Πώς μια Γερμανίδα βιώνει την Τουρκία του Ερντογάν

Με ένα χαρούμενο Merhaba, δηλαδή καλημέρα, χαιρετά η Ντόρις Μπίρετ, όλους όσοι την επισκέπτονται στη λεγόμενη τουρκική Ριβιέρα. Για 8 χρόνια η 73χρονη γερμανίδα μάθαινε τουρκικά γιατί ήθελε να μην αισθάνεται ξένη στην μικρή κοινωνία της πόλης Κας, μίση ώρα απέναντι από το Καστελόριζο. Η γνωστή ηθοποιός και τραγουδίστρια πριν συνταξιοδοτηθεί έκανε με το πλοίο MS-Europa το γύρο του κόσμου, είδε πολλά, συνέκρινε περισσότερα και αποφάσισε συνειδητά να εγκατασταθεί στην πόλη αυτή, 200 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Αττάλειας, όπου και αγόρασε σπίτι.

«Άνθρωποι εξαφανίζονται ξαφνικά»

Εκείνο που της έκανε εντύπωση είναι ότι οι άνθρωποι ήταν πολύ φιλικοί και εγκάρδιοι, κάτι που δεν είχε συναντήσει ούτε στη Γαλλία, ούτε στην Ισπανία. Η Ντόρις Μπίρετ ανήκει ανάμεσα στους 10.000 Γερμανούς που έχουν επιλέξει να περάσουν τα χρόνια της συνταξιοδότησης στα τουρκικά παράλια. Ωστόσο, η παραδεισένια ζωή άλλαξε άρδην το τελευταίο διάστημα. Πριν από 4 χρόνια η Ντόρις Μπίρετ παρατήρησε ότι όλο και περισσότερες γυναίκες φορούσαν μαντίλα και έκαναν στροφή σε παραδοσιακές αξίες, αλλά δεν την προβλημάτισε. Ξαφνικά όμως διαπίστωσε ότι μέλη του κυβερνώντος κόμματος AKΡ πλούτιζαν, ότι το χωριό που πριν από 30 χρόνια ήταν προσβάσιμο μόνο με γαϊδουράκι, απέκτησε σύγχρονες δομές. Από το αποτυχημένο πραξικόπημα του περασμένου Ιουλίου το κύμα συλλήψεων και οι οργανωμένες εκκαθαρίσεις άλλαξαν την συμπεριφορά των Τούρκων στο φιλικό της περιβάλλον. «Πολιτικές συζητήσεις είναι καλύτερα να μην κάνει κανείς στην Τουρκία», λέει. «Πολλοί φοβούνται να ελαφρώσουν την καρδιά τους. Παρατήρησα ότι κι εγώ δεν μπορώ να πω κάτι, αισθάνομαι χαμένη».

Βέβαια η Μπίρετ είναι διαβασμένη, με πολιτικά ενδιαφέροντα και θα είχε πολλά να πει και να ρωτήσει, αλλά δεν θέλει να βάλει σε δύσκολη θέση πολλούς φίλους της, μεταξύ αυτών και αστυνομικούς. Η αστυνομική ή στρατιωτική παρουσία δεν έχει αυξηθεί στο Κας, αλλά έχουν αυξηθεί οι έλεγχοι αυτοκινήτων και κυρίως των προσωπικών εγγράφων. Άνθρωποι εξαφανίζονται από τη μια μέρα στην άλλη. «Μια γερμανίδα ήταν  παντρεμένη με Τούρκο που επισκέπτονταν θρησκευτικό σχολείο του κινήματος Γκιλέν. Ξαφνικά και οι δύο εξαφανίστηκαν», διηγείται η Μπίρετ.  Μια άλλη φίλη της στην Άγκυρα την πήρε τηλέφωνο και με δάκρυα στα μάτια της έλεγε ότι από το φιλικό της περιβάλλον ορισμένοι φυλακίστηκαν.

«Οι Τούρκοι δεν θέλουν την Ευρώπη»

Για τη γερμανίδα καλλιτέχνιδα όλα αυτά δεν περνούν αβρόχοις ποσί. Αλλά αντλεί κουράγιο από την εικόνα που βλέπει από το μπαλκόνι της. Σε απόσταση μόνο 3 χιλιομέτρων ξεκινά η Ευρώπη, το ελληνικό Καστελόριζο. Όποιος δεν μπορεί να αντέξει την πολιτική πίεση των μεγάλων πόλεων, δεν γυρίζει καταρχήν τα νώτα στη χώρα, αλλά προσπαθεί να βρει σπίτι στα τουρκικά παράλια. Μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα 2 με 3 χιλιάδες Γερμανών έφυγε από τη χώρα, όπως αναφέρει μέλος της ένωσης «Η Γέφυρα» που εκπροσωπεί από την Κωνσταντινούπολη πολλούς Γερμανούς. Ορισμένοι από αυτούς συνελήφθηκαν με την υποψία ότι είχαν δεσμούς με τον Γκιουλέν. Αλλά αφέθηκαν ελεύθεροι μετά την παρέμβαση του γερμανικού προξενείου. Πολλοί εργαζόμενοι σε γερμανικές εταιρείες επέστρεψαν στη Γερμανία. Γερμανοί επιστήμονες απασχολούμενοι επί χρόνια στο Πανεπιστήμιο του Μαρμαρά στην Κωνσταντινούπολη δεν θέλησαν να βάλουν σε κίνδυνο τις καλές σχέσεις χρόνων που έκτισαν.

Η Ντόρις Μπίρετ παρακολουθεί τις εξελίξεις και κουνά το κεφάλι της. Οι Τούρκοι δεν ενδιαφέρονται πια για την Ευρώπη, δεν θέλουν σχέσεις. Έτσι χάνεται η ευκαιρία να έρθουν πιο κοντά στις ευρωπαϊκές αξίες. Αλλά για τη γερμανίδα συνταξιούχο όλο το παγκόσμιο σύστημα έχει ξεφύγει. Παλαιότερα, μέσω της τέχνης της ασκούσε κριτική. Σήμερα δεν έχει τη δύναμη. Δεν πιστεύει ότι θα κατέληγε στη φυλακή, εάν όρθωνε τη φωνή της μαζί με άλλους, αλλά θα σήμαινε το τέλος της διαμονής της στην Τουρκία. Έτσι απέχει από κάθε κριτική απέναντι στο σύστημα. Κοιτάζει απλά τους Τούρκους που τόσο αγαπά και λυπάται που λόγω της κατάστασης οι τουρίστες είναι λιγοστοί. Και συστήνει σε όλους να επισκέπτονταν την Τουρκία. «Δεν υπάρχει φόβος».

Βόλφγκανγκ Ντικ/Ειρήνη Αναστασοπούλου