کارنوال سیاسی؛ چهار شنبه خاکستری

در آلمان کارنوال همه ساله بین چهارم فبروری و دهم مارچ، از پنج شنبه مصادف به این تاریخ تا چهارشنبه بعد از آن برگزار می گردد. از لحاظ عنعنوی و مذهبی بیشتر در مناطق کاتولیک نشین از کارنوال تجلیل می شود. اما حالا کارنوال بیشتر جنبۀ تفریحی و سیاسی به خود گرفته است.

در جشن کارنوال، که در حوزۀ جنوب آلمان به آن "فاشینگ" نیز می گویند، دست اندرکاران این جشن، طی رژه های همگانی توأم با رقص و موزیک، سیاستمداران را به وجوه مختلف مورد انتقاد قرار می دهند، از جمله با نمایش مجسمه های کاغذی و پلاستیکی بیریخت سیاستمدران، با بیاینه ها، اشعار و وسیله های دیگر ابراز عقاید سیاسی.

به ویژه در روز آخر مراسم کارنوال که به آن در آلمان "اشا میتووخ"، به معنای "چهارشنبه خاکستری" یا عید رماد می گویند، سیاستمداران با وضاحت تام سیاستمداران مخالف و اولیای امور را به باد انتقاد، کنایه و استهزاء گرفته و به اصطلاح «اخ دل خود را می کشند».

فرانس یوزف شتراوس به عنوان محرک

یکی از سیاستمدارانی که به "چهارشنبه خاکستری سیاسی" جلوۀ خاصی بخشید، فرانس یوزف شتراوس، صدراعظم فقید ایالت بایرن آلمان بود. شتراوس در دهه 70 و 80، که رهبر حزب سوسیال مسیحی بود، محافل کارنوال را با الفاظ تند و طنزهای سیاسی زینت خاصی می بخشید.

او در یکی از "چهارشنبه های خاکستری" ایگون بار، عضو رهبری حزب سوسیال دموکرات آلمان را "یک دیپلومات غیرحرفه یی و آماتور" خوانده بود. او همچنان از ویلی برانت، صدراعظم آن وقت آلمان به عنوان یک "خطر درجه اول" یاد کرده بود. او این سیاستمداران را با بذله گویی چنین به باد تمسخر گرفت: «آنها خود را سوسیال دموکرات می خوانند، در حالی که کمونیست هستند!».

ایگون بار از جمله طراحان سیاست خارجی آلمان بود که در جوار شخصیت های بزرگ دیگر، مثل ویلی برانت و هیلموت شمیت، صدراعظم های پیشین آلمان، چهره های ممتاز را در محافل کارنوال ساخته بودند.

در "چهارشنبه خاکستری سیاسی" هر سیاستمداری، برای انتقاد از مخالفان اش، کاربرد هرگونه طنز و یا کلمات استهزا آمیز را به خود اجازه می دهد. سیاستمداران برای ذلیل ساختن حریف سیاسی خود گاهی حتی از چارچوب لفافه گویی هم بیرون می شوند.

ریشۀ "چهارشنبۀ خاکستری سیاسی" حتی به قرن شانزدهم میلادی می رسد، که دهقانان در روز بازار در پهلوی چانه زنی ها بر سر قیمت اجناس شان، وضعیت سیاسی را نیز به بحث می گرفتند. اما سال 1919، که در آن برای اولین بار اتحادیۀ دهاقین بایرن دهقان ها را برای یک گردهمآیی فراخواند، سال اساسگذاری "چهارشنبۀ خاکستری سیاسی" به شمار می رود.

اما "چهارشنبۀ خاکستری" در اصل پایان جشن کارنوال و آغاز روزۀ مسیحیان است که چهل روز را دربر می گیرد.

فولکر واگنر/ صفی الله ابراهیم خیل

ویراستار: عارف فرهمند