خواست پاکستان خواست مردم افغانستان نیست

بعد از اين که با تصميم کميسيون مستقل انتخابات به جنجالهاي انتخاباتي پايان داده شد، يکي از خواستها از حامد کرزي به عنوان رييس جمهور جديد افغانستان، تامين صلح و راه اندازي ديالوگ سياسي با طالبان است.

اين مساله که مبارزهي نظامي تنها راه حل مسالهي افغانستان نيست، از مدتهاست که تکرار ميشود. همچنان دولت افغانستان بارها از طالبان خواسته است که به زندگي عادي بپيوندند، اما هنوز طالبان پاسخ مثبتي نداده اند.

ملل متحد نيز گفته است که حکومت جديد افغانستان بايد با راه اندازي ديالوگ سياسي، براي تامين صلح پايدار تلاش نمايد.

همچنان بريتانيا با يک پيشنهاد پنج فقرهاي به رييس جمهور کشور، که توسط روزنامهي 8صبح فاش شده، خواسته است که در يک تقسيم اوقات دو ساله، زمينه را براي ادغام طالبان به دولت، فراهم سازد.

در طرح دولت بريتانيا، مسالهي ادغام طالبان به سه بخش تقسيم بندي شده است. بخش تاکتيکي براي بازگرداندن افراد ردهپاييني طالبان به زندگي عادي؛ بخش عملياتي که شامل ادغام فرماندهان متوسط و ارشد طالبان ميشود؛ و بخش استراتژيکي که شامل مصالحه با "شوراي کويته" ميشود.

هنوز اين مساله از سوي مقامهاي مسوول تاييد يا رد نشده، اما اين اولين طرح آشکاري است که از سوي يکي از کشورهاي غربي به حکومت افغانستان پيشنهاد ميشود. برعلاوه، رييس ستاد ارتش بريتانيا گفته است که القاعده در افغانستان نيست؛ درحالي که هنوز طالبان و القاعده جدايي از همديگر را تاييد نکرده اند.

تحليلگران به اين باور اند که طرحهاي اينچنيني نميتواند مشکل افغانستان را حل کند.

عباس نويان، نمايندهي مردم کابل در مجلس و تحليلگر مسايل سياسي، ميگويد: "خواست پنجفقرهاي که دولت بريتانيا براي آقاي کرزي گفته اند، من فکر نميکنم که در بسياري از موارد، آنخواست، خواست مردم افغانستان باشد".

در بخشي از طرح پيشنهادي بريتانيا به حامد کرزي، گفته شده است که افغانستان در روابط خود با کشورهاي همسايه، جانب بيطرفي را رعايت نمايد، به طوري که اين کشورها فکر نکنند که افغانستان با دشمن شان دوست است. به باور آقاي نويان، اين خواستي است که متوجه روابط افغانستان با هندوستان ميشود. نويان تاکيد ميکند که اين خواست، به فرماني ميماند که افغانستان را در يک ناگزيري قرار ميدهد. افغانستان از روابط نيک با هندوستان برخوردار است و اين کشور يکي از حاميان دولت افغانستان ميباشد.

در همين حال، احمد سعيدي، کارشناس مسايل سياسي کشور، ميگويد در مجموع آنچه در طرح بريتانيا اشاره شده، به جز گفتگو با شوراي کويته، ديگر بخشهايش آرماني است. زيرا گفتگو با افراد ردههاي پاييني طالبان، نميتواند نتيجه بخش باشد. سعيدي ميگويد: "آنچه را که انگلستان ميگويد، آدم ميتواند فقط اين را به غير از شوراي کويته، ديگر گپهايش را آرماني بخواند".

اما، به گفتهي وي، مهم اين است که بريتانيا به وجود حلقهاي به نام "شوراي کويته" اعتراف ميکند، درحالي که حکومت پاکستان چنين چيزي را رد کرده است.

سعيدي ميگويد: "چيزي که بسيار از همه دلچسبتر است که انگلستان اعتراف ميکند که شورايي در کويته وجود دارد، درحالي که حکومت پاکستان از همچو شورايي منکر بودند. حالي ثابت ميشود که شورايي که در کويته وجود دارد، حتما شوراهاي ديگر هم در وزيرستان شمالي و جنوبي و باجور و پنجاب هم وجود خواهند داشت".

با وجود تاکيداتي که در مورد گفتگو با طالبان ميشود، هنوز ميکانيزم مشخصي براي اين مساله از سوي دولت افغانستان مطرح نشده است. حامد کرزي، آوردن صلح از طريق مذاکره با طالبان را، به عنوان بخشي از برنامههاي انتخاباتي خود بيان کرده بود. همچنان وي گفته بود که در اين راستا، لويهجرگهاي راه اندازي مينمايد.

با اين وجود، تحليلگران ميگويند در زمينهي آوردن صلح از طريق گفتگو با طالبان، نبايد عدالت قرباني گردد.

عباس نويان به اين نظر است که تامين صلح بدون تطبيق عدالت، ممکن نميباشد.

نويان ميافزايد: "تاحالا هم که در شرايطي قرار داريم که حتا نشانههاي صلح را در افغانستان ديده نميتوانيم، دليلاش اين است که ما عدالت را مدنظر نگرفتيم. از کنفرانس بن به اين طرف ما فقط روي امنيت تاکيد کرديم و روي عدالت به هيچ صورت تاکيد نکرديم".

اما، سوال اين است که وقتي حکومت بريتانيا از وجود "شوراي کويته" اطلاع دارد، چرا به جاي پيشنهاد به دولت افغانستان، از پاکستان نميخواهد که با آن برخورد قانوني نمايد.

سعيدي به اين باور است که پاکستان متحد استراتژيک انگلستان است و انگلستان سياستهايش را در افغانستان طوري سازماندهي ميکند که به ضرر پاکستان نباشد.

بارها اين مساله از سوي دولت افغانستان و کارشناسان مطرح شده است که هرگونه برخورد با طالبان، با نيروي مصرفي اين گروه کارآيي ندارد، بلکه بايد با رهبري اين گروه که در پاکستان قرار دارد، برخورد شود.

اگر اين طرح تاييد شود، به گفتهي تحليلگران بيانکنندهي اين است که انگلستان ميخواهد مسايل افغانستان از ديد پاکستان حل شود.

در همين حال، اين مساله از ديرباز به اين سو مطرح است که ممکن است کشورهاي قدرتمند جهان، به مشکل افغانستان از ديد آن قدرت منطقهاي بنگرند که ميتواند منافع استراتژيک اين قدرتها را در منطقه تامين کند. قدرت منطقهاي که آگاهان از آن صحبت ميکنند، اشاره به پاکستان است که متحد استراتژيک بريتانيا و امريکا خوانده ميشود.

احمد سعيدي ميگويد: "به زوديها يعني تا چند ماه ديگر، يعني تا چند ماه ديگر هم امريکا و هم انگليس، سياستهاي افغانستان را به پاکستان ميسپارند و از طريق پاکستان افغانستان را اداره ميکنند".

عارف فرهمند، کابل

ویراستار: یاسر