برگزاری انتخابات زودرس گشود. هورست كوهلر، رييس جمهور آلمان، مجلس را منحل كرد و روز ۱۸ سپتامبر را برای انجام انتخابات مجلس جديد پيشنهاد نمود. اگر ديوان عالی كشور آلمان با اين روند مخالفت نكند، در ماه سپتامبر آينده، انتخابات سراسری در آلمان برگزار خواهد شد. اين بدين معنی است كه احزاب برای تبليغ و معرفی خود و دادن پيشنهادهای تازه برای جلب مردم، بيشتر از دو ماه فرصت ندارند. در اين ميان كار دولت ائتلافی وقت هم بسيار سخت است.
از يك سو بسياری از مردم انتخابات زودرس را، كه پيشنهاد شرودر بوده، نادرست مى‌دانند، از سوی ديگر اوسكار لافونتن، رفيق پيشين حزبی شرودر، با سوسياليستهای چپ رو حزب سوسياليسم دموكرات PDS ليست مشتركی ايجاد كرده و با طرحهای دولت ائتلافی به مخالفت جدی پرداخته است. در انتخابات پيشين گرهارد شرودر با رد دخالت نظامی در عراق، نظر اكثريت را به خود جلب كرد، بايد ديد كه او اينك چه پيشنهادهايی برای وضعيت كنونی در عرصه بين الملل دارد؟ آيا احزاب ديگر ميتوانند با عرضه طرحهای مردم‌پسندتر دولت دل‌خواه خود را جانشين دولت فعلی سازند؟
نخست بايد دانست كه سياست خارجی موضوعی نيست كه احزاب بتوانند با طرح آن نظر مردم را به سوی خود جلب كنند و در نتيجه آرای بيشتری را به خود اختصاص دهند. به همين علت است كه همه حزبها در برنامه‌های انتخاباتی خود به عنوان آخرين نكته به اين موضوع پرداخته‌اند. در حالی كه سوسيال‌دمكراتها در پلاتفرم انتخاباتی خود مينويسند كه اگر آنگلا مركل به جای شرودر صدر اعظم بود، سربازان آلمانی اكنون در عراق مستقر ميبودند، گرد مولر Gerd Mueller سخنگوی پارلمانی سياستهای خارجی سوسيال مسيحيها ميگويد:
”ما در عراق خط مشی دولت وقت را ادامه خواهيم داد. چون كه هيچ دليلی برای تغيير اين خط مشی وجود ندارد.“
بهره‌گيری از نيروی نظامی آلمان يكی از موضوعهاى مهم مطرح شده در مبارزات انتخاباتی است. در حالی كه همه جناحها با شركت فعال نيروی نظامی آلمان در منطقه بالكان و افغانستان موافق‌اند، احزاب محافظه‌كار از اين پيش‌تر مىروند و مى‌خواهند ارتش را در سركوب تروريسم در درون كشور نيز دخالت دهند. اما ليبرالها كه مؤتلفان بالقوه‌ی دمكرات مسيحيها هستند، به شدت با اين كار مخالف‌اند. دبير كل حزب دمكرات آزاد ديرك نيبل Dirk Niebel در اين باره ميگويد:
”ارتش آلمان پليس نيست و برای كارهای پليسی تربيت و مجهز نشده است. ارتش وظايف ديگری دارد و آنقدر به كار خود مشغول است كه نه ميخواهيم و نه لازم است تغييری در شيوه‌ی كار آن بدهيم.“
گفتنی است كه احزاب در باره موضوع ديگری كه به ارتش مربوط ميشود نيز با يكديگر مخالفتهايی دارند: در حالی كه ليبرالها و سبزها مى‌خواهند نظام وظيفه را لغو كنند و از ارتش يك نهاد اداری شغلی بسازند، محافظه‌كاران نظام وظيفه را امری حياتی برای ارتش مى‌دانند. در اين ميان سوسيال دمكراتها در درون حزب خود با يكديگر همسان و همرای نيستند و به اين علت در برنامه انتخاباتى‌شان از اين موضوع حرفی به ميان نياورده‌اند.
از نكات ديگر در زمينه سياست خارجی كه همه احزاب به ن توجه داشته‌اند، احراز عضويت آلمان در شورای امنيت سازمان ملل متحد به طور دائم است. گرهارد شرودر اين عضويت را امری لازم برای قدرتى متوسط و بين المللی چون آلمان مى‌داند كه در سازمان ملل متحد نقش فعالی دارد. او مى‌گويد:
”آلمان بايد به عنوان قدرتى متوسط و فعال، بی آن كه دچار غرور بيجا شود، در ميان دوستان و همتايانش با اعتماد به نفس جلوه كند. ما پيمان دوستی را در كنار استقلال فكری اينگونه مى‌فهميم كه، در مسائل مهم، ديدگاه مستقل خود را نشان دهيم و در عرصه همنوايی بين المللی نظر خود را اعمال كنيم. اين خط مشی‌اى است كه بی كم و كاست ادامه خواهيم داد.“
اگرچه مؤتلفان سوسيال دمكراتها در دولت فعلی آلمان، يعنی سبزها، بيشتر در پی بدست آوردن عضويت دائمی اتحاديه اروپا در شورای امنيت سازمان ملل متحد هستند، ولی از طرح شرودر نيز به همراهی يوشكا فيشر پشتيبانی ميكنند و عضويت دائمی آلمان در شورای امنيت را نيز خواهان‌اند. به نظر ليبرالها اما عضويت يافتن آلمان در شورای امنيت مسئله‌ای چندان حياتی نيست. احزاب محافظه كار آلمان نيز در برنامه انتخاباتی خود بيش از اين كه به تلاش برای عضويت آلمان دست زده باشند، درخواست كرده‌اند كه سازمان ملل امكانات بهتری در اختيار آلمان بگذارد تا بتواند ديدگاه‌های خود را در آن سازمان مطرح كند. محافظه‌كاران مى‌خواهند در درجه اول روابط آلمان با امريكا را بهبود بخشند، و اين موضوعی است كه به آن در برنامه‌ی انتخاباتی سوسيال‌دمكراتها هيچ اشاره‌ای نشده است.
آنچه حزب سبزها را در گذشته نيز در مقابل مؤتلف بزرگش حزب سوسيال دموكرات SPD ، قرار داد و هم اكنون نيز در برنامه انتخاباتى اين حزب مطرح شده، قضيه ممنوعيت فروش اسلحه به چين است. در اين رابطه رئيس حزب سبزها كلاوديا روت Claudia Roth مى‌گويد:
”به نظر من، درست اين است كه ما هيچگونه طفره‌اى نرويم و در برنامه مان ذكر كنيم كه با لغو ممنوعيت فروش اسلحه به چين، مخالفيم. تاييد صدور اسلحه به چين اصلا به معنی داشتن سياست امنيتی نيست. اين تاييد نه به سود چين و نه به سود تايوان است، نه در راستای حقوق بشر و نه به مصلحت ما است.“
همانگونه كه در آغاز گفتيم، ذكر سياست امنيتی و خارجی در صفحات پايانی پلاتفرمهای انتخاباتی حزبها نشان مى‌دهد كه آنها به جلب نظر مردم و به دست آوردن رای بيشتر از اين طريق، زياد اميدوار نيستند. افزون بر اين بايد گفت كه در همه اين پلاتفرمها مطالب محدودی به اين موضوع اختصاص داده شده است. با اين همه بعيد نيست كه با وجود تهديدها و خرابكاری های تروريستها در هفته های اخير، سياست امنيتی برجستگی بيشتری پيدا كند و هركدام از حزبها با عرضه طرحهای مشخص‌تر، جهان امن‌تری را به مردم نويد بدهند.