هارپریشت: مجبور خواهیم بود که با ترور زندگی کنیم

دویچه وله:آقای هارپریشت، در همان روز حمله میشل اُوِلبِک (نویسنده معروف فرانسوی) رمان خود به نام "اطاعت" را به نشر رساند که در مورد رؤیای آینده است. آیا گمان میکنید که این رمان هم سبب تحریک تروریست ها شده باشد؟

کلاوس هارپریشت:شاید یک ضربۀ کوچک و ناگهانی روانی سبب انجام دادن این حمله شده باشد. اما به گمان من ما با پدیدۀ تروریزم، و در قضیۀ کنونی تروریزم هدفمند، روبرو هستیم.

دویچه وله:به نظر شما انگیزه های تروریزم اسلامگرایانه از کجا ریشه میگیرند؟

کلاوس هارپریشت:از برخورد مدنیت ها. علت در دگرگونی است که اسلام آن را تجربه میکند و همزمان بخش های خاصی از اسلامگرایان آنرا نمی پذیرند. آنها به ویژه در برابر آزادی بیان مخالفت دارند. از همین رو در برابر اولین کاریکاتور پیامبر اسلام، که برای اولین بار در دنمارک به نشر رسیده بود، حساسیت بیش از حد نشان داده شد. پس از آن هفته نامۀ شارلی ابدو نیز چنین شیوۀ طنز پردازی را اختیار کرد. و این خاری بود که در گوشت متعصبین اسلامگرا خلید، زیرا چنین چیزی در مغایرت عمیقی با جهان بینی آنها قرار دارد. در گذشته هم حملاتی بر مقر این هفته نامه صورت گرفته بود. دفاتر آن تخریب گردیده بود و باری به آتش کشیده شده بود. این یک خصومت قدیمی است. از این شجاعت همقطاران ما در دفتر هفته نامۀ شارلی ابدو هرقدر هم ستایش کنیم، باز هم کم است.

دویچه وله:وضعیت جماعت مسلمانان در فرانسه با مسلمانان مقیم کشور های دیگر، مثل آلمان، چه تفاوتی دارد؟

کلاوس هارپریشت:یک بخش بزرگ شهروندان مسلمان و مهاجران بسیار خوب در جامعه مدغم شده است. فرانسوی ها، در مقایسه با آلمانی ها، در برخورد شان با کشور های عربی و جهان اسلام تجربۀ طولانی دارند؛ و سازش با آنها در کل آنقدر دشوار نبوده و یا نیست. اما اقتصاد رو به زوال آن کشور منجر به تنش های بزرگ اجتماعی گردیده است که ناامیدی ها و سر تسلیم گذاردن به تقدیر و سرنوشت نیز به آن علاوه گردیده است. این مسأله به ویژه در مورد میلیون ها فرد بیکار صدق میکند. برخی از این افراد خارجی ها را ملامت میکنند که کار آنها را گرفته اند، چیزی که البته واقعیت ندارد. چنین امری طبعاً فضای را ایجاد میکند که در آن متعصبین جوان، مثلاً عاملان این حملۀ اخیر، به راحتی به همچو اعمال دست میزنند.

دویچه وله:پس ظاهراً کشیدگی ها همچنان در نتیجۀ مبارزه برای تقسیم جای کار به وجود آمده اند. در این صورت آیا به نظر شما احیای دوبارۀ اقتصاد برای حکومت فرانسه نباید در صدر اولویت ها قرار گیرد؟

کلاوس هارپریشت:متأسفانه طرح های روشنی برای احیای دوبارۀ اقتصاد فرانسه وجود ندارد. روند صنعت زدایی در فرانسه با درماندگی نگریسته میشود و هیچ بدیلی ارایه نمیگردد. به استثنای نخست وزیر مانوئل فالس، حکومت فعلی فرانسه متهم میگردد که اصلاحات ضروری در کشور را با بسیار تأخیر آغاز کرده است. این در مورد رئیس جمهور فرانسوا اولاند نیز صدق میکند که همواره تنها در راه حفظ تعادل در میان حزب بسیار ازهم پاشیدۀ سوسیالیستی اش کوشیده است.

دویچه وله:آیا فرهنگ سیاسی فرانسه جلال و شکوهمندی سابق اش را از دست داده است؟

کلاوس هارپریشت:اندیشۀ جمهوری، اندیشه و آرمان انقلاب فرانسه، که در ضمن همواره مورد اختلاف و تهدید قرار داشته است، هنوز هم موجود است. اما این اندیشه در وضعیت موجود مثل گذشته درخشش ندارد، زیرا سراسر این کشور در نتیجۀ درماندگی اقتصادی در یک وضعیت نیمه افسردگی قرار دارد. از همین رو جذبۀ خاصی هم ندارد. اما در حال حاضر سراسر اروپا فاقد همچو جذبه ای است.

دویچه وله:به نظر شما پاسخ عاقلانه به این چالش اسلامگرایی چه خواهد بود؟

کلاوس هارپریشت:اکثریت شهروندان مسلمان فرانسه این حمله را تقبیح کرده اند. اکثریت بزرگی از افراط گرایی در اسلام دوری میکنند، و در آلمان هم شهروندان مسلمان همینگونه عمل میکنند. انها برای تجرید گروه های متعصب تلاش می ورزند. نظارت پولیس، که در فرانسه در هرصورت به وضاحت صورت میگیرد، افزایش خواهد یافت.

با آنهم باید انتظار حملات دیگر تروریستی را نیز داشت. با درنظرداشت گروه های جهادی، که به آنها گفته شده است حملات انتحاری راه مستقیم به سوی بهشت را باز میکند، باید انتظار فعالیت های متعصبینی را داشت، که شامل جوانان خوب تحصیل یافته نیستند. ما باید با این پدیدۀ ترور زندگی کنیم، که در آلمان نیز واقع خواهد شد. ما باید خود را آماده بسازیم که با پیروان تندرو یک دین، که از هم پاشیده اند و در جست و جوی یک راه در قرن 21 اند، دست و پنجه نرم کنیم.

کلاوس هارپریشت نویسنده و خبرنگار آلمانی است. او از سال 1972 تا 1974 بیانیه های ویلی برانت صدراعظم آن زمان آلمان را می نوشت. کلاوس هارپریشت از سال های زیادی به اینطرف در جنوب فرانسه زندگی میکند.