منازعه سودان؛ بحران فراموش شده

در ولایت های جنوبی سودان - کردوفان جنوبی و نیل آبی - اردوی حکومت سودان با گروهی از شورشیان می جنگد که خود را "جنبش سودانی آزادی بخش شمال" یا "اس پی ال ام – ان" می خواند. بنا به گزارش "داکتران بدون مرز" حدود 65 هزار انسان از این جا در حالت فرار می باشند. اتحادیه افریقا از حکومت سودان در خرطوم خواسته است تا با شورشیان داخل گفتگو شود. اتمام حجت یا التیماتوم داده شده امروز جمعه (15 فبروری) پایان می یابد.

رسانه های افریقایی گزارش داده اند که نیروهای هوایی سودان در آغاز ماه جاری حملاتی با بمب انجام داده اند که بر اثر آن، ساختمان یک مکتب آسیب دیده است. همچنان سازمان های حقوق بشری از اواسط سال 2011 بدین سو از حملات اردوی سودان علیه مردم ملکی در ولایت کردوفان جنوبی گزارش داده و از یک "پاکسازی قومی" سخن به میان آورده اند. رافاییل فایخت آلمانی از سازمان امدادی "کِپ انه مو" از چهار سال بدی نسو در کردوفان جنوبی و ولایت نیل آبی در بخش مراقبت های صحی کار می کند. او چنین حملاتی را تایید می کند.

رافاییل فایخت می گوید: «اردوی سودان شمالی پیوسته می کوشد این منطقه را به تصرف و تملک اش درآورد. بنابراین تقریباً هر روز حملات هوایی انجام می دهد و در اوقاتی که بارندگی نیست، حملات زمینی نیز افزایش می یابند».

ولایت های کردوفان جنوبی و نیل آبی در جنوبی ترین قسمت سودان در مرز با سودان جنوبی قرار دارند. سودان جنوبی در ماه جولای سال 2011 استقلال یافت. اصولاً قرار بر آن بود که مردم این دو ولایت از طریق یک همه پرسی تصمیم بگیرند که آیا می خواهند باز هم با سودان بمانند و یا به دولت جدید سودان جنوبی بپیوندند. ارنست جان هوگن دورن از گروه بین المللی بحران می گوید که چنین یک همه پرسی صورت نگرفت.

هوگن دورن می افزاید: «پس از استقلال سودان جنوبی به مردم کردوفان جنوبی این حق داده نشد که همه پرسی راه بیاندازند. این منطقه بخشی از سودان باقی ماند. این در حالی است که مردم این منطقه احساس می کنند که حکومت خرطوم از آنها به طور مناسبی نمایندگی نمی کند. از این رو آنها به مقاومت روی آورده اند».

جمعیت مجموعی کردوفان جنوبی و نیل آبی 3.5 میلیون نفر می باشد. آنها عمدتاً تیره پوست و معتقد به مسیحیت و ادیان طبیعی می باشند. مردم شمال کشور برعکس اکثر پوست روشن دارند و مسلمان می باشند. ژنه هنری، رییس بخش افریقای سازمان دیده بان حقوق بشر در کنیا به این نظر است که امکان دارد منازعه با این مسایل نیز ارتباط داشته باشد.

ژنه هنری می گوید: «در مواردی، حکومت سودان اظهارات بسیار تحقیرآمیز و نژادگرایانه ابراز می دارد. چند ماه پیش رییس جمهور در یک سخنرانی اش مردم نیل آبی را با یک خریطه پلاستیک سیاه مقایسه کرد که می بایست دورانداخته شود».

از نظر ژنه هنری، شورشیان نمی خواهند که بدون قید و شرط به سودان تعلق داشته باشند و یا این که دولت خودی شان را ایجاد کنند. او می گوید: «این بخشی از دستور کار شان نیست. آنها می خواهند قواعدی برای تقسیم قدرت به وجود آید تا آنها در حکومت مرکزی نقش داشته باشند. سخن از قانون اساسی جدید و حقوق بشر در میان است تا به سرکوب پایان داده شود».

اتحادیه افریقا و همچنان ایالات متحده امریکا از حکومت سودان تقاضا می کنند که با شورشیان مذاکره کند. کارشناسان حدس می زنند که حکومت سودان به منابع نفتی در کردوفان جنوبی و نیل آبی علاقه مند است. از زمان استقلال سودان جنوبی، بین این دو کشور همواره در ناحیه مرزی تشنج وجود دارد. در ماه اپریل 2012 این تشنج ها وخیم گردید. عامل اصلی این تشنج، صادرات نفت و درآمد ناشی از آن است.

وضعیت بشری هم در کردوفان و هم در نیل آبی هشداردهنده است. مطابق به گزارش های ملل متحد، حدود 700 هزار انسان را گرسنگی تهدید می کند. ارنست جان هوگه دورن از گروه بین المللی بحران می گوید بسیاری از سازمان های امدادی در برابر این مشکل کاری کرده نمی توانند.

او می افزاید: «حکومت سودان مانع داخل شدن آنها (امدادرسانان) به این مناطق می گردند. آنها می گویند که با این کمک ها به گروه های مسلحی مدد رسانده می شود که با حکومت می جنگند».

اندریاس هانسمن داکتری است که برای دو ماه به صورت افتخاری در شفاخانه ای واقع در کردوفان جنوبی کار کرده است. او در این مورد می گوید: «تجاری که قبلاً از خرطوم می آمدند، دیگر نمی آیند. تنها امکانی که برای این ولایت گذاشته شده است، از طریق سودان جنوبی می باشد. از این طریق نیز باید 2000 کیلومتر را طی کرد تا به "جوبه"، پایتخت سودان جنوبی رسید. علاوه بر این، برای شش ماه جاده ها به علت بارندگی غیرقابل عبور و مرور می باشند».

بنا به گزارش سازمان داکتران بدون مرز، اوضاع برای این انسان ها بسیار تهدیدآمیز می باشد. جوردن داویدف، رییس هیدت این سازمان می گوید: «مردم در کردوفان جنوبی به دلیل منازعه زمین های شان را قلبه و کشت نمی کنند. به همین علت اکنون مواد خوراکه کمتری نسبت به هر وقت دیگر دارند».

هزاران تن در حال فرار اند. آسان ترین جا برای پناه جستن "ییدا"، شهر هم مرز در سودان جنوبی می باشد. در حال حاضر 65 هزار نفر در اردوگاه پناهندگان زندگی می کنند. علاوه بر این می بایست روی این حساب کرد که روزانه 300 نفر تازه به این اردوگاه می آیند. این امر مراقبت های صحی را نیز دشوار می سازد.

جوردان داویدف می گوید: «مرگ و میر زیاد است. مرگ و میر اطفال زیر پنج سال بیشتر از همه است. آنها به دلیل اسهال و ملاریا می میرند. مشکل عمده در این است که شمار پناهجویان به سرعت افزایش می یابد».

سازمان های امدادی می کوشند از این جمعیت بزرگ در سرپناه های عاجل مراقبت کنند. برای این منظور آنها در نظر دارند اردوگاه های پناهندگان بیشتری در سودان جنوبی ایجاد کنند. به نظر نمی رسد که این منازعه به این زودی ها پایان یابد.