آغاز مذاكرات در باره پذيرش تركيه در اتحاديه اروپا
۱۳۸۴ مهر ۱۲, سه‌شنبه
گفتگوهاى جك استراو، رييس شوراى اتحاديه اروپا، در باره سياستى مشترك براى انجام مذاكره در باره پذيرش تركيه در اتحاديه اروپا حدود ۳۰ ساعت طول كشيد. در پايان استراو اعلام كرد كه هنوز هم همه چيز همچون سابق است. يعنى اتحاديه اروپا با تركيه در باره عضويت آن مذاكره خواهد كرد بى‌آنكه انتظار نتيجه خاصى را داشته باشد.
وزير امور خارجه انگليس استراو نيمه شب گذشته در لوكزامبورگ به استقبال همتاى ترك خود عبدالله گل رفت. مذاكرات بى‌مراسمى خاص آغاز شد. استراو گفت: ”اين تنها آغاز مذاكرات است و ما راهى دراز در پيش داريم.“
استراو افزود كه در پايان هر دو طرف بهره خواهند برد. استراو تصريح كرد كه اتحاديه اروپا نمونه‌وار نشان خواهد داد كه چگونه مى‌توان كشورى مسلمان را پذيرفت. وزير امور خارجه تركيه عبدالله گل در كنفرانس مطبوعاتى‌اى شبانه گفت كه كشورش همچنان به انجام اصلاحات ادامه خواهد داد و اتحاديه اروپا را غنى‌تر خواهد ساخت. گل گفت كه مذهب و تاريخ در اينجا مطرح نيست، بلكه مهم ارزشهاى مشترك است. گل افزود كه عضويت تركيه در اتحاديه اروپا براى صلح جهانى و اروپا مرحمتى خواهد بود. وزير امور خارجه تركيه گفت كه اگر چه تركيه با بقيه كشورهاى اتحاديه اروپا فرق دارد، اما مى‌تواند بسيارى چيزها به اين مجموعه اعطا كند.
وزير امور خارجه آلمان يوشكا فيشر گفت كه تركيه در طول دست كم ده سالى كه روند پذيرش آن در اتحاديه اروپا طول خواهد كشيد، تغيير خواهد كرد و اتحاديه اروپا نيز بايد تغيير كند.
وزير امور خارجه اتريش خانم اورسولا پلاسنيك، كه مدتى به تنهايى در برابر ۲۴ عضو ديگر اتحاديه اروپا قرار گرفته بود، موضعى ديگر اتخاذ كرده، گفت كه هميشه موافق گفتگو با تركيه بوده و همه ديگر چيزها تنها سوءتفاهم است. وى افزود كه مسأله او اين بوده كه معيارهاى عضويت كشورها در اتحاديه اروپا روشن باشند، چون بسيارى از مردم در اروپا نگران‌اند كه گسترش اروپا با اين سرعت پيش مى‌رود.
دولت تركيه پس از مدتى تأمل چارچوب جديد مذاكرات را پذيرفت. وزير امور خارجه تركيه عبدالله گل در ساعت ۹ شب به وقت محلى در آنكار سوار هواپيما به مقصد لوكزامبورگ شد.
براى كرواسى، نامزد ديگر عضويت در اتحاديه اروپا نيز نشست لوكزامبورگ مثبت بود. جك استراو وزير امور خارجه انگليس و رييس كنونى شوراى اتحاديه اروپا امروز صبح در مصاحبه‌اى گفت كه اين خطر وجود داشت كه نشست لوكزامبورگ فاجعه‌آميز شود، اما خوشبختانه پيروزى‌اى دوگانه به دست آمد.
گامى تاريخى: تفسيرى از بها گونگور، رييس بخش تركى راديو دويچه وله
در تركيه و نيز در كشورهاى عضو اتحاديه اروپا همه منتظر فرا رسيدن روز سوم اكتبر بودند. قرار بود كه در اين روز مذاكرات در باره پيوستن تركيه به اتحاديه اروپا آغاز شوند. اما آغاز مذاكرات در اين روز ميسر نشد. اتريش براى پذيرش تركيه اين شرط را گذاشت كه مذاكرات در باره پذيرش كرواسى در اتحاديه اروپا نيز آغاز گردد. سرانجام پس از دو روز گفتگو، با توافق همه اعضاى اتحاديه اروپا چارچوب انجام مذاكرات براى پذيرش تركيه تعيين شد. Baha Güngör معتقد است كه اتحاديه اروپا با اين كار توانست ارزش خود را به عنوان جامعه بين‌المللى‌اى قابل اعتماد حفظ كند.
اتحاديه اروپا با آغاز رسمى مذاكرات در باره پذيرش تركيه به عضويت خود گامى تاريخى برمى‌دارد و از علائق امنيتى‌اش در منطقه‌اى بسيار مهم دفاع مى‌كند. بويژه چون تركيه مدتهاست كه ديگر مثل دوره جنگ سرد تنها به عنوان يكى از كشورهاى عضو پيمان آتلانتيك شمالى ناتو مطرح نيست، بلكه نقشى كانونى در منطقه بحرانى خاورميانه و نزديك ايفا مى‌كند.
اگرچه هدف از مذاكرات آن است كه تركيه به اتحاديه اروپا بپيوندد، اما كسى نمى‌تواند تضمين كند كه نتيجه مذاكرات در آخر چه خواهد بود. سالها طول خواهد كشيد تا تصميم گرفته شود كه آيا تركيه‌اى به لحاظ سياسى، اقتصادى و اجتماعى مدرنيزه شده به عنوان عضو كامل در اتحاديه اروپايى دگرگون‌شده پذيرفته خواهد شد يا نه. در موقعيت كنونى فشار زياد بر تركيه نتيجه مثبت نخواهد بخشيد و تنها باعث خواهد شد كه نيروهاى ناسيوناليست ضداروپايى در اين كشور تقويت شوند.
هم مى‌توان ترس اروپاييان از تركيه را درك كرد و هم ترس مردم تركيه را از اينكه گامهايى نيانديشيده به سمت اروپا برداشته شود. تركيه هنوز در داخل بايد موانع بسيارى را پشت سر بگذارد. تفاوتهاى بزرگى كه اين كشور به لحاظ رشد و توسعه با برخى ديگر كشورهاى اروپايى دارد، تنها با گذشت ساليان دراز برطرف خواهند شد. اين موضوعى است كه بخصوص آلمان بدان به خوبى واقف است چون سالهاست مى‌كوشد تفاوتهايى را كه ميان بخش غربى و شرقى آن موجود است از ميان ببرد.
و اما تركيه بايد در عرصه دموكراسى، حقوق بشر و مسأله ارمنى‌ها و كردها هم نشان دهد كه فرهنگى دارد كه به فرهنگ اروپا مى‌خورد. بايد براى حل كشمكشها از ارزشهايى پيروى كند كه در اروپا پروريده شده‌اند. براى حل مشكل قبرس نيز بايد بيش از پيش آماده براى سازش باشد.
اتريش در روزهاى اخير كوشيد باز سدى جديد در برابر تركيه بگذارد. آنچه اتريش كرد تنها نمونه‌اى است از كارى كه هر يك از اعضاى اتحاديه اروپا مى‌تواند فردا تكرار كند. امكان شكست زياد است. در پايان همه كشورهاى عضو اتحاديه اروپا بايد قرارداد پذيرش تركيه را امضا كنند. اتحاديه اروپا به خاطر توسعه سريع و سخت‌هضم خود، پذيرش هشت كشور اروپاى شرقى به عضويت، با مشكلهاى بزرگى مواجه است. از اين رو اينكه بخواهند همه مشكلها را به تركيه ربط دهند، واقعا عادلانه نيست.