شباهت بارز ورزش سنتی "بزکشی" با جنگ افغانستان

بزکشی در افغانستان ورزش قدیمی و سنتی است. این ورزش قرن های متمادی در آسیای مرکزی رایج بوده و افغانستان کشوریست که نشانه های واضح و ماندگارش را هنوز هم در خود دارد.

این ورزشی است که با خشونت همراه است و چنین طراحی شده که مهارت های سوارکاری و روحیه مبارز سوارکاران (چاپ اندازان) را نمایش می دهد. 

در جریان تجاوزهای خارجی، جنگ های داخلی و حملات شورشیان، افغان ها تشویق شده اند که چاپ اندازان مورد علاقه شان را شناسایی و گردآوری کنند.

روز جمعه در میان قله های پوشیده از برف دره پنجشیر در شمال کابل، پایتخت افغانستان یک بازی معمولی دیگر در میان حلقه ای بزرگ از تماشاچیان برگزار شد.

بدنه های زنگ زده تانک ها و دیگر سلاح های سنگین تخریب شده ساخت روسیه در گوشه و کنار پنجشیر ریخته است. اینها همه نشانه هایی از سال ها جنگ چریک ها در دل کوه هایی است که آنها از آن به عنوان سنگر استفاده کردند تا اول ارتش سرخ شوروی سابق و بعد طالبان را متوقف سازند. 

عبدالعنان یکی از تماشاگران این رقابت بزکشی گفت: «حدود ۵۰ تا ۶۰ سال است که در این میدان رقابت های بزکشی برگزار می شود». وی افزود: «خودم هم سوارکار بودم و معمولا در رقابت های بزکشی شرکت می کردم. امروزه بیشتر جوانان به این بازی علاقمند هستند و رقابت می کنند». عبدالعنان اضافه کرد: «این ورزش برای سرگرمی قریه، مردم و کشورمان می باشد.»

چاپ اندازان سوار بر اسب برسر برداشتن و کشیدن لاشه یک بز تا حلقه وسط میدان با هم رقابت می کنند؛ اما حالا به جای بز از لاشه یک گوساله کوچک استفاده می شود، چراکه در برابر سُم اسب ها مقاومت بیشتری دارد.

رقابت های بزکشی می تواند میان چاپ اندازان انفرادی و یا تیم ها برگزار شود؛ حتی افراد و تیم هایی که از سوی جنگسالاران قدرتمند و یا رهبران حمایت مالی می شوند.

در هردو مورد هدف رساندن لاشه به حلقه مورد نظر در مرکز میدان رقابت است. چندین اسب سوار با شتاب، هیجان، ضربه به یکدیگر، شلاق به اسب ها و حتی به دیگر سوارکاران و اسب ها تلاش می کنند که لاشه را از زمین برداشته و به هدف برسانند.

محمد حافظ یکی از این سوارکاران گفت: «اگر از اسب به زمین بخوریم و یا بیفتیم و آسیب ببینیم، از یکدیگر ناراحت نمی شویم». وی افزود: «ناراحت نمی شویم، چون این قانون بازی است.»

گاهی اسب سواران از میدان بیرون شده و تقلا می کنند از چنگ دیگر سوارکاران بگریزند و به خط تماشاچیان می رسند، تماشاگران فرار کرده و راه را برای شان باز می کنند.

گاهی اوقات نیز یک سوارکار با سر و صورت خون آلود از بازی بیرون شده و پس از شستشو و بستن زخم هایش به سرعت دوباره به رقابت می پردازد.

رقابت های بزکشی گاهی اوقات هزاران تماشاچی را به میدان می کشانند و حتی گاهی اوقات خبرساز می شوند؛ مثلا در ختم سال گذشته که جنرال عبدالرشید دوستم معاون اول رئیس جمهور متهم شد که افراد مسلحش یک رقیب سیاسی وی را از حاشیه یک رقابت بزکشی ضرب و شتم کرده و ربوده اند.

برای علاقمندان و تماشاچیان، قوانین و روند رقابت های بزکشی همچنان مفهومی از وضعیت سیاسی، جنگ های جاری و جنگ های سابق در این کشور را دارد. این بازی به گونه ای نمونه ای بارز از میدان جنگ و رقابت مسلحانه ای است که در افغانستان هنوز هم جریان دارد.

Rs/si (reuters)