Λίγες οι πιθανότητες επιτυχίας της Συνόδου ΕΕ-Τουρκίας

Μπροστά στις κάμερες εκπρόσωποι της ΕΕ και της Τουρκίας διαβεβαιώνουν ότι επιδιώκουν τη συνεργασία στην προσφυγική κρίση. Διαφορετική είναι ωστόσο η γλώσσα που μιλά το πρωτόκολλο συνάντησης του τούρκου προέδρου Ταγίπ Ερντογάν και του προέδρου της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ στη Σύνοδο των G20 στην Αττάλεια τον Νοέμβριο του 2015. Στο πρωτόκολλο, που δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα euro2day.gr, ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ εμφανίζεται ως ικέτης, τον οποίο κατακεραυνώνει ο τούρκος πρόεδρος. Στη συνομιλία ο Ερντογάν απείλησε μάλιστα ότι «θα στείλουμε τους πρόσφυγες με λεωφορεία σε Ελλάδα και Βουλγαρία».

Τρεις περίπου μήνες μετά τη Σύνοδο των G20 στην Τουρκία πραγματοποιείται τη Δευτέρα η δεύτερη Σύνοδος Κορυφή ΕΕ-Τουρκίας χωρίς ωστόσο να διαγράφεται στον ορίζοντα επίλυση της προσφυγικής κρίσης. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι χωρίς την συμβολή της Άγκυρας δεν είναι εφικτή μια διέξοδος στο προσφυγικό. Η Τουρκία ήταν και παραμένει η σημαντικότερη χώρα τράνζιτ για πρόσφυγες και φιλοξενεί σήμερα στο έδαφός της περισσότερους από 2,5 εκ. Σύριους. Μπορεί ο Ταγίπ Ερντογάν να μην έστειλε τους πρόσφυγες σε Ελλάδα και Βουλγαρία όπως είχε απειλήσει. Η Τουρκία ωστόσο δεν έχει καταβάλει ουσιαστικές προσπάθειες για να αναχαιτίσει τις ροές προσφύγων που κατευθύνονται προς τα ελληνικά νησιά.

Η Άγκυρα ζητά ανταλλάγματα…

Από την άλλη πλευρά ούτε η ΕΕ έχει κάνει κάτι για να ανακουφίσει την Τουρκία. Οι Βρυξέλλες ζητούν ούτε λίγο ούτε πολύ από την Άγκυρα να δέχεται Σύριους πρόσφυγες στο έδαφός της, αλλά να μην τους επιτρέπει να συνεχίσουν το ταξίδι τους στην Ευρώπη. Στη Σύνοδο Κορυφής του Νοεμβρίου αποφασίστηκε να συνεχιστούν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας, με ανοιχτό ωστόσο αποτέλεσμα. Παράλληλα οι Βρυξέλλες υποσχέθηκαν στην Άγκυρα σε αντάλλαγμα για την βοήθειά της στο προσφυγικό να χαλαρώσουν τη διαδικασία έκδοσης βίζας για Τούρκους πολίτες που ταξιδεύουν στην ΕΕ. Η τουρκική κυβέρνηση ερμηνεύει ωστόσο την προοπτική αυτή ως δέσμευση των Ευρωπαίων για κατάργηση της βίζας και το ανακοίνωσαν ακριβώς έτσι και στον τουρκικό πληθυσμό.

Για την καγκελάριο Άγκελα Μέρκελ η Τουρκία διαδραματίζει ρόλο κλειδί στην προσφυγική κρίση. Στο ταξίδι της στην Άγκυρα πριν από ένα μήνα συμφώνησε με την τουρκική πολιτειακή ηγεσία, μεταξύ άλλων, στην αποστολή του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο. Αρκετές σημαντικές λεπτομέρειες αναφορικά με την νατοϊκή επιχείρηση παραμένουν ωστόσο ακόμα ανοιχτές. Από την πλευρά της η Ελλάδα συμμετέχει στην αποστολή του ΝΑΤΟ χωρίς ωστόσο να έχει μεγάλες προσδοκίες για την επιτυχία της. Η Αθήνα αμφιβάλλει ότι η Άγκυρα θα δεχθεί πίσω στο έδαφός της πρόσφυγες που εντοπίζουν τα πλοία του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο. Σύμφωνα με τις ελληνικές αρχές η Τουρκία δέχεται την επανεισδοχή μόλις 1,5% των προσφύγων. Από την άλλη πλευρά η Άγκυρα ισχυρίζεται ότι συμφώνησε στην επανεισδοχή 20.000 προσφύγων, η Ελλάδα ωστόσο έχει στείλει πίσω στην Τουρκία μόλις 4.000.

Οι προοπτικές για μια επιτυχημένη Σύνοδο Κορυφής ΕΕ-Τουρκίας τη Δευτέρα κάθε άλλα παρά θετικές είναι. Οι διαφωνίες μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, η Άγκυρα που θεωρείται δύσκολος εταίρος και μια διχασμένη ΕΕ δεν αφήνουν και πολλά περιθώρια ελπίδας. Περίπου πριν από δύο εβδομάδες ο Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος επικρίνει αυστηρά την ευρωπαϊκή προσφυγική πολιτική, είχε δηλώσει: «Αδιάφορα από το πόσο ανήλεη, ασυνείδητη και σκληρή είναι η προσφυγική πολιτική των δυτικών χωρών, δεν υπάρχει καμία ελπίδα να θέσουν υπό έλεγχο τις προσφυγικές ροές».

dpa / Στέφανος Γεωργακόπουλος