Συνεχίζεται το δράμα των προσφύγων

Πριν από ένα μήνα έφτασαν στην Ελλάδα ο Τζοχάντ και οι φίλοι του από το Πακιστάν. Σκόπευαν να συνεχίσουν τα ταξίδι τους για τη δυτική Ευρώπη, αλλά τους σταμάτησαν στα σύνορα, κατά την είσοδό τους στην πρώην γιουγκοσλαβική δημοκρατία της Μακεδονίας. Τώρα έχουν επιστρέψει στην Αθήνα και περνούν τις μέρες, και τις νύχτες τους, στην Ομόνοια. Ο Τζοχάρ λέει στο μικρόφωνο της γερμανικής ραδιοφωνίας (ARD): «Κοιμάμαι συνέχεια έξω. Κάνει πολύ κρύο, βρέχει, έχουμε μεγάλα προβλήματα. Θέλουμε να πάμε στη Γερμανία ή σε κάποια άλλη ευρωπαϊκή χώρα».

Στην ίδια μοίρα βρίσκονται πρόσφυγες από το Ιράκ και τη βόρεια Αφρική. Η ελληνική κυβέρνηση τους προτείνει να ζητήσουν άσυλο, αν το επιθυμούν, αλλά έχουν ελάχιστες πιθανότητες να γίνει δεκτή η αίτησή τους. Ο Σοχέντ, ένας άλλος Πακιστανό, λέει ότι στην Ελλάδα έτσι κι αλλιώς αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν μέλλον: «Είναι πολύ σκληροί μαζί μας κι όταν δουλεύεις, δεν σε πληρώνουν καλά...». Για τους νεαρούς άνδρες από το Πακιστάν και άλλες χώρες που έρχονται στην Αθήνα, προβλέπεται ειδικός καταυλισμός που λειτουργεί σε κλειστό γυμναστήριο. Αλλά οι συνθήκες διαμονής δεν είναι καλές, καθώς λείπουν κρεβάτια και εγκαταστάσεις υγιεινής, ενώ η παροχή σίτισης παραμένει υποτυπώδης.

Σχεδιασμός για πρόγραμμα επανεγκατάστασης

Την ίδια στιγμή δημιουργούνται πάντως θέσεις υποδοχής για πρόσφυγες, που συμμετέχουν στο αποκαλούμενο «πρόγραμμα επανεγκατάστασης». Τα κράτη-μέλη της ΕΕ έχουν δεσμευθεί να δεχθούν συνολικά 66.000 ανθρώπους, οι οποίοι σήμερα παραμένουν στην Ελλάδα. Όμως η προσφορά αυτή ισχύει μόνο για πρόσφυγες που προέρχονται από χώρες υψηλού κινδύνου- δηλαδή τη Συρία, το Ιράκ και ακόμη μερικές χώρες. Σε ένα πιλοτικό πρόγραμμα η ανθρωπιστική οργάνωση ΠΡΑΞΙΣ έχει ήδη προσφέρει κατάλυμα σε εκατοντάδες πρόσφυγες. Στους επόμενους μήνες σχεδιάζεται η εγκατάσταση 20.000 προσφύγων, κυρίως σε ιδιωτικές κατοικίες. Όπως επισημαίνει ο επικεφαλής του προγράμματος Άλκης Σουλιώτης «σήμερα έχουμε βάλει συνολικά 754 άτομα σε συνεργαζόμενα ξενοδοχεία, δέκα στην Αθήνα και άλλα δέκα στη Λέσβο. Αλλά αν κλείσουν τα σύνορα, θα μεγαλώσει σημαντικά ο αριθμός των προσφύγων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα».

Το ερώτημα είναι, τι θα γίνει σε περίπτωση που συνεχίσουν οι χώρες της βόρειας Ευρώπης να κλείνουν τα σύνορα. Δεν θα εγκλωβιστούν πολλοί πρόσφυγες στην προσπάθειά τους να φτάσουν στον τελικό προορισμό τους; Ο αρμόδιος υπουργός Γιάννης Μουζάλας δηλώνει: «Εγώ λέω ναι, θα εγκλωβιστούν άνθρωποι στην Ευρώπη. Αλλά θα πρόκειται για κάποιες, λίγες, δεκάδες χιλιάδες, τους οποίους θα μπορέσουμε να διαχειριστούμε».

«Πρόοδος» στην προετοιμασία των hot spot

Χιλιάδες πρόσφυγες συνεχίζουν στο μεταξύ να καταφθάνουν στα ελληνικά νησιά. Στις τρεις πρώτες εβδομάδες του Ιανουαρίου ο συνολικός αριθμός των αφίξεων είχε τριπλασιαστεί σε σχέση με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2015. Στα αποκαλούμενα hot spot, που ετοιμάζονται αυτήν την εποχή, οι πρόσφυγες θα καταγράφονται, ώστε να κατανεμηθούν στους τελικούς τους προορισμούς, ενώ θα γίνεται διαχωρισμός ανάμεσα σε εκείνους που δραπετεύουν από εστίες πολέμων και σε εκείνους που εγκαταλείπουν τη χώρα τους για οικοομικούς λόγους.

Ο Πάνος Καρβούνης, επικεφαλής της αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Αθήνα, εκτιμά πάντως ότι τον τελευταιο καιρό γίνεται σημαντική πρόοδος στην προετοιμασία των hot spots: «Η Ελλάδα αναγνωρίζει ότι υπήρξαν καθυστερήσεις, αλλά πιστεύω ότι με τη βοήθεια της Κομισιόν και άλλων οργανώσεων τα hot spots θα βρίσκονται σε πλήρη λειτουργία μέσα σε λίγες εβδομάδες» λέει ο κ.Καρβούνης στη γερμανική ραδιοφωνία. Τότε θα αρχίσει να λειτουργεί πιο αποτελεσματικά και η καταγραφή των προσφύγων στη Λέσβο, στη Χίο, στη Λέρο ή στη Σάμο. Αλλά για να γίνει αυτό, η Ελλάδα θα χρειαστεί την αλληλεγγύη των ευρωπαίων εταίρων της.

Wolfgang Landmesser (ARD), Γιάννης Παπαδημητρίου