Εγκαίνια documenta 14: Η Ελλάδα στο Κάσελ

Με φόντο τον «Παρθενώνα των απαγορευμένων βιβλίων» - ένα ημιτελές προς το παρόν έργο της Μάρτα Μινουχίν από την Αργεντινή, το οποίο περιλαμβάνει 45.000 απαγορευμένα βιβλία - οι Πρόεδροι Γερμανίας και Ελλάδας Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάιερ και Προκόπης Παυλόπουλος εγκαινίασαν την 14η documenta στο Κάσσελ.

Η documenta θεωρείται η σημαντικότερη έκθεση σύγχρονης τέχνης στον κόσμο. Μια έκθεση πολιτική που δίνει τις κατευθυντήριες γραμμές στο χώρο της σύγχρονης τέχνης. Το πρώτο μέρος της εγκαινιάστηκε πριν από δυο μήνες στην Αθήνα.

Στο Κάσελ, οι δυο Πρόεδροι επισκέφθηκαν αρχικά το εμβληματικό μουσείο Fridericianum, όπου για πρώτη φορά το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ) παρουσιάζει ένα σημαντικό μέρος της συλλογής του. Η έκθεση στο Fridericianum με τον τίτλο «Αντίδωρον» περιλαμβάνει 82 καλλιτέχνες και 180 έργα, ανάμεσά τους των Βλάση Κανιάρη, Γιάννη Κουνέλλη και Τάκη, έργα τα οποία φιλοξενούνται στις δυο κεντρικές αίθουσες στο ισόγειο του μουσείου. Ο καλλιτεχνικός διευθυντής της d14 Άνταμ Σίμτσικ, η υπουργός Πολιτισμού Λυδία Κονιόρδου και η διευθύντρια του ΕΜΣΤ Κατερίνα Κοσκινά ξενάγησαν τους δυο πολιτικούς στη συλλογή του ΕΜΣΤ.

Τα σπίτια - σωλήνες από μπετόν

Στη συνέχεια έκαναν μικρές στάσεις για να μιλήσουν με τους καλλιτέχνες όπως την Μάρτα Μενουχίν, τον Ντάνιελ Κνορ αλλά και τον Χίβα Κ., ο οποίος έχει φιλοτεχνήσει ένα από τα πιο ενδιαφέροντα υπαίθρια έργα. Μια κατασκευή από τεράστιους μπετονένιους σωλήνες, τους οποίους φοιτητές της Σχολής Εφαρμοσμένων Τεχνών μετέτρεψαν σε μικρά σπιτάκια. Το καθένα ξεχωριστό. Το καθένα μοναδικό. Σε μπετονένιους σωλήνες, κοντά στο λιμάνι της Πάτρας, αναγκάστηκε πολλές φορές να κοιμηθεί ο Κούρδος καλλιτέχνης από το Ιράκ στο ταξίδι που έκανε ως μετανάστης από τη χώρα του προς την κεντρική Ευρώπη.

Ο Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάιερ και ο Προκόπης Παυλόπουλος αφού ξεναγήθηκαν στην Documenta Halle - έναν επίσης παραδοσιακό εκθεσιακό χώρο, όπου ανάμεσα σε άλλα έργα, δεσπόζουν δυο κατακερματισμένες βάρκες, τις οποίες ο Γκιγέρμο Γκαλίντος μετέτρεψε σε μουσικά όργανα - ολοκλήρωσαν την επίσκεψή τους στον κήπο Orangerie του ανακτόρου του 18ου αιώνα . Εκεί είχαν την ευκαιρία να μιλήσουν με δημοσιογράφους και ο Πρόεδρος Προκόπης Παυλόπουλος δήλωσε αποκλειστικά στην Deutsche Welle ότι «για την Ελλάδα, εδώ η έκθεση documenta στο Κάσελ σημαίνει ότι όλοι οι Ευρωπαίοι αυτές τις δύσκολες ώρες με αφετηρία τον κοινό μας πολιτισμό, θα υπερασπιστούμε αρχές με παγκόσμια αξία σε μια εποχή που η ανθρωπότητα κινδυνεύει. Αυτό μας διδάσκει η documenta και εύχομαι να μας το διδάξει στο διηνεκές».

Ο Έλληνας πρόεδρος με αφορμή και την επίσκεψη του στον «Παρθενώνα των απαγορευμένων βιβλίων» άδραξε την ευκαιρία για να υπενθυμίσει αυτό που κάποτε είχε πει ο Αντρέ Μαλρό πως «ο δυτικός πολιτισμός έχει αφετηρία. Και είναι ο Παρθενώνας. Και για το λόγο αυτό ζητάμε τα γλυπτά του Παρθενώνα πίσω».

Με αφορμή την επέτειο του Διστόμου 

Εν τω μεταξύ κατά τη διάρκεια της μετάβασης των δύο πρόεδρων στον τελικό σταθμό της ξενάγησής τους στον κήπο Orangerie του ανακτόρου, μια μικρή ομάδα Ελλήνων του Κάσελ με καταγωγή από το Δίστομο, αλλά και Γερμανοί, περίμεναν τους κ. Σταϊνμάιερ και Παυλόπουλο κρατώντας πλακάτ, στα οποία αναγράφονταν «Ποτέ πια Δίστομο» και ο αριθμός «218» των εκτελεσθέντων από τους Γερμανούς με αφορμή την σημερινή επέτειο από την σφαγή στο Δίστομο. Σύμφωνα με πληροφορίες του γραφείου Τύπου της Ελληνικής Προεδρίας οι δύο πρόεδροι έβαλαν την υπογραφή τους σε ένα από τα πλακάτ. 

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος δήλωσε ότι «θυμόμαστε τα θύματα της σφαγής του Διστόμου και διδασκόμαστε ότι οι κίνδυνοι για τη Δημοκρατία δεν έχουν περάσει». Από την πλευρά του ο κ. Σταϊνμάιερ ευχαρίστησε τον κ. Παυλόπουλο για την επιλογή του, να βρίσκεται εκτός συνόρων, ειδικά σήμερα, που συμπληρώνονται 73 χρόνια από τη σφαγή στο Δίστομο στις 10 Ιουνίου του 1944. Σε προγραμματισμένη συνάντηση που είχε, μετά τα εγκαίνια, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας με τους Έλληνες του Κάσελ με καταγωγή από το Δίστομο, επανέλαβε τις δηλώσεις που είχε κάνει χθες στο Βερολίνο ότι δηλαδή οι διεκδικήσεις της Ελλάδας που προκύπτουν από την γερμανική κατοχή είναι «νομικώς ενεργές και δικαστικώς επιδιώξιμες». Πρόσθεσε μάλιστα ότι ο Γερμανός Πρέσβης στην Ελλάδα δεν ήταν δυνατόν να τον συνοδέψει στο ταξίδι του στη Γερμανία, διότι συμμετείχε σήμερα στις τελετές μνήμης στο Δίστομο. 

Η d14 απλώνεται σε 35 χώρους σε ολόκληρο το Κάσελ και θα διαρκέσει μέχρι τις 17 Σεπτεμβρίου ενώ στην Αθήνα ολοκληρώνεται στις 17 Ιουλίου.

Μαρία Ρηγούτσου, Κάσελ