چین چه نقشی می‌تواند در پروسه صلح افغانستان بازی کند؟
۱۳۹۴ دی ۲۹, سه‌شنبه
اندریو اسمال، نویسنده کتاب "محور چین – پاکستان: جیوپولیتیک جدید آسیا" و پژوهشگر انستیتوت "جرمن مارشال فند" در مصاحبه‌ای با خبرگزاری آلمانی "دی پی ای" در مورد نقش چین در پروسه صلح افغانستان توضیح می‌دهد.
سوال: آیا نقش چین به عنوان میانجی میان پاکستان، افغانستان و طالبان، قابل فهم است؟
اسمال: کاملاً. یکی از فاکتورهای مهم در قضیه صلح میان افغانستان و شورشیان این کشور این است که پاکستان در عقب آن قرار دارد. پاکستان به عنوان حامی اصلی طالبان افغانستان، مدت‌های طولانی بخشی از این منازعه بوده است. از طرف دیگر چین دوست نزدیک پاکستان، چشم امید بزرگ اقتصادی آن و شریک‌اش در موضوع همکاری نظامی است. این کشور مناسبات خوبی با همه شرکای منازعه به شمول طالبان دارد. چین با طالبان بعد از سقوط حاکمیت شان در خزان 2001 به صورت مداوم تماس را حفظ کرده است. و چین منافع خود را در یک راه حل سیاسی در افغانستان می‌بیند.
سوال: این منافع چیست؟
اسمال: افغانستانِ آغشته به جنگ مخاطرات امنیتی برای چین خلق می‌کند. از یک طرف افغانستان (بی‌ثبات) یک مکان امن برای شورشیان چینی، اویغورها، می‌باشد. از جانب دیگر، جنگ افغانستان و در پی آن بی‌ثبات شدن منطقه، پروژه بلندپروازانه چین برای ایجاد یک دهلیز اقتصادی از طریق پاکستان را تضعیف می‌کند. این بزرگ‌ترین پروژه اقتصادی و سیاسی است که چین در سیاست خود به جهت مغرب روی دست گرفته است. قرارداد این پروژه در سال 2015 امضا شد، اما موفقیت آن به حل یک سلسله منازعات در منطقه وابسته است.
سوال: یعنی یک دهلیز تجارتی به عنوان محرک صلح؟ آیا این می‌تواند برای همه جوانب آنقدر مهم باشد که بر اختلاف‌های چند دهه‌ای خود فایق آیند؟
اسمال: پروژه موسوم به "دهلیز اقتصادی چین – پاکستان" چیزی بیشتر از یک مسیر تجارتی صرف است. این پروژه بزرگ 46 میلیارد دالری بسته‌ای از سرمایه‌های گذاری‌های مختلف در پاکستان است که انرژی، زیرساخت‌ها و پروژه‌های ترانسپورتی نیز در آن شامل اند. درباره بسیاری جزئیات آن باید کار صورت بگیرد. اما این پروژه برای چین این امکان را فراهم می‌سازد که ایالت‌های غربی خود را که قسماً با پاکستان هم مرز هستند باز کند. این ایالت‌ها برخلاف ایالت‌های ساحلی تا حالا نقش زیادی در رشد اقتصادی چین نداشته اند. چین می‌تواند از طریق پاکستان بازارهای بدیل را به بهره برداری برساند و آن هم از مسیر تجارتی‌ای که نسبت به تنگه مالاکا در آسیای جنوب شرقی صدها کیلومتر کوتاه‌تر است.
سوال: و کجای این پروژه برای پاکستان دلگرم کننده است و سرانجام این که چه منفعتی برای صلح در افغانستان دارد؟
اسمال: در این پروژه پوتانسیل بزرگی برای اقتصاد ضعیف پاکستان نهفته است. چین می‌تواند پاکستان را به قطب اقتصادی منطقه تبدیل کند. به این ترتیب چین نفوذ امیدوارکننده بر پاکستان پیدا می‌کند و در رابطه به این که پاکستان چگونه از نفوذ خود بر طالبان افغانستان استفاده کند. اگر چین در تدوین یک برنامه صلح کمک کند، بیشتر از هر زمان دیگر محتمل است که پاکستان روی آن ایستادگی کند.