داعش چگونه می‌خواهد اروپا را بی‌ثبات سازد؟
۱۳۹۵ دی ۶, دوشنبه
انسان ها در برابر کامره ویدیویی سربریده می‌شوند، در خواب به قتل می‌رسند و یا به خاطر چیز‌های بی‌اهمیت هدف گلوله قرار می‌گیرند و جان می‌بازند. پخش چنین تصاویر از سوی ملیشه های تروریستی که خود را "دولت اسلامی" می‌نامند، از سال ۲۰۱۳ به این‌طرف پایان ندارد. در رأس این ملیشه ها ابوبکر البغدادی قرار دارد. در مورد این مرد، که نام اصلی اش ابراهیم البدری است، اطلاعات زیادی در دست نیست. او که در یک خانواده فقیر در بغداد پایتخت عراق بزرگ شده، خودش را خلیفه اسلام می‌خواند و رهبر گروه "دولت اسلامی" است.
این رهبر اسلامگرای جنگجو نیز شبیه ظهور یکبارۀ ملیشه های تروریست "دولت اسلامی" که از سال ۲۰۱۳ به این‌طرف در جنگ سوریه دخیل گردیده و موضع‌گیری خصمانه در برابر غرب اختیار کرده است، بسیار زود موفقیت های کسب کرد.
اما در این منطقه از دوازده سال به این‌سو تندروان فعال اند. زمانی‌که امریکایی ها در سال ۲۰۰۳ به عراق حمله کردند، حکومت صدام حسین دیکتاتور را سقوط دادند و طرفداران سنی مذهب‌اش را از وظایف شان برکنار کردند و بسیاری از آنها را به زندان افکندند، گروه "دولت اسلامی" از یکی از شاخه های گروه تروریستی القاعده در عراق ایجاد شد.
صدها هزار عراقی سنی مذهب، به شمول جنرال ها، افسران، سربازان و مأمورین، به صورت فزاینده کنار زده شدند. گیونتر مایر از مرکز تحقیقاتی دانشگاه ماینس برای جهان عرب می‌گوید: «بدون چنین تحولاتی پس از حملۀ ایالات متحدۀ امریکا، شاید "دولت اسلامی" وجود نمی‌داشت.»
سودجویی از جنگ سوریه
طرفداران پیشین صدام حسین در مقاومت علیه قطعات امریکایی بسیج گردیدند. "القاعده در عراق" تحت رهبری ابو مصعب زرقاوی اساس گذاشته شد. این کشور به طور فزاینده جهادگرایانی را مانند مقناطیس به خود جذب کرد که بعداً در سال ۲۰۰۶، یعنی پس از قتل زرقاوی، نام گروه خود را به "دولت اسلامی در عراق" تبدیل کردند.
"دولت اسلامی در عراق" در آغاز سال ۲۰۱۳ از خلای قدرت در سوریه استفاده کرد و خود را گسترش داده و "دولت اسلامی در عراق و شام" نام نهاد. این مسأله اختلافات با ملیشه های القاعده را سبب شد که تا آن زمان موفق ترین گروه به شمار می رفت. اعضای القاعده از بیعت کردن به ابوبکر البغدادی، که در این میان فرماندهی را در دست داشت، امتناع کردند.
به قول مایر "سیر گسترش تروریست ها با اشغال شهر رقه در شمالشرق سوریه در پایان سال ۲۰۱۳ و سقوط شهر موصل عراق در سال ۲۰۱۴، که در حقیقت لحظۀ ظهور خلافت خوانده می‌شود، اولین موفقیت خود را نشان داد". البغدادی در مناطق تصرف شده اعلام خلافت کرد. او ملیشه های خود را "دولت اسلامی" نام نهاد که برای او و پیروانش همه مرز ها را دربر میگرفت. البغدادی اقدامات وحشیانه ملیشه هایش در برابر همه دگر اندیشان، به شمول مسلمانان را مستند ساخته و از طریق رسانه های اجتماعی به نشر می‌رساند.
خلافت به پایان اش نزدیک است، اما "دولت اسلامی" نه
اما "دولت اسلامی" در وضعیت موجود در تنگنا قرار گرفته است. جنرال دنفورد امریکایی به رسانۀ "سی ان ان" گفته است: «عملیات علیه موصل آغاز شده است. این شهر به تدریج و هرچه بیشتر منزوی ساخته می‌شود.» به قول وی موجودیت خلافت تندروان با خطر مواجه است.
پایان خلافت جهادگرایان با حمله بر موصل آغاز می‌گردد، زیرا آنها نه تنها موصل را از دست خواهند داد، بلکه در شهر رقه در سوریه نیز با خطر شکست روبرو اند. نیرو های دموکراتیک سوریه با حمایت ایالات متحدۀ امریکا حملاتی را بالای رقه انجام می‌دهند. مایر، کارشناس خاور میانه، می‌گوید: «قلمرو گسترش یافته ای که "دولت اسلامی" در آن خلافت را اعلام کرده است، همین حالا محدود شده است.» به قول وی پایان این خلافت منوط به زمان است.
جنگجویان این گروه در گذشته تحت فشار مجبور به عقب نشینی شده و به گونه پراکنده و مخفیانه عمل می‌کردند. چنین چیزی حالا نیز محتمل است. این جنگجویان اکنون می‌توانند به سوءقصد های در عراق و سوریه دست بزنند. از همین‌رو از دست دادن قلمرو تحت کنترول "دولت اسلامی" به هیچ صورت به معنای پایان این جنبش تروریستی نیست.
گسترش حملات تروریستی در غرب
از آغاز حمله بر موصل و رقه، فراخوان ها برای انتقام جویی در کشور های اروپایی، به خاطر کشته شدن مسلمانان بیشتر شده است. از همین جهت خطر تروریستی در اروپا بیشتر از پیش افزایش یافته است. گونتر مایر می‌گوید: «این خطر از جمله از سوی اعضای "دولت اسلامی" که به اروپا بازگشته اند و همچنان چند صد نفری که در جمع پناهجویان به اروپا وارد شده و قبلاً از سوی "دولت اسلامی" برای انجام حملات تروریستی در خارج هدفمندانه آموزش دیده اند، متصور است.»
هرچند، به اساس یک تحقیق، شمار کشته شدگان در حملات ملیشه های تروریست "دولت اسلامی" در سال ۲۰۱۵ کاهش داشت، اما شاخص تروریسم جهانی، که انستیتوت اقتصاد و صلح در لندن ارائه کرده است، نشان می‌دهد که رقم قربانیان حملات در "کشور های غربی که عمدتاً عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی اند" افزایش یافته است. در این شاخص گفته شده است که "دولت اسلامی" نفوذ جغرافیایی خود را گسترش داده است. نفوذ یافتن نخست در خاور میانه، سپس در اروپا و در نهایت در سراسر جهان، آرزوی همیشگی این گروه بوده است.
"دولت اسلامی" در پیام های ویدیویی اش به جهان اعلام کرده است که پیروانش در همه جا اند و این گروه سرنیزۀ یک جنبش عمومی است و مبارزۀ شان در حقیقت جنگ "مسلمانان" علیه "کفار" است. در این جنگ، که پیروان "دولت اسلامی" در اروپا و بخش های دیگر جهان به راه انداخته اند، مردم جهان به دو بخش تقسیم شده است: "مسلمانان" و "غیرمسلمانان".
"دولت اسلامی" برای قطبی ساختن جوامع جهانی تلاش می‌کند. به ویژه مهاجران و پناهجویان، پس از حملات مختلف در اروپا، نگران اند که در بخش های از جوامع اروپایی کمتر با پیشانی باز پذیرفته شوند. این نگرانی از قرار معلوم موجه است.
تبلیغ و ترویج برای بی ثباتی
به دلیل حملات مرگبار تروریستی در اروپا، احزاب محافظه کار ملی و راستگرا، که خواهان سیاست سختگیرانه تر در قبال مهاجران اند، روز به روز طرفداران بیشتر کسب می‌کنند. شعار‌های اسلام ستیزانه دونالد ترامپ در ایالات متحدۀ امریکا و موضع‌گیری ضد اسلامی بخش های فزایندۀ مردم اروپا، که از سوی عوامگرایان و راستگرایان تندرو تحریک می شوند، به ویژه در بحث ها بر سر پناهجویان، بیشتر از پیش هدف تروریست ها در کشور های غربی را تقویت می‌کند.
فراخوان های "دولت اسلامی" از طرفدارانش در غرب برای انجام دادن حملات، سبب می‌شود که کشیدگی میان اقلیت مسلمانان و اکثریت غیر مسلمان در این جوامع حادتر گردد.
به قول گیونتر مایر چنین چیزی می‌تواند پیامد‌های مهلکی برای غرب داشته باشد. او می‌افزاید: «وقتی حتی مسلمانان مایل با ادغام اجتماعی و مسلمانانی که قبلاً در جامعه مدغم شده اند، مردود شوند، تحقیر گردند و مورد حمله قرار بگیرند، این خطر بزرگی است که مسلمانان جوان نفرت فزاینده، اولتر از همه از سوی تندروان راستگرا را با نفرت پاسخ بگویند.»
مایر می‌افزاید: «برای جلوگیری از گسترش خشونت، باید در هردو سو کار صورت بگیرد.» به گفتۀ این کارشناس خاور میانه از یکسو باید در برابر واعظان و مبلغان تندرو جهادگرا در غرب باید اقدامات شدیدتری صورت بگیرد و در راه تدابیر پیشگیرانه در رابطه با سلفسیم بیشتر سرمایه گذاری شود، از سوی دیگر مهم است که برای جلوگیری از تحریکات علیه مسلمانان و تهدید آنها از سوی راستگرایان تندرو اقدامات مناسب و لازم صورت بگیرد.
به هر اندازه که حکومت های اروپایی سختگیرتر و بیگانه ستیزتر شوند، به همان پیمانه مسلمانان مقیم اروپا در رودررویی قرار می‌گیرند. حتی اگر بخش کوچکی از آنها به تندروی تشویق شوند، هزاران مسلمان در اروپا شاید برای انجام دادن حملات حاضر گردند. چنین چیزی دقیقاً هدف "دولت اسلامی" است.