عربستان از افغانستان چی می‌خواهد
۱۳۹۴ فروردین ۲۰, پنجشنبه
جنگ یمن سبب شده تا کشورهای اسلامی در منطقه در پی یارگیری برایند. آگاهان به این باورند که یمن به میدان جنگ نیابتی بین عربستان و ایران تبدیل شده است. افغانستان اخیرا با نشر اعلامیه ای آشکارا گفت که دفاع از حرمین شریفین وظیفه هر مسلمان است.
سراج الحق سراج معاون سخنگوی وزارت خارجه افغانستان به دویچه وله گفت که سیاست افغانستان قبال حمایت از عربستان تغییری نکرده است.
این اعلامیه با واکنش های مثبت و منفی در افغانستان مواجه شد. تحلیلگران به این باورند که حکومت تلاش کرد تا با حمایت از عربستان، به جریان مسلط اسلام و جهان بپیوندد. سید مهدی منادی استاد دانشگاه و آگاه مسایل بین الملل می گوید: «منافع ملی افغانستان ایجاب می کند که در چنین وضعیتی از ایتلاف به رهبری عربستان حمایت کند.»
عربستان از پاکستان خواهان نیروی نظامی شده و به باور آگاهان چنین خواستی از افغانستان نیز دارد. شاه حسین مرتضوی آگاه مسایل سیاسی گفت هدف اصلی سفر هیات عربستان به افغانستان نیز جلب حمایت نظامی بوده است: «تمام تلاش عربستان متمرکز بر این است که چگونه کشورهای اسلامی از جمله افغانستان و پاکستان را وادار کند تا به عربستان سرباز بفرستد تا جنگ زمینی را در یمن آغاز کند.»
دویچه وله تلاش کرد تا در مورد هدف سفر هیات عربستان با سخنگویان ریاست جمهوری گفتگو کند اما موفق نشد. ریاست جمهوری افغانستان روز سه شنبه اعلامیه نشر کرد که براساس آن رییس جمهور غنی با هیات عربستان سعودی که متشکل از مسوولان وزارت خارجه، داخله و کار عربستان بوده، ملاقات کرده است. ریاست جمهوری در این اعلامیه نوشته است: «در این دیدار که در ارگ انجام شد، هیات متذکره که اخیراً بنابر درخواست رییس جمهور غنی بخاطر بررسی تخنیکی صدور ویزه کار برای اتباع افغان به افغانستان سفر کرده است، از دیدارهای خویش با مسوولین مربوطه در افغانستان به رییس جمهور کشور معلومات داد.»
سید مهدی منادی به این باور است که افغانستان تلاش کرده تا با جریان غالب همسو شود. او می گوید در حال حاضر ایالات متحده امریکا نیز از عربستان در جنگ یمن حمایت می کند، از این رو افغانستان منافعش را در حمایت از عربستان می بیند.
نقش عربستان در پروسه صلح
از جانب دیگر، افغانستان به شدت نیازمند حمایت عربستان سعودی از پروسه صلح است. رییس جمهور غنی در هفت ماه گذشته سه بار به عربستان سفر کرده است. حکومت امیدوار است که عربستان این بار نقش بارزی در پروسه صلح بازی کند.
شورای عالی صلح افغانستان می گوید عربستان به دلیل حمایت های گسترده مالی به طالبان، بر رهبران این گروه تاثیر گذار است و از سوی دیگر به عنوان متحد استراتژیک پاکستان می تواند بر مقام های پاکستانی فشار وارد کند تا این کشور برای تامین صلح و ثبات در افغانستان همکاری نماید.
عبدالحمید مبارز عضو شورای عالی صلح افغانستان گفت به دویچه وله گفت: «عربستان می تواند کمک های خود و کمک های شیخ های خلیج را برای طالبان قطع کند و بر طالبان فشار آورد که برسر میز مذاکره بیایند.» مبارز به این باور است که «اگر عربستان بخواهد می تواند در افغانستان صلح بیاورد.»
آگاهان روابط بین الملل می گویند عربستان و پاکستان، افغانستان را خط اول مبارزه با دشمنان اسلام انتخاب کرده اند. به این ترتیب عربستان از یک سو گروه های افراطی مانند طالبان را حمایت مالی کرده و از جانب دیگر به فعالیت این گروه ها مشروعیت بخشیده است.
سید مهدی منادی استاد دانشگاه و آگاه مسایل بین الملل می گوید عربستان و پاکستان افغانستان را به جغرافیای جنگ تبدیل کرده و همین دو کشور می توانند با تغییر سیاست های شان، ثبات را در افغانستان برگردانند. آقای منادی گفت: «عربستان به عنوان یک بازیگر مهم در مشروعیت بخشی اقدامات صلح در منطقه نقش بسیار مهمی دارد.»
حالا یکی از دلایل عمده حمایت افغانستان از عربستان، پروسه صلح است. ولی شورای عالی صلح می گوید عربستان تاکنون گام عملی برای تامین صلح در افغانستان بلند نکرده است.
بی طرفی یا توازن
با اعلام حمایت افغانستان از عربستان، سوال این است که افغانستان چی ابزارهایی برای جنگ یمن دارد. تحلیلگران می گویند، این کشور در وضعیتی نیست که از نظر مالی عربستان را حمایت کند و یا به آن کشور نیروی نظامی یا تسلیحات بفرستد.
به باور آگاهان، سیاست افغانستان در قبال جنگ یمن، جنبه اعلامی داشته تا عملی. زیرا افغانستان درگیر جنگ با طالبان است و توان حمایت از عربستان را ندارد.
شاه حسین مرتضوی می گوید اعلام حمایت از عربستان می تواند پیامدهای زیان باری برای این کشور داشته باشد. هم اکنون میلیون ها مهاجر افغان در ایران زندگی می کنند و ایران می تواند با اخراج اجباری مهاجرین، فشار شدیدی بر دولت افغانستان وارد کند.
مرتضوی می گوید ایران مانع ساخت بندهای بزرگ مانند بند سلما و بند کمال خان شده است و موضع گیری جدید افغانستان در قبال جنگ یمن می تواند دردسرهای تازه ای خلق کند زیرا ایران با حمایت از شورشگری می تواند جنگ در افغانستان را تشدید بخشد: «شما می بینید که بند سلما افتتاح نمی شود، بند کمال خان با مشکل مواجه است. ما در حوزه جنوب غرب ناامنی های زیادی داریم که رد پایش به ایران بر می گردد. ایران از ابزارهای زیادی در افغانستان برخوردار است که اگر تنش ها بالا بگیرد، ایران می تواند از این ابزارها استفاده کند.»
در همین حال افغانستان از توافق هسته ایران و جهان حمایت کرده است. آگاهان می گویند حکومت با چنین سیاستی می تواند به نحوی موازنه سیاست خارجی اش را در منطقه حفظ کند.