مردم(افرادغیرنظامی) از دو طرف قرباني ميشوند

روز يکشنبه، در اثر حملات هوايي ناتو بر سه موتر حامل مردم ملکي، در ولسوالي کجران ولايت دايکندي 33 فرد غيرنظامي کشته و 12 نفر ديگر، زخمي شدند.

همچنان، روز گذشته بر اثر حملهاي انتحاري در دشت چمتلهي ولايت ننگرهار ، پانزده نفر کشته و حدود بيست نفر ديگر، زخمي شدند.

کميسيون مستقل حقوق بشر ميگويد؛ در دو هفتهي اخير 63 فرد ملکي توسط جوانب درگير کشته شده اند.

نادر نادري، کميشنر کميسيون مستقل حقوق بشر گفت: "مردم ملکي افغانستان متاسفانه در خلال هشت سال گذشته، بيشترين بهاي اين منازعه را پرداخته اند".

اين کميسيون با نشر يک اعلاميهي مطبوعاتي، "به صورت جدي" از جوانب درگير منازعه خواسته است که "قوانين جنگ را در نظر داشته و به عملي متوسل نشوند که در آن به مردم ملکي و داراييهاي آنها آسيب و ضرر متصور باشد"

شوراي وزيران و مجلس سناي کشور، تلفات ملکي در ولايت دايکندي را محکوم کردند.

محمد علم ايزديار، معاون دوم مجلس سناي کشور ميگويد: براي ارايهي توضيحات در مورد تلفات ملکي، مقامهاي امنيتي کشور و مقامهاي نيروهاي ناتو را، به مجلس سنا فرا ميخوانند.

ايزد يار ميگويد: "مقامات امنيتي افغانستان و قوماندان ناتو مقيم افغانستان در يکي از جلسات عمومي مشرانو جرگه احضار شوند و در اين مورد از اينها پرسش به عمل بيايد، و در مورد تدابيري که براي جلوگيري از تکرار همچو حوادث دارند، توضيحات بدهند و تعهد بسپارند که همچو موارد و حوادث کاهش پيدا ميکند و از بين ميرود".

افرادغيرنظامي در افغانستان هم در ميدان جنگ، هم توسط حملات هوايي نيروهاي ناتو و هم توسط حملات انتحاري طالبان و ماينهاي کنارجادهاي، تلف ميشوند.

با وجود اين که نيروهاي ناتو همواره گفته اند که اطلاعات نادرست و ناهماهنگي باعث تلفات غيرنظامي گرديده يا طالبان از مردم ملکي به حيث سپر استفاده کرده اند، اما از نظر نتيجه، براي مردم افغانستان فرقي نميکند که توسط نيروهاي ناتو يا طالبان کشته شوند.

ايزد يار ميافزايد: "هيچ گونه فرقي بين تلفاتي که از ناحيهي انتحار به وجود ميآيد، و از ناحيهي بمباران هوايي به وجود ميآيد، وجود ندارد".

اما، به باور برخي تحليلگران، به آن اندازه که تلفات ناشي از حملات نيروهاي ناتو واکنش انتقادي مقامها را برميانگيزد، تلفات ملکي ناشي از حملات طالبان، جدي گرفته نميشود.

تلفات افراد ملکي توسط حملات هوايي ناتو در مواردي تظاهرات مردم را نيز در پي داشته است، اما تاهنوز، تظاهراتي عليه حملات انتحاري و انفجاري طالبان، صورت نگرفته است.

محمد علي ستيغ، نمايندهي مردم دايکندي در مجلس ميگويد: "من فکر ميکنم که در قسمت طالبان، در حملات انتحاري و تلفات ملکي ناشي از حملات طالبان، تسامح صورت گرفته است".

به گفتهي ستيغ، با آن که عمليات طالبان با ارزشهاي ديني و انساني سازگاري ندارد، اما نه از سوي مقامها و نه از سوي علماي ديني، حملات طالبان با جديت محکوم نشده است.

با اين وجود، به گفتهي برخي تحليلگران، هرچند مردم از طالبان متنفر اند، اما تحمل تلفات انساني از سوي نيروهاي ناتو که به حمايت مردم افغانستان آمده اند، براي شان سخت است.

هرازگاهي که مردم ملکي تلف ميشوند، مسالهي قانونمند شدن حضور نيروهاي خارجي نيز مطرح ميشود.

علم ايزديار معتقد است که دليل اصلي تلفات ملکي، قانونمند نشدن حضور نيروهاي خارجي است.

ايزديار: "مشکل اصلي حضور قوتهاي خارجي در افغانستان است که اينها نتوانسته اند حضور خود را در افغانستان قانونمند بسازند و طي قرارداد با حکومت افغانستان حضور داشته باشند. هر يک از طرفين، حقوق و مکلفيتهاي خود را بايد درک ميکرد".

در مواردي که مردم ملکي در حملات نيروهاي ناتو تلف شده اند، مقامهاي ناتو عذرخواهي کرده اند، اما تکرار اين روند باعث شده است که عذرخواهي باعث فروکش کردن واکنشها نگردد.

با وجود اين، ستيغ طالبان و القاعده را عامل اصلي کشتار غيرنظاميان ميداند. زيرا، به گفتهي او در مواردي تشخيص مردم ملکي از طالبان، کار دشواري است. همچنان، طالبان با تيراندازي از محلات مسکوني، باعث تلفات ملکي ميگردند.

ستيغ ميگويد: "تلفات ملکي افغانستان اکثراً، هشتاد درصد تلفات ملکي عاملاش طالبان و القاعده هستند و بيست درصد ديگر، نيروهاي بينالمللي و نيروهاي ملي ما و شما".

اين درحالي است که با گرم شدن هوا، خشونتها و تلفات نيز افزايش يافته است.

عارف فرهمند، کابل

ویراستار: یاسر