برنده جایزه آزادی بیان به "دموکراسی در ایران" امید دارد

یکی از مهمترین بخش های "مجمع جهانی رسانه" در دویچه وله، اهدای "جایزه آزادی بیان" است. سه شنبه شب، مهمانان در ساختمان سابق پارلمان آلمان در شهر بن برای این مراسم گردهم آمدند.

در سال های قبل، رائف بدوی، وبلاگ نویس عربستان سعودی، سعادت ارگین، مدیر مسئول روزنامه "حریت" ترکیه، و انجمن خبرنگاران کاخ سفید این جایزه را به خاطر ارتقای آزادی بیان و حقوق بشر به دست آورده بودند. امسال، این جایزه به صادق زیباکلام، استاد علوم سیاسی در دانشگاه تهران اهدا گردید.

دکتر صادق زیباکلام یکی از شناخته ترین روشنفکران و دانشمندان علوم سیاسی در ایران است. او به خاطر مناظره های تندش با تندروان شهرت دارد. او مدام از موضع حکومت در قبال مسائل داخلی و سیاست خارجی اش انتقاد می کند.

در ماه جنوری سال روان میلادی، وقتی که ده ها هزار ایرانی علیه سیاست های اقتصادی حکومت و در کل نظام سیاسی دست به اعتراض زدند، زیباکلام در مصاحبه ای با دویچه وله گفت که این اعتراضات از سوی ایرانی ها سازمان یافته نه توسط قدرت های خارجی. این اظهار نظر او مستقیما خلاف موضع حکومت بود؛ بنابراین او در ماه مارچ به ۱۸ ماه زندان محکوم شد. او خواهان تجدید نظر محکمه شد؛ از این رو این حکم فعلا در حالت تعلیق است.

زیباکلام در مراسم دریافت جایزه آزادی بیان گفت: «من حتا یک روز را هم در زندان ایران اسلامی به خاطر عقایدم سپری نکردم، اما شمار زیادی از نویسندگان، خبرنگاران، وکیلان، فعالان حقوق بشر و حقوق زن، اعضای اتحادیه های صنفی، دانشجویان، هنرمندان، مخالفان و شخصیت های اپوزیسیون، متفکران مذهبی به شمول سنی ها، بهایی ها، مسیحیان، فعالان و حتا درویش ها و صوفی ها هستند که سال های زیادی را پشت میله های زندان سپری کرده اند».

او در ادامه به نام های شماری از این زندانیان اشاره کرد "که در حال حاضر زندانی هستند یا در گذشته بوده اند" و این افراد به گفته او، بیشتر مستحق این جایزه می باشند.

تغییر نظام از درون

بعد از چاشت روز سه شنبه، بیرون محل برگزاری مراسم حدود ۱۰ زن و مرد علیه اهدای جایزه به زیباکلام دست به اعتراض زدند. این افراد می گفتند که زیباکلام بسیار به رژیم ایران نزدیک است.

در ویدیویی که از زیباکلام در آغاز مراسم اهدای جایزه به نمایش گذاشته شد، دیده می شد انتقاد آنانی که می گویند این دانشمند علوم سیاسی به اندازه کافی برای تغییر در ایران کاری نکرده، به جا نیست؛ چرا که او کوشش می کند تا تغییرات در درون نظام ایجاد شوند.

در مراسم اهدای جایزه به زیباکلام، راینهارد باومگارتن، یک خبرنگار خارجی رادیو و تلویزیون عامه آلمان گفت که این دانشمند علوم سیاسی نقش شدیدا مهمی را در کشورش بازی کرده است.

باومگارتن گفت: «او هوادار اصلاح سیستم حاکمیت جاری است، به جای آنکه هوادار و خواهان نابودی آن باشد. او معتقد است که ظرفیت دموکراسی در کشورش وجود دارد».

باومگارتن همچنان به ماجرایی اشاره کرد که در آن زیباکلام از پا گذاشتن بر پرچم امریکا و اسرائیل که دو سال پیش از سوی افراطیون در دانشگاه مشهد پهن شده بود، خودداری کرد.

رشد رسانه های مستقل در ایران

در مراسم دریافت جایزه، زیباکلام درباره تاریخ پرفراز و نشیب ایران سخن گفت؛ درباره دوران هایی که انتخابات آزاد و رسانه های مستقل جایگزین رژیم های سرکوبگر شدند. او همچنان به فهرستی از نام افرادی اشاره کرد که در ایران امروز به خاطر مذهبشان، پیشینه سیاسی شان و یا عقاید ایدئولوژیک شان به زندان انداخته شدند و حتا در آن به قتل رسیدند. او از جمله، از، سنی ها و فعالان محیط زیست یادآور شد.

با این همه، او تاکید کرد که پیشرفت های مثبتی نیز در کشورش به وجود آمده و "بخش روشنی وجود دارد که امید به دموکراسی را در ایران پررنگ می کند". زیباکلام به عنوان مثال گفت که "نیمی از روزنامه های امروز ایران، می توانند نشریات مستقل گفته شوند".

او سخنرانی خود را با کلماتی اندوهگین به پایان برد و جایزه اش را به زندانی سیاسی، عباس امیر انتظام اهدا کرد که "با سپری کردن ۲۷ سال از عمرش در زندان اوین، به سمبول و نشان تلاش برای دموکراسی و آزادی در ایران مدرن تبدیل شده است".

کارلا بلایکر / ع. ح.