انتخابات ریاست جمهوری فرانسه؛ چرخش بزرگ در نظام سیاسی؟

دور اول انتخابات ریاست جمهوری فرانسه در حالی روز یکشنبه برگزار شد که روز گذشته، پولیس با تظاهرکنندگان چپگرا در پاریس درگیر شد و گاز اشک آور شلیک کرد. در ایستگاه مرکزی قطار پاریس نیز مردم پس از آن که یک مرد چاقو کشید، مدت کوتاهی سراسیمه شدند. در واکنش پولیس این مرد مقاومت نکرد و بیدرنگ دستگیر شد.

تدابیر امنیتی در فرانسه پس از حمله شامگاه پنجشنبه در مرکز شهر پاریس، تشدید شده است. ده ها هزار سرباز و نیروی پولیس برای تامین امنیت انتخابات ریاست جمهوری فرانسه گماشته شده اند.

احزاب سنتی بحران زده اند

رقیب سرسخت لوپن راستگرا، کاندیدای مستقل امانوئل ماکرون است. ماکرون، وزیر سابق اقتصاد و حامی اتحادیه اروپا و تجارت است. او همچنان قصد دارد تا "دولت رفاه" فرانسه را حفظ و تقویت کند. حزب او "اون مارش" یا "در حرکت" فقط یک سال پیش تاسیس شد، اما حالا در جایگاه اول قرار دارد.

فلورانس فوشی، پرفسور علوم سیاسی در دانشگاه پاریس می گوید: «این واقعیت که یک حزب تازه کار مانند "اون مارش" می تواند اعضایی را از احزاب کمونیست و جمهوریخواه جذب کند، نشان می دهد که تا چه حد احزاب سنتی در بحران به سر می برند».

اما لوبورگ، تاریخدان می گوید که تنها احزاب سوسیالیست و جمهوریخواه نیستند که در بحران به سر می برند، بلکه تمام "جمهوری پنجم" فرانسه این گونه است. او می گوید: «این یک بحران عمیق ساختاری / نهادی است». لوبورگ توضیح می دهد: «"سلطنت جمهوری" برای فرانسه سال ۱۹۵۸ ساخته شد زمانی که این کشور روستایی بود و کمتر از ده درصد مردم زیر ۵۰ سال تحصیلات عالی داشتند. حالا این شمار به ۳۸ درصد رسیده است». "سلطنت جمهوری" به نظامی گفته می شود که در آن رئیس جمهور مانند یک شاه عمل می کند. در فرانسه این نوع نظام را شارل دوگول پایه گذاری کرد.

لوبورگ می گوید: «مردم می خواهند تا در تصمیم گیری های سیاسی دخیل باشند. نهادهای ما و سیستم سیاسی بسیار اقتدارگرا و تمرکز یافته دیگر برای این جامعه مناسب نیستند». احتمالا به این دلیل، بسیاری ها در کارزار انتخاباتی خود کوشش می کردند تا خود را کاندیدای ضد سیستم معرفی کنند؛ از جمله ماکرون، لوپن و میلانشا.

هیچ گزینه ارجح وجود ندارد

لوبورگ می گوید که نظام سیاسی جاری که بر اساس دو دور رایگیری انجام می شود، فقط هنگامی خوب کار می کند که دو قطب سیاسی قوی در کشور وجود داشته باشند. اما با چهار کاندیدای قدرتمند، هیچ کدام از آنها نمی تواند رای زیادی را به دست آورد تا مشروعیت کسب کند. او توضیح می دهد: «دو کاندیدای دور نهایی نخواهند توانست بیش از ۲۰ درصد آرای دور اول را به دست آورند».

همین مسئله می تواند مشکلاتی را سبب شود. انتخابات پارلمانی در ماه جون برپا می شود و جناح اکثریت در آن حکومت را تشکیل خواهند داد. اما فقط رئیس جمهوری مثل فرانسوا فیون می تواند این چانس را داشته باشد که اکثریت نمایندگان پارلمان از حزب او باشند. او می تواند روی رایدهندگان سنتی حزب خود حساب کند.

دیگر نامزدان به سختی ممکن است بتوانند شمار لازم نمایندگان پارلمان را با خود داشته باشند. لوبورگ می گوید کسانی که از رئیس جمهور آینده حمایت می کنند، الزاما از نامزدان او در انتخابات پارلمانی حمایت نمی کنند. بنابراین نتیجه ائتلاف خواهد بود؛ چیزی که لوبورگ آن را به کنایه "آمیزش جنسی" می خواند.

اما حکومت های ائتلافی در تاریخ فرانسه هرگز خوب کار نکرده اند. لوبورگ می گوید: «کاملا هرج و مرج خواهد بود. فرانسوی ها در "جورآمد" و سازش چندان خوب نیستند».

این تاریخدان نتیجه گیری می کند که "به هر صورت، سیستم سیاسی به نقطه شکست خود رسیده است". لوبورگ فکر می کند که قوانین انتخاباتی نیاز است که به "سیستم تناسبی" تغییر کنند و فضای بیشتری به ابتکارات شهروندی داده شود.

لیزا لوئیس / ع. ح / ر.ش