1. Μετάβαση στο περιεχόμενο
  2. Μετάβαση στο κύριο μενού
  3. Μετάβαση σε περισσότερους ιστοτόπους της DW

Καταλύτης διεργασιών το κίνημα του 68

Γιώργος Παππάς2 Μαΐου 2008

Ο Μπένο Όνεζοργκ ήταν το πρώτο θύμα του κινήματος του 68 στη Γερμανία. Στη διαδήλωση κατά του Σάχη το 67 ο M. L. Müller, ρεπόρτερ της Berliner Morgenpost τον είδε πεσμένο στο έδαφος αλλά δεν υπολόγιζε ότι θα πεθάνει.

https://p.dw.com/p/DsEO
Ο Σάχης της Περσίας ήταν ευπρόσδεκτος στο απομονωμένο Δυτικό Βερολίνο του 1967Εικόνα: AP

Εκείνη την ημέρα, στις 2 Ιουνίου του 1967, υπήρξαν πολλοί τραυματίες και από τις δύο πλευρές, αστυνομία και διαδηλωτές. Η ατμόσφαιρα ήταν ηλεκτρισμένη, με τους διαδηλωτές μπροστά στο δημαρχείο του Σένεμπεργκ. Το είχαν αποκλείσει με προστατευτικό κλοιό οι αστυνομικές δυνάμεις για να περάσει ο Σάχης της Περσίας και να υπογράψει στο χρυσό βιβλίο των επισκεπτών. Στο διχοτομημένο Δυτικό Βερολίνο ήταν ευπρόσδεκτος κάθε ξένος επισκέπτης, πόσο μάλλον ο Σάχης με τα πετρέλαια της Περσίας.

Υπερβολική η αντίδραση της αστυνομίας

Η αστυνομία, αφού στην αρχή δεν αντέδρασε στις προκλήσεις από τους διαδηλωτές κατά της Πέρση μονάρχη, αποφάσισε ξαφνικά να διαλύσει τη διαδήλωση. Μια «αναίτια, υπερβολική ενέργεια» λέει ο Μichael Ludwig Müller, ρεπόρτερ της Berliner Μorgenpost, που κάλυπτε τη διαδήλωση.

40 Jahre Tod von Benno Ohnesorg - Karl-Heinz Kurras
O άστυνομικός Κarl-Heinz Kurras με το συνήγορό του κατά την έκδοση της αθωωτικής απόφασης το 1970. Η έρευνα παρασουσίασε μεγάλα κενάΕικόνα: PA/dpa

Στην επιχείρηση αυτή συνέβη το μοιραίο. Ένας αστυνομικός πυροβόλησε δύο φορές με το πιστόλι του. «Εκτιμώ ότι δεν ήθελε σκόπιμα να σκοτώσει κάποιον. Αλλά είχε απασφαλισμένο πιστόλι. Ήταν μια μεγάλη αναταραχή, ήταν εντελώς ανεύθυνο στις συνθήκες αυτές να απασφαλίσει το πιστόλι του. Και τον πυροβόλησε» λέει ο Müller που καταγράφει τα γεγονότα του γερμανικού Μάη του 68 στο βιβλίο του με τίτλο ‘Βερολίνο 1968 η άλλη οπτική γωνία’ („Berlin 1968-Die andere Perspektive“ εκ. Berlin Story Verlag)

Με απασφαλισμένο πιστόλι στη διαδήλωση κατά του Σάχη

Το θύμα ήταν ο Μπένο Όνεζοργκ, φοιτητής, ειρηνιστής, μέλος της ‘Ευαγγελικής Φοιτητικής Κοινότητας’. Η σφαίρα από πίσω τον βρήκε στο κεφάλι. «Τον είδα πεσμένο κάτω δεν ήξερα ότι τον βρήκε η σφαίρα, κινούνταν ακόμη, δεν υπολόγιζα ότι θα πεθάνει», θυμάται ο Μίλερ.

Η αστυνομία δεν έδινε το όνομα του Όνεζοργκ. Όπως λέει ο ρεπόρτερ, το πληροφορήθηκε από δύο διερχόμενους βουλευτές του SPD που πήγαιναν στην όπερα και πήραν από την αστυνομία το όνομα. Η Berliner Morgenpost βγήκε με τρεις εκδόσεις και την επόμενη ημέρα ήταν πρώτη που είχε το όνομα του θύματος. Ο αστυνομικός που πυροβόλησε ήταν ο Karl-Heinz Kurras. Η έρευνα που έγινε παρουσίασε πολλά κενά, ο Kurras αθωώθηκε τελεσίδικα από το Εφετείο του Βερολίνου το 1971.

Το πρώτο θύμα του κινήματος του 68 στη Γερμανία

Ο Μπένο Όνεζοργκ ήταν το πρώτο θύμα του φοιτητικού κινήματος. Οι κινητοποιήσεις των φοιτητών είχαν ξεκινήσει από τα προηγούμενα χρόνια για τα κακώς κείμενα στα υπερπλήρη πανεπιστήμια με τις αντιδραστικές δομές και βεβαίως κατά του πολέμου των Αμερικανών στο Βιετνάμ. Η πρώτη μεγάλη διαδήλωση για το Βιετνάμ έγινε στις αρχές Φεβρουαρίου 1966 και για πρώτη φορά διαδηλωτές έριξαν τότε αυγά και τομάτες στο ‘Αμερικανικό Σπίτι’ στο Δυτικό Βερολίνο. Το επεισόδιο αυτό προκάλεσε αίσθηση και αντιδράσεις, καθώς η κυρίαρχη άποψη στους κατοίκους του Δυτικού Βερολίνου ήταν ότι οι Αμερικανοί μπορεί να κάνουν λάθη στο Βιετνάμ, αλλά είναι οι ελευθερωτές και οι προστάτες από την εξ ανατολών απειλή. Ο Μίλερ σημειώνει ότι «κινητοποιήσεις των φοιτητών με τη συμμετοχή και καθηγητών υπήρχαν και το 65-66, αλλά μετά το θάνατο του Όνεζοργκ ήταν ευκολότερο να περάσουν τα μηνύματά τους».

Στην Εξωκοινοβουλευτική Αντιπολίτευση ‘ΑΡΟ’

Rudi Dutschke
O Ρούντι Ντούτσκε ιδρυτής της Εξωκοινοβουλευτικής Αντιπολίτευσης (AΡΟ) έγινε ευρύτερα γνωστός μετά το θάνατο του ΌνεζοργκΕικόνα: picture-alliance/dpa

Ο θάνατος του Όνεζοργκ, λέει ο Müller έκανε στην ουσία πασίγνωστο και το σημαντικότερο εκπρόσωπο του γερμανικού Μάη του 68, το Ρούντι Ντούτσκε. Ήταν αυτός που το Δεκέμβριο του 1966, ελλείψει άλλης ουσιαστικής αντιπολίτευσης, κήρυξε την Εξωκοινοβουλευτική Αντιπολίτευση ‘ΑΡΟ’ στην κυβέρνησης ‘μεγάλου’ συνασπισμού Χριστιανοδημοκρατών-Σοσιαλδημοκρατών με τους Γκέοργκ Κίσινγκερ και Βίλι Μπραντ. Δυόμισι εβδομάδες μετά το θάνατο του Όνεζοργκ ο Ντούτσκε οργάνωσε απεργία πείνας για την απελευθέρωση του μέλους της ‘commune 1’ Φριτς Τόιφελ που είχε συλληφθεί στη διαδήλωση κατά του Σάχη. Ο Ντούτσκε είχε κλειστεί με μέλη της ‘commune 1’ σε εκκλησία του Σαρλότενμπουργκ. Έπρεπε να εκκενώσουν την εκκλησία μετά από απόφαση της ενορίας.Ο Ντούτσκε άδραξε την ευκαιρία και πριν εγκαταλείψουν την εκκλησία, ανέβηκε στον άμβωνα και έβγαλε έναν πύρινο λόγο στα μέλη που είχαν συγκεντρωθεί και τους 15-20 δημοσιογράφους.

Ο Ντούτσκε στον άμβωνα

«Σκεφτείτε το Ντούτσκε στον άμβωνα», λέει ο Μίλερ «και στα σκαλιά το διάδρομο με τα ελληνικά αρχικά του Χριστού. Ένας γνωστός μου δημοσιογράφος, ο Edi Reiche τον φωτογράφισε». Αυτή η φωτογραφία από το πρακτορείο Αssociated Press έκανε το γύρο του κόσμου με τη λεζάντα «κήρυγμα σε γερμανική εκκλησία από τον ηγέτη των φοιτητών» (Student leader preaching in German church). Αυτή η φωτογραφία έκανε πραγματικά γνωστό το Ντούτσκε».

Σήμερα, 40 χρόνια μετά το γερμανικό Μάη του 68 ο Michael Ludwig Müller δεν συμφωνεί με τη μυθοπλασία των συντελεστών του. «Δεν πιστεύω», λέει «ότι άλλαξαν ριζικά τη χώρα. Επιτάχυναν διαδικασίες που είχαν ήδη δρομολογηθεί. Δεν ήταν οι πρωτεργάτες, αλλά ήταν οι καταλύτες για τις εξελίξεις που ακολούθησαν».