یازدهمین سالروز خروج طالبان از کابل

گروه طالبان پس از شروع حملات نیروهای امریکایی، به تاریخ 13 نوامبر سال 2001 کابل را ترک کرد و به سمت جنوب و شرق این کشور روی آورد. با خروج طالبان، کار سلمانی ها رونق گرفت، نشر موسیقی از سر گرفته شد و دختران به مکتب و آموزش روی آوردند.

یازده سال بعد، کابل شهری است مملو از امید و نگرانی، شهری از فقر و ثروت. ساختمان های مجللی ساخته شده و در شب هایی که هوا صاف باشد، کابل چهره روشن و زیبایی به خود می گیرد، اما هنوز در این شهر راکت اصابت می کند و احتمال انفجار و انتحاری نیز است.

یونس انتظار، وبلاگ نویس و یکی از مسوولان خانه فرهنگ در کابل، در زمان طالبان با دوستان اش تنها می توانست در زیر زمینی ها و به صورت مخفی فعالیت های ادبی فرهنگی داشته باشد. او حالا فضای بازی برای این گونه فعالیت ها دارد. انتظار می گوید: «تغییرات بسیار زیادی آمده، ما می توانیم با جوانان کار کنیم. در فضایی که به وجود آمده ما می توانیم برای آینده افغانستان کار کنیم».

این جوان افغان می گوید: «ده سال اخیر برای من کمک کرد از دانشگاه فارغ شوم، خانه فرهنگ افغانستان را بسازم. یک وبلاگ نویس شوم و با جوانان افغان در خارج از کشور ارتباط برقرار کنم».

دختران تحصیل و کار می‌کنند

محدودیت ها، جنگ، تحجر و واپس گرایی طالبان سبب شده بود تا بسیاری افغان ها کشور شان را ترک کنند و به کشورهای دیگر بروند. کریمه دختری که در زمان طالبان با خانواده اش در ایران مهاجر شده بود. او پس از سقوط طالبان به وطن اش برگشت و حالا دانشجوی رشته اقتصاد است و فعالیت های مدنی نیز دارد.

کریمه می گوید: «چون فعلا زمینه میسر شده ما کوشش داریم از این زمینه بهترین استفاده را کنیم. امیدواریم که دیگر ما به گذشته برنگردیم و ما دیگر نمی گذاریم که صدای جوانان ما خفه شود و به راه غلطی که آن ها (طالبان) می خواهند، بروند».

حکیم مختار در زمان طالبان مجبور بود با پوشیدن لنگی به مکتب برود. او می گوید: «در زمان طالبان جوانان بعد از فراغت به کشورهای همسایه برای کار و غریبی می رفتند اما حالا همه امید دارند که پس از فراغت تحصیل کنند و صاحب کار و زندگی شوند».

کابلی که «شهر ارواح» بود

جوانانی که محدودیت ها و زندگی زیر سایه رژیم طالبان را تجربه کرده اند، می گویند شهر کابل در دوران طالبان به شهر ارواح تبدیل شده بود.

صدیق ذلیق، استاد در یکی از دانشگاه های خصوصی افغانستان می گوید: «یک شهر جنگ زده، یک شهر مخروبه، یک شهر بی صدا، که هیچ صدایی از هیچ هنری و از هیچ حرکتی در آن به گوش نمی رسید. شهری که گویی ارواح مردگان در این شهر ساکن هستند».

به باور ذلیق، دست آوردها و آزادی های ده سال اخیر تفکر و برداشت مردم را علیه جنگ و واپس گرایی تغییر داده است: «امروز ذوق مردم تغییر کرده، دیگر فرهنگ جنگ و خشونت حکم فرما نیست. شاعر با شعر خود، هنرمند با آهنگ خود، سینماگر با فلم خود و تاجران (با سرمایه گذاری خود) همه نشان می دهند که از جنگ بیزارند».

حالا حدود 9 میلیون تن به مکتب می روند که نزدیک به 30 درصد آنها را دختران و زنان تشکیل می دهند. هزاران دانشجوی افغان در خارج مصروف تحصیل اند. دانشگاه های خصوصی در افغانستان زیاد شده اند. صدها رسانه نشرات دارند. این ها همه در سیزدهم نوامبر سال 2001 قابل تصور بود. اما هیچ کسی فکر نمی کرد که یازده سال بعدش، در سالروز خروج طالبان از کابل، هیاتی از حکومت افغانستان برای آزادی زندانیان طالب و آوردن آنها به میز مذاکره، در اسلام آباد به سر ببرد.