سفر انگلا مرکل صدر اعظم آلمان به کشورهای بالقان

درصدی بلند بیکاری، فساد گسترده و نخبگان سیاسی اقتدارگرا واقعیتهای مشترک در کشورهای صربستان، بوسنیا هرزگوینا و البانیا است. نظرسنجی نشان می دهد که اتحادیه اروپا در این کشورها قدرت جاذبه اش را از دست داده است. این امر به اعلامیه بروکسل نیز بر می گردد که گفته است تا پنج سال آینده عضو جدیدی در شرق نمی گیرد.

بازی جیوپولیتیکی؟

از قرن ها به اینسو بالقان کانون انفجاری اروپا شمرده می شود. این تشبیه در حال حاضر به دلیل تشنجات موجود بین مسکو و غرب دوباره واقعیت یافته است. از نگاه گونتر کریشباوم رئیس کمیته اتحادیه اروپا در پارلمان آلمان (بوندس تاگ)، هدف دیدار صدراعظم آلمان فدرال این نیست که نفوذ روسیه را در بالقان محدود گرداند. کریشباوم گفت: «این کشورها باید خود شان تصمیم بگیرند که چه می خواهند. ارزش های مشترکی که ما در اتحادیه اروپا در آن شریک هستیم، می تواند طور دیگری از روسیه و حکومت آقای پوتین شناسایی شود».

دوزان ریلییک، رئیس دفتر بروکسل بنیاد آلمانی علم و سیاست به این نظر است که صدراعظم آلمان فدرال با دیدارش از بالقان نشان می دهد که «بالقان چقدر برای آلمان و اتحادیه اروپا مهم است». به گفته او، مرکل به "بازیگران بزرگ" شرقی به ویژه روسیه، همچنان چین و ترکیه نشان می دهد که اتحادیه اروپا بازهم لنگرگاه این منطقه باقی می ماند.

علاوه بر این، از نگاه ریلییک خطر آن وجود دارد که همه جنوب شرق اروپا به دلیل بحران یونان، همچون یک منطقه متلاطم برای سرمایه گذاری به نظر آید. مرکل می خواهد چنین برداشتی را تضعیف کند. از همین جهت است که از هفته ها به اینسو در بلگراد مباحثه صورت می گیرد که آیا مرکل سرانجام علامت سبزی برای آغاز مذاکرات شمولیت در اتحادیه اروپا می دهد.

در کمند طولانی بروکسل

از سه سال به اینسو صربستان رسماً نامزد شمولیت به اتحادیه اروپا می باشد، با این هم، این موقعیتش به دلیل مذاکرات بطی و بی رمق با کوزوو عملاً در جا زده باقی مانده است. کوزوو در سال 2008 استقلالش را از صربستان اعلام کرد، اما این استقلال از جانب بلگراد به رسمیت شناخته نشده است. در سال 2013 با میانجیگری اتحادیه اروپا روی یک موافقتنامه سازش صورت گرفت که به کوزوو اجازه تصمیم گیری آزادتر در قسمت قضایی و اداری در برابر تضمن حقوق اقلیت صربی در کوزوو می داد که عمدتاً منطقه مورد سکونت آلبانیایی ها می باشد. اما این موافقتنامه تا کنون به اجرا درنیامده است.

کریشباوم سیاستمدار حزب دموکرات مسیحی آلمان (سی دی یو) می گوید: «باید به این نکته توجه گردد. اتحادیه اروپا نمی خواهد یک "قبرس دوم" را با منازعات ارضی حل ناشده اش به حیث عضو بگیرد.» کریشباوم می افزاید: «من می دانم هنگامی که فصل اول مذاکرات در صربستان شروع شود، این مسئله سیاسی مطرح می شود». با اینهم صربستان از جمله کشورهایی به شمار می رود که برای شمولیت در اتحادیه اروپا خوب آماده شده است.

مشکلات کهنه و جدید

نزدیک شدن بین کشورهای همسایه بوسنیا هرزه گوینا و اتحادیه اروپا نیز سخت شده است. در ماه مارچ اتحادیه اروپا یک پیمان ثبات را به اجرا در آورد که هدف آن ایجاد یک مشارکت سیاسی و اقتصادی نزدیک با بوسنیا هرزگوینا بود. پیش شرط های آن اصلاحات جامع در قانون اساسی بود که تاکنون انتظارش برده می شود.

کریشباوم می گوید که «واقعیت های جاری فعلا ترغیب کننده نیست». سیاست و اداره در بوسنیا هنوز نیز متکی به قرارداد دایتون می باشد که دو دهه پیش در پایان جنگ های یوگوسلاویای پیشین تنظیم شده است. در این قرارداد پیش بینی شده بود که برای هر تصمیم مهم یک توافق با مقامات سه گروه قومی ضروری است (این گروه ها شامل مسلمانان بوسنیایی، صرب ها و کروات ها می باشند). چنین امری غالباً با موانع مواجه می شود.

ناظران باهم توافق ندارند که انگلا مرکل صدراعظم آلمان فدرال در البانیا نسبت به صربستان و بوسنیا هرزگوینا راحت تر می تواند به مسائل بپردازد. به گفته دوزان ریلییک، این به دلیل آن است از نظر غربی ها «البانیا یک عامل ثبات در بالکان» شمرده می شود. انتظار می رود که مرکل به اِدی راما، نخست وزیر البانیا «به طور جداگانه در این مورد اذعان کند» که دیگر از " البانیای بزرگ" سخن به میان نیاورد. البانیای بزرگ یک پروژه ناسیونالیستی است که علاوه بر البانیای کنونی، کوزوو، همچنان بخشی از صربستان، مونتینگرو، مقدونیه و یونان را در بر می گیرد.

ریلییک به این نظر است که «برلین مطمئناً به افزایش شمار پناهجویان سیاسی از البانیا نیز علاقه مند است». از مدت های طولانی به اینسو "سی اس یو" یا حزب اتحاد سوسیال مسیحی آلمان تقاضا می کند که البانیا به مثابه یک "کشور زادگاه امن" طبقه بندی گردد تا تقاضای پناهندگی البانیایی ها زودتر رد گردد.

با اینهم یک تعداد ناظران هشدار می دهند که انکشافات نگران کننده در بالقان غربی در برلین مسکوت می مانند. یک مثال آن حذف برخورد انتقادی و ملامت ساختن بی دلیل اپوزسیون در صربستان است. دورده فوکادینویچ کارشناس سیاسی صربستان می گوید: «این مسائل در رادار (مباحثات) آلمان وجود ندارد و در نهایت با ملایمت و مادرانه مورد انتقاد قرار می گیرد. درست برای طرفداران اتحادیه اروپا در صربستان این یک نومیدی تلخ است».

فراسوی مراسم رسمی و تشریفاتی، انگلا مرکل در سفرش به بالقان با نمایندگان جامعه مدنی نیز ملاقات می کند. شاید آن ها با صدراعظم آلمان در این مورد صحبت کنند که دموکراسی در کشورهای شان با چه مشکلاتی رو به می باشد.