چرا هزاره ها در پاکستان هدف قرار می گیرند؟

رمضان، دکاندار 32 ساله در کویته سعی می کند آرامش خود را حفظ کند: «آن ها دو ماه پیش به دکان ما و سه تن دیگر حمله کردند. مهاجمین سوار بر سه موترسایکل بودند. من آن زمان در دکان نبودم. بعد از این که به من تلیفون شد، برگشتم و جسد برادر کلانم را روی زمین دیدم».

به گفته رمضان، تنها جرم برادرش هزاره بودن او بود. همین برای قاتلان دلیل کافی بوده که پدر سه کودک را به قتل برسانند. این واقعه در کویته، مرکز ایالت بلوچستان پاکستان، یک مورد استثنایی نیست. بیش از ده سال است که هزاره ها در پاکستان در تعقیب افراط گرایان هستند. 700 تن از آن ها تا به حال در حمله های سنی های افراطی جان باخته و هزاران تن زخمی شده اند.

نفرت افراط گرایان سنی مذهب

هزاره ها در افغانستان از نظر تعداد سومین گروه قومی هستند، اما آن ها به دلیل تفاوت مذهبی و قومی همیشه مورد تبعیض قرار گرفته اند. بسیاری آنها در دوره های مختلف زمانی مجبور به فرار به ایران و پاکستان شدند. همچنین جنگ های افغانستان از سال 1979 بسیاری از آن ها را مجبور به فرار از این کشور کرد. تقریبا نیم میلیون هزاره در پاکستان زندگی می کنند. بیشتر آن ها ساکن کویته هستند.

به خصوص گروه سنی افراطی لشکر جنگوی به کشتن هزاره ها مشهور است. نعمت الله ابراهیمی، دانشمند علوم سیاسی از کابل که خود هزاره است، در مورد افزایش خشونت علیه این قوم می گوید: «من بین سال های 1997 و 1999 در کویته شاهد تبلیغات منفی افراطی علیه شیعیان بودم. اما این گروه های افراطی آن زمان به عنوان متحدین طالبان متوجه جنگ در افغانستان بودند. سپس آن ها پس از سال 2001 به پاکستان برگشتند و حمله ها علیه هزاره ها را افزایش دادند».

در مجموع خشونت ها با انگیزه مذهبی بین اکثریت سنی و شیعیان در پاکستان پس از دهه80 میلادی به شدت افزایش یافته است. یوخن هیپلر، دانشمند علوم سیاسی در آلمان در این باره می گوید: «البته این خشونت ها متوجه اقلیت هزاره نیز می شود که نه تنها شیعه مذهب هستند، بلکه از نظر قومی نیز از ظاهر شان شناخته می شوند. به این ترتیب آن ها یک اقلیت مضاعف هستند، مذهبی و قومی».

فعالان هزاره، برعلاوه گروه های افراطی پاکستانی، سازمان استخبارات این کشور (آی اس آی) را نیز عامل این خشونت ها می دانند. حکومت پاکستان این اتهام ها را رد می کند. عبدالخالق بشردوست، عضو حکومت ایالتی در بلوچستان، متهمین را در جای دیگری می بیند: «من فکر نمی کنم که سازمان استخبارات (آی اس آی) عامل کشتار هزاره ها باشد. بیشتر شرکت امنیتی خصوصی بلک واتر است که می خواهد ایران شیعه مذهب را علیه پاکستانی های سنی تحریک کند و به این دلیل دستور قتل شیعیان را می دهد».

حکومت پاکستان چشم هایش را می بندد

کارشناسان ادعاهای مقام های پاکستانی را جدی نمی گیرند. زیگرید کریگ، از سازمان عفو بین الملل در آلمان می گوید که حکومت پاکستان گناه را به گردن عوامل خارجی می اندازد. به گفته او پاکستان تمایل چندانی به کمک به مردم هزاره ندارد: «حکومت این کشور هیچ کاری انجام نمی دهد. به دلیل منازعه استقلال طلبی بلوچ ها، سربازان پاکستانی در بلوچستان مستقر هستند. اما برای هزاره ها هیچ کاری انجام نمی دهند».

زیگرید کریگ می گوید که اسلام آباد در قبال هزاره ها موقفی اهانت آمیز و نیش دار را پیش گرفته است. چند هفته پیش نواب اسلم رایزانی، رییس حکومت ایالت بلوچستان، با لحنی بسیار تمسخر آمیز در مورد هزاره ها صحبت کرد. به نقل از روزنامه پاکستانی نیوزلاین، این سیاستمدار پاکستانی در یک سخنرانی گفته است، هزاره ها بهتر است این قدر مبالغه نکنند. درغیر این صورت او می تواند برای شان یک محموله دستمال کاغذی روان کند (که اشک های خود را پاک کنند).

اما زیگرید کریگ اذعان می کند که به هزاره ها در سطح بین المللی نیز توجهی نمی شود. حتی عفو بین الملل نیز تا به حال تنها یک گزارش در مورد هزاره ها نشر کرده است. اما در مقابل به مبارزه بلوچ ها برای کسب استقلال در سطح بین المللی توجه می شود. برای مشکلات و دردهای رمضان دکاندار در کویته گوش شنوایی نیست. او تنها یکی از صدها هزاره ای است که اعضای خانواده اش را در این خشونت ها از دست داده است.

وصلت حسرت نظیمی/ مهرنوش انتظاری

ویراستار: عارف فرهمند