Το sampling στο Συνταγματικό Δικαστήριο

Στη διαμάχη για τη χρήση ενός μουσικού αποσπάσματος ο γερμανός συνθέτης και παραγωγός Μόζες Πέλχαμ (γνωστός και με το καλλιτεχνικό όνομα Moses P.) πέτυχε μια μερική νίκη ενώπιον του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου.

Μήλον της έριδος μεταξύ του εν λόγω καλλιτέχνη και του γνωστού συγκροτήματος ηλεκτρονικής μουσικής Kraftwerk είναι ένας μουσικός ρυθμός διάρκειας δύο δευτερολέπτων. Ο παραγωγός Πέλχαμ αντέγραψε τον ρυθμό από ένα κομμάτι των Kraftwerk, μια πρακτική που συνηθίζεται ιδιαίτερα στην χιπ χοπ μουσική, χωρίς ωστόσο να ζητήσει την άδεια από τους δημιουργούς.

Μετά από δικαστικές διαμάχες 18 ετών ο Πέλχαμ πέτυχε για πρώτη φορά μια μερική νίκη στην Καρλσρούη, μετά την προσφυγή του στο Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο. Το τελευταίο έκρινε ότι εάν πρόκειται μόνο για μικρή παρέμβαση στο δικαίωμα εκμετάλλευσης ενός έργου της μουσικής βιομηχανίας, τότε η ελευθερία της τέχνης προηγείται του δικαιώματος κυριότητας των παραγωγών δίσκων. Εν συνεχεία αυτό σημαίνει ότι η υπόθεση θα πρέπει να κριθεί εκ νέου.

Η γκρίζα ζώνη του sampling

Η διένεξη ξεκίνησε το 1997 όταν ο Πέλχαμ πήρε δύο δευτερόλεπτα από το κομμάτι «Metall auf Metall» (1977) των Kraftwerk και το χρησιμοποίησε, επαναλαμβάνοντας τον ρυθμό (Loop) στο τραγούδι της Σαμπρίνα Σέτλουρ «Nur mir». Η τεχνική της χρήσης και επανάληψης ξένων μουσικών αποσπασμάτων ή ακόμη και του ίδιου καλλιτέχνη ονομάζεται sampling στον χώρο της μουσικής. Ωστόσο, το ιδρυτικό μέλος των Kraftwerk Ραλφ Χίτερ κατηγόρησε τον Πέλχαμ για κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας. Στην ακροαματική διαδικασία ο Χίτερ υποστήριξε ότι μεταξύ συναδέλφων όφειλε να πάρει πρώτα τηλέφωνο και να του ζητήσει την άδεια. Παρ' ό,τι ο Χίτερ κέρδισε το δικαστήριο το 2006 στο Αμβούργο, όπου οι Πέλχαμ, Σέτλουρ και ο παραγωγός Μάρτιν Χας καταδικάστηκαν και κλήθηκαν να πληρώσουν αποζημίωση και να μην πωλούν πλέον το συγκεκριμένο μουσικό κομμάτι, προχώρησε μέχρι τον τελευταίο βαθμό δικαιοδοσίας. Και σε αυτό το δικαστήριο δικαιώθηκε.

Ωστόσο, αυτή η απόφαση ενδέχεται τώρα να ανατραπεί μετά τη δικαίωση των Πέλχαμ και Σέτλουρ από το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο.

Το θέμα του sampling αποτελεί γκρίζα ζώνη στο δίκαιο της μουσικής βιομηχανίας. Από το 2002 υπάρχουν οδηγίες από την ΕΕ στις οποίες υπάγονται θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας στη μουσική βιομηχανία. Το sampling όμως απουσιάζει από αυτές.

dpa,afp / Αλεξάνδρα Κοσμά