دردسرهای برگزاری محافل در تاجیکستان
۱۳۹۴ شهریور ۱۵, یکشنبه
وقتی امیربیگ عیسایف، برنامه نویس تاجیکی دوستانش را در ماه جون به مناسبت بیست و پنجمین سالگرد تولدش به دوشنبه، پایتخت تاجیکستان دعوت کرد، هیچگاه نمی توانست پیامدهای آن را تصور کند.
این مهمانی، که در یک بار ایرلندی برگزار شد، با وجود همه مخارج یک جشن کوچک به شمار می آمد. عیسایف با لحنی تلخ به خبرگزاری فرانسه گفت: صورت حساب رستورانت حدود 80 دالر برای 13 تن بود. اما بعد معلوم شد که هزینه دسر یا شیرینی پس از غذا خیلی قیمت تر از آن شده است.
تقریبا دو ماه پس از این که تصاویر این جشن در فیس بوک پست شد، عیسایف به پرداخت 600 دالر جریمه محکوم شد. معلوم شد که این مرد جوان یکی از قوانین مربوط به برگزاری جشن تولد در مکان های عمومی را زیر پا گذاشته است. این قوانین در سال 2007 تصویب شدند تا جلو هزینه های شدید برگزاری جشن و مهمانی در این کشور فقیر آسیای مرکزی گرفته شود.
از آنجیی که عیسایف در حال حاضر بیکار است و توانایی پرداخت این جریمه را ندارد، وعده داده است در برابر این حکم، که از نظر او یک «بی عدالتی بزرگ» است، اعتراض خواهد کرد.
اکنون توجه رسانه های بین المللی به این مساله جلب شده است که آن را بیشتر به عنوان یک واقعه خنده آور می بینند. ولی این خبر حتی یک لبخند هم بر لبان تاجیک ها نمی نشاند. آن ها می گویند که از برخورد دوگانه قانون در مورد عروسی ها و مهمانی های پرهزینه خسته شده اند. به نظر می آید که با مردم معمولی در صورت عدم رعایت قانون یاد شده طور دیگری رفتار می شود و نخبگان کشور به طور جدی مجازات نمی شوند.
یک نمونه آن ویدیویی است که در سال 2013 به سایت یوتیوب رخنه کرده و امام علی رحمان، رییس جمهور 62 ساله کشور را در حال رقص و آوازخوانی در عروسی پرهزینه پسر بزرگش نشان می دهد.
این قانون نامحبوب در سال 2007 تصویب شد تا از مقروض شدن خانواده ها به دلیل برگزاری جشن های بزرگ جلوگیری شود. برگزاری مهمانی های پرهزینه با اشتراک شمار زیاد مردم به طور سنتی به عنوان وسیله ای برای تقویت جایگاه اجتماعی به شمار می آید. یکی از محدودیت های تصویب شده مرزبندی شمار مهمانانی است که اجازه شرکت در مراسم های عروسی و خاک سپاری را دارند.
طبق اظهارات کمیسیون نظارت بر اجرای این محدودیت ها، مهمانی عیسایف یکی از 249 مورد تخطی از قانون بود که در نخستین نیمه سال 2015 ثبت شد.
ظفر عبدالله یف، تحلیلگر مسائل سیاسی گفت که برای چنین اقدامی «دلایل عاقلانه» وجود دارد، اما او اذعان کرد که مردم فقیر کشوری که حد متوسط درآمد در آن کمتر از 40 دالر در ماه است، از چنین قانونی به طور نامتوازن متاثر می شوند.
عبدالله یف به خبرگزاری فرانسه گفت: "این جریمه ها برای خانواده های فقیر مبالغ عظیمی به شمار می آیند، شاید سه تا شش ماه از درآمدشان... اما برای خاطیان ثروتمند که بسیاری از آن ها از اقارب مقام های بلندپایه هستند، این جریمه ها را به سختی می توان مجازات نامید".
خویش خوری و نابراری شکایت های اصلی مردم در کشوری شده که رحمان از سال 1992 رهبری آن را برعهده دارد. با وجود این مردم تا حال همه این مشکلات را با بی میلی تحمل کرده اند. چرا که حکمرانی رحمان به دنبال جنگ داخلی پنج ساله، که در سال 1997 پایان یافت، تضمین گر ثبات نسبی است.
ادوارد لیمون، محقق امور تاجیکستان از دانشگاه اِکسیتِر بریتانیا گفت: "در سال های گذشته، اقارب مقام های تاجیک در تجارت مواد مخدر، تیراندازی به مقام های پولیس و کشتن عابران پیاده در جریان فرار از صحنه تصادف دخیل بوده اند". او در ادامه به خبرگزاری فرانسه گفت: "همه آن ها با مجازات جزیی رها شده اند، در حالی که مردم معمولی، که مرتکب چنین جرایمی شده اند، به شدت مورد مجازات قرار گرفته اند".
در ماه مارچ رییس جمهور تاجیکستان رستم، پسر بزرگش را مسئول سازمان دولتی مبارزه با فساد ساخت. چندی پیش فاش شد که یک شاگرد مکتب خود را به جای پسر کوچک رهبر تاجیکستان معرفی کرده و از یک تاجر 50 هزار دالر در قبال وعده یک قطعه زمین باج گرفته است. با وجود این که پسر کلاهبردار در ماه می دستگیر شد، کاربران رسانه های گروهی تاجیکستان این واقعه را مدرکی برای عدم اعتقاد مردم به حاکمیت قانون بر کشور دانستند.
در این ماه حکومت تاجیکستان اقدام هایی را روی دست گرفت تا با فرهنگ معافی از مجازات برای نخبگان مبارزه کند و همزمان بودجه حکومت را با نقدینه هایی که به شدت به آن نیاز است، افزایش دهد. در همین ارتباط حکومت فهرست اسامی آن دسته از ستاره های پاپ کشور را نشر کرد که به خاطر جرایم ترافیکی ده ها جریمه پرداخت نشده دارند.
ژانا شاینیان یکی از آن ها است. او خواننده ای است با موهای طلایی رنگ و صدای دلنشین که گفته می شود امام علی رحمان، رییس جمهور کشور به او علاقه به خصوصی دارد. به گفته وزارت داخله این خواننده 54 بار قوانین ترافیکی را زیر پا گذاشته و حتی یک برگه جریمه را هم پرداخت نکرده است.
مطبوعات بین المللی نمونه های دیگری از این گونه حکایت ها را به باد مسخره گرفته اند. از جمله گزارش هایی درباره بازداشت اشتراک کنندگان در مهمانی هالووین، که به عنوان مرده های متحرک و جادوگر لباس مبدل پوشیده بودند. گزارش هایی هم درباره تراشیدن ریش مسلمانان در چارچوب قوانین سرکوب بنیادگرایان نشر شده است.
گزارش تراشیدن ریش، که پولیس آن را انکار می کند، سیاست رسمی بود که باعث افزایش موارد کلاهبرداری شد. در این موارد افراد حقه باز به شهروندان مذهبی اجازه نامه های تقلبی می فروختند که به آن ها حق حفظ ریش شان را داده بود.
در حالی که چنین حکایت هایی در صدر خبرها قرار گرفته اند، لمون از دانشگاه اکستر در مورد کم اهمیت جلوه دادن «نارسایی ها» در این کشور هشدار می دهد. او گفت: "آزادی بیان به شدت محدود است، پولیس به طور گسترده از شکنجه کار می گیرد و همین رژیم 20 سال است که بر کشور حکومت می کند".