22 سال پس از خروج قوای شوروی، بحث خروج نیروهای بین المللی

با وجود نگرانی‌ها از تکرار حوادث پس از خروج نیروهای شوروی، تحلیلگران می‌گویند حمایت دراز مدت ناتو از افغانستان سبب می‌شود تا خاطرات تلخ پس از خروج شوروی تکرار نگردد.

نیروهای ارتش سرخ نه سال در افغانستان جنگیدند و بالاخره اتحاد جماهیر شوروی مجبور شد تا خروج نیروهایش را از ثور سال 1367 آغاز کند تا این‌ که آخرین سربازان شوروی در ماه دلو سال 1368 افغانستان را ترک کردند.

حالا که قرار است در سال روان خروج نیروهای بین المللی از افغانستان شروع شود، لطیف پدرام، نماینده ولایت بدخشان در ولسی جرگه می‌گوید در صورتی ‌که مسایل مهم ملی در افغانستان همچنان حل ناشده باقی بماند، تکرار جنگ داخلی دیگر در افغانستان حتمی خواهد بود: «ملتی که مسایل اساسی‌اش را به صورت درست حل نکرده مشخص است که ما وارد جنگ داخلی خواهیم شد».

پدرام می‌افزاید برای این ‌که افغانستان بار دیگر گرفتار بحران داخلی نشود باید زمینه‌های ثبات تقویت شوند: «برای این ‌که ما وارد جنگ داخلی نشویم، باید به طور ریشه‌یی تمام ساختارهای سیاسی افغانستان، آن‌جاهایی‌ که نتوانسته ایم به ثبات برسیم را زیر سوال ببریم و میکانیزم‌های جدید در زمینه دولت‌داری، اداره کشور و مشارکت مردم در ساختار باید بررسی شوند».

تفاوت خروج نیروهای شوروی و ناتو

قرار است روند خروج نیروهای ناتو از سال جاری آغاز و تا پایان سال 2014 تکمیل شود.

تحلیلگران می‌گویند پس از خروج ارتش سرخ، افغانستان دچار خلای قدرت شد اما کشورهای عضو ناتو تعهد کرده اند تا افغانستان را پس از سال 2014 تنها نگذارند.

از سوی دیگر این روزها بحث‌ها بر سر ایجاد پایگاه‌های دایمی امریکا در افغانستان جریان دارد و این مساله به باور تحلیلگران بیانگر تعهدات درازمدت دو کشور است.

محمد طاهر زهیر، نماینده ولایت سمنگان در ولسی جرگه می‌گوید نیروهای شوروی در اثر خشم عمومی مردم افغانستان خارج شدند در حالی‌ که نیروهای ناتو با توافق ملی و بین‌المللی افغانستان را ترک می‌کنند: «نیروهای ناتو از افغانستان به صورت کلی و همه‌ جانبه خارج نخواهد شد، پایگاه‌های نظامی امریکا در افغانستان ایجاد خواهند شد. بسیار تفاوت است بین خروج قهری نیروهای اشغالگر شوروی و خروج تدریجی و همراه با موافقت نیروهای ناتو از افغانستان».

از داکتر نجیب تا حامد کرزی

با خروج نیروهای شوروی، حکومت داکتر نجیب‌الله بیش از یک سال دوام نکرد و توسط گروه‌های مجاهدین سقوط داده شد.

برخی از تحلیگران به این نظرند که حکومت رییس جمهور کرزی از نظر پایگاه اجتماعی و حمایت مردمی تفاوت چندانی با حکومت داکتر نجیب ندارد. آن‌ها می‌گویند فساد گسترده و ناکارایی ادارات دولتی از محبوبیت سال‌های اول حکومت پس از سقوط طالبان به شدت کاسته است.

اما آقای پدرام می‌گوید درصورتی ‌که اقوام مختلف افغانستان حضور شان را در نظام ببینند و حکومت خدمات بهتری برای مردم عرضه کند، تجارب پس از خروج نیروهای شوروی تکرار نخواهد شد: «چگونگی رابطه‌ ما با کشورهای منطقه بسیار مهم است و اگر این مسایل حل شد ما با جنگ داخلی گرفتار نخواهیم شد». ‌

یکی از حوادث مهم افغانستان پس از خروج نیروهای شوروی، فروپاشی اردوی ملی افغانستان بود اما در حال حاضر ناتو تلاش دارد تا نیروهای امنیتی افغانستان تا سال 2014 توانایی کافی برای دفاع از مرزهای افغانستان و تهدیدهای طالبان را پیدا کنند.

آقای زهیر می‌گوید: «دنیا و مجامع کمک‌کننده افغانستان تدابیر لازم را روی دست گرفته اند تا پس از سال 2014 نیروهای امنیتی افغانستان در جهت مبارزه با طالبان تنها نخواهند بود و بازهم حمایت جهانی را با خود خواهند داشت».

به باور تحلیلگران نیروهای ناتو در حال حاضر با القاعده و طالبان که تهدید مشترک برای افغانستان و جهان هستند مبارزه می‌کنند در حالی‌که نیروهای شوروی دسترسی به آبهای گرم را از طریق اشغال افغانستان در سر داشتند.

گزارشگر: حسین سیرت، کابل

ویراستار: عارف فرهمند