دلیل اصلی افراطی شدن جوانان افریقایی فقر است نه دین
۱۳۹۶ شهریور ۲۲, چهارشنبه
"چه انگیزه ای سبب می شود که مسلمانان جوان به اسلامگرایی رو آورده و به این ترتیب در چنگال سازمان های افراطی مانند بوکوحرام گیر می افتند؟" این همان پرسشی است که خدیجه خواجه گامبو از چندین سال به اینطرف در جست و جوی پاسخی برای آن است. این فعال حقوق بشر از کشور نایجریا در مصاحبه ای با دویچه وله گفت: «انها اغلب اوقات هیچ راه بیرون رفت از زندگی فلاکت‌بار خود پیدا نمی‌کنند و تنها در برابر محیط زندگی خود بیشتر از پیش عصبانی، ناامید و دشمن می شوند." خدیجه گامبو افزود: «وقتی به این مرحله می رسند، دیگر فقط یک گام کوچک می مانده باشد که افراطگرا شوند.»
۲،۸ میلیون نفر از نایجریا آواره شده اند
گامبو یک زن مسلمان از شهر جوس کشور نایجریا است. این شهر در سال های اخیر همواره صحنه حملات خونین سازمان تروریستی اسلامگرای بوکوحرام بوده است. گامبو از سال ۲۰۱۱ به بعد شاهد بوده است که بیشتر از ۱۷ هزار نفر در سراسر نایجریا چگونه قربانی افراط گرایان شدند.
حدود ۲،۸ میلیون نفر از مناطق آبایی شان، به خصوص به شمال نایجریا آواره شده اند. خدیجه گامبو بیشتر از آن حملات زیاد انتحاری وحشت‌زده شده است که توسط افراد خوردسال، به نام اسلام و در پیوند با تفسیر تندروانه ای که از سوی بوکوحرام وعظ می‌شود، صورت می‌گیرد.
تحقیق سازمان ملل متحد: بدون انگیزه های مذهبی
نایجریا یکی از چندین کشور افریقایی است که باید علیه یک گروه تروریستی اسلامگرا برزمد. در کنار بوکوحرام، که در شمال شرق نایجریا و مناطق همجوار آن به شرارت دست می زند، در سومالیا از چندین سال به این طرف ملیشه های الشباب برای کسب قدرت می جنگند. به همین ترتیب در کشور مالی از جمله یک شاخه شبکه تروریستی القاعده فعال است.
بر اساس معلومات سازمان ملل متحد، بین سال های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۶ حدود ۳۳ هزار نفر در افریقا قربانی خشونت های افراط گرایان شده اند. به قول این سازمان، افراطی شدن مسلمانان جوان در افریقا کمتر انگیزه مذهبی داشته و دلیل آن بیشتر فقر، بی سرنوشتی و فقدان فرصت هاست. برنامه انکشافی سازمان ملل در تحقیق خود زیر نام "سفر به افراط گرایی در افریقا"، مدت دو سال از تقریباً ۵۰۰ عضو پیشین گروه های تندرو در این قاره پرس و جو کرده است.
شمار زیادی از متون اسلامی آگاهی ندارند
خدیجه خواجه گامبو گزارش ۱۲۸ صفحه یی در مورد نتایج این تحقیق را مطالعه کرده است. او با نویسندگان این گزارش همنظر است که هر کسی که از اسلام واقعی آگاهی دارد، می داند که تفسیر تندروانه دین شان توسط گروه های مانند بوکوحرام، شدیداً غیر اسلامی است. خدیجه گامبو می گوید: «هر قدر یک فرد در مورد اسلام کمتر بداند، به همان پیمانه در برابر مفکوره های گروه های تروریستی آسیب پذیرتر می باشد. آنهایی که از اسلام آگاهی ندارند، همه چیزی را که به نام اسلام به آنها گفته شود، می پذیرند.»
نتایج تحقیقات سازمان ملل نیز نظریه خانم گامبو را تأیید می کند، چنانچه ۵۷ درصد پاسخ دهندگان گفته اند که در مورد متون دین اسلام کمتر می‌دانند و یا از آن هیچ آگاهی ندارند. تحقیقات نشان داده است که افزون بر آن یک آموزش حداقل شش ساله دینی، خطر استخدام این افراد را ۳۲ درصد کاهش می‌دهد.
فقر یگانه دلیل نیست
هرچند خدیجه گامبو اساساً با نتایج تحقیقات سازمان ملل هم نظر است، با آنهم فقر را تنها یکی از جنبه های یک مشکل بغرنج می‌داند. او می‌گوید: «شماری از افراد به خاطری نزد بوکوحرام اند که برای آن پول دریافت می‌کنند. اما کسانی هم به این گروه پیوسته اند که به باور شان با این کار خود رضای خدواند را کسب می‌کنند. کار ما باید روی اینگونه افراد تمرکز داشته باشد.»
به قول وی این یک موضوع حساس بوده و محتاطانه باید با آن برخورد کرد.
انتونیو کاسکایس/ ص. ا.