Πώς ζουν οι Έλληνες στη Γερμανία;

Η μελέτη της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας για τη Μετανάστευση και τους Πρόσφυγες έχει τον τίτλο: «Η προοδευτική πορεία της ενσωμάτωσης – η κατάσταση των πέντε μεγάλων ομάδων αλλοδαπών που ζουν στη Γερμανία».

Από τον τίτλο και μόνον εξάγεται κατ’ αρχήν το βασικό πόρισμα: η κοινωνική ενσωμάτωση διανύει μια θετική τροχιά. Και δεύτερον, υπογραμμίζεται ότι οι ερωτηθέντες έχουν το καθεστώς του αλλοδαπού, δηλαδή δεν έχουν τη γερμανική υπηκοότητα. Επομένως η μελέτη περιλαμβάνει σαφέστατα μόνον όσους διατηρούν την υπηκοότητα του κράτους προέλευσης και όχι εκείνους που κατέχουν τη διπλή υπηκοότητα.

Πολλαπλοί δείκτες για συγκεκριμένα αποτελέσματα

Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της μελέτης είναι ότι για πρώτη φορά λαμβάνεται υπ’ όψιν τόσο μεγάλο ποσοστό, το 57% των ξένων στη Γερμανία, και ότι στηρίζεται σε πολλούς και διαφορετικούς δείκτες. Ο συντάκτης της μελέτης Δρ. Μπάμπκα - φον Γκοστόμσκι είπε στο μικρόφωνο της εκπομπής μας ότι η μελέτη αυτή έχει δύο βασικά χαρακτηριστικά:

«Είναι αντιπροσωπευτική για πέντε μεγάλες ομάδες ξένων που ζουν στη Γερμανία και δεύτερον αφορά ένα πλατύ φάσμα από δείκτες που δηλώνουν τον βαθμό της ενσωμάτωσης των ξένων στη γερμανική κοινωνία. Τέτοιοι δείκτες είναι η γλωσσομάθεια, η σχολική εκπαίδευση, η επαγγελματική κατάρτιση και καριέρα, η οικογενειακή και κοινωνική κατάσταση των ξένων, το βιοτικό τους επίπεδο, οι σχέσεις τους με την εθνική παροικία και τη γερμανική κοινωνία.»

Η μελέτη αφορά το διάστημα 2006 μέχρι 2007 και συνολικά 4.576 ξένους: 1.544 Τούρκους υπηκόους, 972 κατοίκους της πρώην Γιουγκοσλαβίας, 746 Ιταλούς υπηκόους, 677 Έλληνες και 637 Πολωνούς.

Όντως τα πορίσματα της μελέτης είναι συγκεκριμένα για κάθε ομάδα: π.χ. διαπιστώνεται ότι οι Πολωνοί είναι ηλικιακά οι πιο νέοι ξένοι κάτοικοι της Γερμανίας, αντίθετα οι Έλληνες, μαζί με τους Ιταλούς και τους πολίτες της πρώην Γιουγκοσλαβίας, ανήκουν στους ηλικιωμένους ξένους, αφού η μέση ηλικία είναι τα 43 χρόνια. Επίσης το επίπεδο της σχολικής εκπαίδευσης και της επαγγελματικής εξειδίκευσης έχει βελτιωθεί σημαντικά σε σχέση με την πρώτη γενιά των ξένων μεταναστών. Χαρακτηριστικό εδώ είναι ότι οι Πολωνοί διαθέτουν στην πλειονότητά τους την καλύτερη επαγγελματική εξειδίκευση, ενώ οι Έλληνες σημειώνουν υψηλά ποσοστά, γύρω στο 60%, στη σχολική και πανεπιστημιακή εκπαίδευση.

Αντίθετα οι Ιταλοί συγκρίνονται με τους Τούρκους στο θέμα της εκπαίδευσης: διότι μόνον το 10% των Τούρκων και το 12% των Ιταλών διαθέτουν απολυτήριο λυκείου ή επαγγελματικού λυκείου. Όπως επισημαίνει ο κ. Μπάμπκα – φον Γκοστόμσκι «υπάρχει μια σημαντική βελτίωση της σχολικής εκπαίδευσης ανάμεσα στην πρώτη γενιά και τη δεύτερη και τρίτη. Π.χ. στους Έλληνες διαπιστώνεται ότι η βελτίωση της σχολικής εκπαίδευσης αγγίζει επίπεδα άνω του μέσου όρου, έστω και αν αυτό αφορά στις νεότερες ηλικίες. Το 60% φοιτά στη μέση ή και στην ανώτατη εκπαίδευση. Από την άλλη οι Έλληνες μπορεί να μην διαθέτουν τόσο καλή επαγγελματική κατάρτιση όσο οι Πολωνοί, αλλά συνολικά είναι περισσότερο εξειδικευμένοι από τις άλλες ομάδες.»

Οι Έλληνες νοσταλγούν περισσότερο την πατρίδα

Καθοριστικό στοιχείο βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου για όλες τις ομάδες είναι ότι τα τελευταία χρόνια η πλειονότητα των ξένων μένει σε καλύτερες κατοικίες και το σημαντικότερο πολλοί ξένοι έχουν ιδιόκτητο διαμέρισμα ή σπίτι. Την πρώτη θέση καταλαμβάνουν εδώ οι Ιταλοί με δεύτερους τους Έλληνες.

Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό και κατ’ αρχήν παράδοξο είναι για τους Έλληνες το γεγονός ότι το 20% δηλώνουν πως θέλουν να επιστρέψουν στην Ελλάδα για πάντα. Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό επιθυμίας για παλιννόστηση σε όλες τις ομάδες των ξένων. Μια μικρή έκπληξη και για τον Δρ. Μπάκμπα-Γκοστόμσκι, ο οποίος σπεύδει όμως να δηλώσει: «πρέπει να σημειώσουμε ότι και στους Έλληνες η πλειοψηφία, δηλαδή το 60%, λέει ότι θέλει να μείνει για πάντα στη Γερμανία. Όμως το ποσοστό του 20% που εκφράζει την επιθυμία της παλιννόστησης είναι μεγαλύτερο στους Έλληνες από ό,τι στις άλλες εθνικές ομάδες. Ασφαλώς οφείλουμε να τονίσουμε ότι πρόκειται για επιθυμίες, ίσως και για ψευδαισθήσεις. Γι’ αυτό ακριβώς είναι αμφιλεγόμενο, εάν και κατά πόσον θα υλοποιηθεί μια τέτοια επιθυμία και στην πραγματικότητα.»

Σε θετική τροχιά λοιπόν οι ξένοι που ζουν στη Γερμανία. Όμως παρά τα συγκεκριμένα ποιοτικά βήματα κοινωνικής ένταξης που καταγράφει η μελέτη η καθημερινότητα επιβάλλει μεγαλύτερη επιτάχυνση και πολλαπλή ενίσχυση στη διαδικασία ενσωμάτωσης των ξένων στη γερμανική κοινωνία.

Ας μην λησμονούμε ότι η επανένωση των δύο Γερμανιών ανέκοψε επί μια δεκαετία το ενδιαφέρον για κοινωνική ενσωμάτωση στους περισσότερους ξένους ακόμη και στους Ευρωπαίους πολίτες.

Βιβή Παπαναγιώτου

Υπεύθ. σύνταξης: Σπύρος Μοσκόβου