انفجار در دستگاه برق هسته يي فوکوشيماي جاپان

براساس گزارشها در دستگاه برق هسته يي فوکوشيما ظاهرا انفجار عظيمي به وقوع پيوسته است. به گزارش فرستنده تلويزيوني جاپاني «ان اچ ک» سروصداي انفجار شنيده شده است، سپس دود سفيدي به آسمان بلند شده است.

براساس گزارش اين فرستنده تلويزيوني دليل اين انفجار هنوز مشخص نيست. تصاوير تلويزيوني اين فرستنده نشان مي دهند که بخش هايي از پوشش ساختمان نيروگاه هسته يي فوکوشيما هنگام انفجار شکسته است. خبرگزاري جاپاني «جي جي پرس» از زخمي شدن چندين تن اطلاع داد. بنا بر گزارش خبرگزاري کيودو چهارتن زخمي شده اند.

وضعيت در اين رآکتور هسته اي پيشتر، در پي از کارافتادن دستگاه سرد سازنده به نحو غير قابل تصوري بحراني شده بود. خبرگزاري کيودو روز شنبه با رجوع به کميسيون امنيت اتمي گزارش داد، در نزديکي نيروگاه هسته اي عنصر راديواکتيو «سزيم» شناسايي شده است. براساس گزارش اين خبرگزاري امکان ذوب هسته رآکتور وجود دارد.

ساختار نيروگاه اتمي فوکوشيما

نيروگاه اتمي فوکوشيما يک "رآکتور آبي جوشان" است که در آن ميله هاي سوختي در نتيجۀ تجزيۀ هسته يي حرارت توليد مي کنند. با اين انرژي حرارتي آب گرم ساخته مي شود و بالاخره با آب داغ بدست آمده توربين هاي توليد برق فعال ميگردند. اين آب بعداً سرد ساخته ميشود و دوباره به داخل رآکتور پمپ مي گردد. اين روند به همينگونه ادامه مي يابد.

داخل چنين رآکتور ها از لوله هاي طويل ساخته شده که در آنها ميله هاي سوختي جاگذاري مي شوند. اين ميله ها حاوي يورانيم غني ساخته شده اند. با ازهم پاشي راديواکتيفي يورانيم، مقادير زياد انرژي آزاد ميگردد که سبب داغ شدن آب مي گردد. همزمان با اين پديده نيوترون هاي پر انرژي نيز آزاد ميگردند، که در ميله هاي سوختي جداگانه سبب عکس العمل هاي هسته يي مي گردند.

براي اينکه اين روند بتواند قابل رهبري و کنترول باشد، در ميان ميله هاي سوختي ميله هاي ديگري بنام "ميله هاي رهبري کننده" جابجا مي شوند. با خاموش شدن نيروگاه اتمي اين ميله هاي رهبري کننده بداخل رآکتور هدايت مي شوند و ادامۀ تجزيۀ اتمي متوقف مي گردد. پس از آن رآکتور بتدريج سرد مي گردد. براي سرد ساختن رآکتور آب توسط انرژي برق بداخل نيروگاه پمپ مي شود.

اما زمانيکه جريان برق قطع مي گردد، چنانچه در فوکوشيما اين مسأله رخ داد، وضع بحراني مي شود. فشار و درجۀ حرارت بلند مي رود، و هرگاه جلو آن گرفته نشود در نتيجه پوش ميله هاي سوختي آسيب مي بيند و حتي شايد کاملاً تخريب گردد. در همين مرحله است که انفجار هاي غير قابل کنترول اتمي ميتواند در داخل رآکتور رخ بدهد که به بلند رفتن بيشتر حرارت و فشار منجر شود. در چنين حالتي تمام رآکتور ميتواند انفجار کند، چنانچه 25 سال پيش دستگاه اتمي شهر چرنوبيل اتحاد شوروي پيشين چنين حالتي را تجربه کرد.

با چنين انفجاري هر آنچه با مواد راديواکتيف آلوده اند و يا خود راديواکتيفي اند، بشکل انفجارگونه به اتموسفير پراکنده مي شوند.

در فوکوشيما بر اثر زمين لرزۀ روز جمعه، سيستم برقي سردکننده از کار افتاد و رآکتور توسط بطري ها سرد نگهداشته مي شد. از آنجاييکه چارج بطري ها زود تمام مي شود، کارشناسان و مقامات مسؤول ديگر براي جلوگيري از انفجار جدار بيروني نيروگاه ناتوان بودند. اما به اساس اطلاعات رسمي از جاپان تا هنوز هستۀ رآکتور انفجار نکرده است. با آنهم حکومت اين کشور ساحۀ تقريباً 20 کيلومتري اطراف نيروگاه اتمي فوکوشيما را تخليه کرده است، و شمار زيادي از مردم به سمت جنوب کشور فرار مي کنند.

سيبيله گولته/صفي الله ابراهيم خيل

ويراستار: مهرنوش انتظاري