Ο ρόλος του Ομοσπονδιακού Προέδρου

Είναι το ύπατο αξίωμα της χώρας, με περιορισμένες δυνατότητες παρέμβασης στα καθημερινά πολιτικά δρώμενα της χώρας.

Ο Ομοσπονδιακός Πρόεδρος εκπροσωπεί διεθνώς το κράτος και υπογράφει τους νόμους προκειμένου αυτοί να τεθούν σε ισχύ. Συνιστά ωστόσο αντικείμενο νομικών αντιπαραθέσεων εάν η αρμοδιότητα του περιορίζεται στην εξέταση της διαδικασίας ψήφισης των νόμων ή εάν έχει το δικαίωμα να ελέγχει και το περιεχόμενό τους. Είναι σαφές ότι εάν ισχύει η δεύτερη περίπτωση ενισχύεται σημαντικά ο ρόλος του Πρόεδρου.

«Δεν θα είμαι „βολικός“ πρόεδρος»

Ο πρώην Πρόεδρος Χορστ Κέλερ (Horst Köhler) είχε δηλώσει από την ημέρα που ανέλαβε τα καθήκοντά του ότι δεν θα είναι ένας «βολικός» Πρόεδρος. Το είπε και το έκανε. Αρνήθηκε επί παραδείγματι να υπογράψει τον «νόμο για την ασφάλεια των πτήσεων», ο οποίο προέβλεπε την ιδιωτικοποίηση των αρμοδίων υπηρεσιών. Αρνήθηκε επίσης να εγκρίνει τον «νόμο για την ενημέρωση των καταναλωτών».

Ο Ομοσπονδιακός Πρόεδρος «προτείνει» στην Ομοσπονδιακή Βουλή (Bundestag)τον υποψήφιο καγκελάριο. Διορίζει και αποπέμπει τον καγκελάριο κατόπιν σχετικού αιτήματος του Ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου. Επίσης διορίζει και αποπέμπει τους υπουργούς κατόπιν σχετικής πρότασης του καγκελαρίου.

Στις αρμοδιότητες του Ομοσπονδιακού Προέδρου ανήκει και η απονομή χάριτος σε πρόσωπα που έχουν καταδικαστεί για ποινικά αδικήματα. Τέτοια ήταν η περίπτωση του πρώην τρομοκράτη της RAF, Κρίστιαν Κλαρ, του οποίου την αίτηση απέρριψε το 2007 ο Χορστ Κέλερ.

Δεν εκλέγεται απευθείας από τον λαό

Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, την Αυστρία και την Κύπρο στη Γερμανία ο Ομοσπονδιακός Πρόεδρος δεν εκλέγεται απευθείας από τον λαό, αλλά από την Ομοσπονδιακή Συνέλευση (Bundesversmmlung). Πρόκειται για ένα σώμα εκλεκτόρων, το οποίο απαρτίζουν τα μέλη του Ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου και ίσος προς αυτούς αριθμός εκλεκτόρων που εκλέγονται από τα Κοινοβούλια των Ομοσπόνδων Κρατιδίων (Parlamente der Bundesländer). Η θητεία του Ομοσπονδιακού Προέδρου είναι πενταετής και η επανεκλογή του επιτρέπεται μόνο μία φορά. Εκλόγιμος είναι κάθε Γερμανός πολίτης που έχει συμπληρώσει το 40 έτος της ηλικίας του.

Η πολιτική διάσταση των περιορισμένων αρμοδιοτήτων του Ομοσπονδιακού Προέδρου θεμελιώνεται από την ιστορική εμπειρία. Κατά την περίοδο της «Δημοκρατίας της Βαϊμάρης», ο Πρόεδρος του κράτους είχε ευρείες αρμοδιότητες και δικαιώματα. Μπορούσε να αναστείλει την ισχύ των θεμελιωδών δικαιωμάτων των πολιτών και να επιβάλει νόμους εκτάκτου ανάγκης. Πρόκειται για παράγοντες, που όπως εκτιμάται, ευνόησαν την ανάληψη της εξουσίας από τους εθνικοσοσιαλιστές.