Δύσκολη «εξίσωση» η Τουρκία για το Βερολίνο

Όταν ξεκινά η περίοδος του θέρους η δράση στο πολιτικό πεδίο επιβραδύνεται. Αυτός είναι τουλάχιστον ο κανόνας. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια αυτή η τάση τείνει να γίνει εξαίρεση. Η καγκελάριος Μέρκελ πάντως παραμένει στις «επάλξεις». Μια ματιά στην πολιτική ατζέντα του φετινού καλοκαιριού αρκεί για να καταλάβει κανείς το γιατί. Το Brexit και οι επιπτώσεις του, η υφέρπουσα τραπεζική κρίση στην Ιταλία, η τρομοκρατία του Ισλαμικού Κράτους και βεβαίως το αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα στην Τουρκία. Ζητήματα που θα κρατήσουν την Άγκελα Μέρκελ πλήρως απασχολημένη τις ημέρες και εβδομάδες που ακολουθούν.

Ξεχωριστό κεφάλαιο η συμφωνία για το προσφυγικό

Μετά το μήνυμα της γερμανίδας καγκελαρίου το Σάββατο προς τους κυβερνώντες στην Τουρκία για τήρηση των αρχών του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας, η Άγκελα Μέρκελ έστειλε χθες δύο ακόμη μηνύματα διά στόματος του εκπροσώπου της. «Μια χώρα στην οποία ισχύει η θανατική ποινή δεν μπορεί να είναι μέλος της ΕΕ», τόνισε ο Στέφεν Ζάιμπερτ, καθιστώντας σαφή τη θέση της γερμανικής κυβέρνησης. Δεύτερον, σε ό,τι αφορά την ευρωτουρκική συμφωνία για το προσφυγικό, ο γερμανός κυβερνητικός εκπρόσωπος έσπευσε να επισημάνει ότι είναι «ξεχωριστή και ανεξάρτητη» από τις τελευταίες εξελίξεις. Εξάλλου, υπογράμμισε ο κ. Ζάιμπερτ, η συμφωνία εξυπηρετεί το αμοιβαία συμφέροντα και λειτουργεί καλά τη δεδομένη χρονική στιγμή. Τόσο στο θέμα της θανατικής ποινής που εξετάζει να επαναφέρει η τουρκική κυβέρνηση όσο και στο προσφυγικό οι θέσεις Βερολίνου και Βρυξελλών ταυτίζονται.

Πάντως ο τόνος του Βερολίνου σε ό,τι αφορά το προσφυγικό είναι σαφώς πιο μαλακός. Κι αυτό είναι κατανοητό, δεδομένου ότι η αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης είναι πολυτιμότερη πολιτικά για την Άγκελα Μέρκελ σε σχέση με το ενδεχόμενο να ενταχθεί η Τουρκία στην ΕΕ, το οποίο εξάλλου δεν βλέπουν με καλό μάτι πολλά στελέχη του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU). Από την άλλη, η καγκελάριος πρέπει σε κάθε περίπτωση να διατηρήσει δίαυλο επικοινωνίας με την Άγκυρα, δεδομένου ότι η συμφωνία για το προσφυγικό επετεύχθη με πρωτοβουλία του Βερολίνου και είναι βαρύνουσας σημασίας για την καγκελάριο.

Πυρήνας της συμφωνίας είναι η καταβολή δισεκατομμυρίων οικονομικής ενίσχυσης στην Τουρκία για τη διαχείριση του προσφυγικού ρεύματος και την επανεισδοχή προσφύγων που έχουν μεταβεί παράτυπα στην ΕΕ. Η Τουρκία απαιτεί στο πλαίσιο εφαρμογής της συμφωνίας για το προσφυγικό να καταργηθεί η βίζα για Τούρκους που ταξιδεύουν στην ΕΕ, ωστόσο οι Βρυξέλλες ξεκαθαρίζουν ότι δεν έχουν υλοποιηθεί τα σχετικά προαπαιτούμενα. Και το Βερολίνο καθιστά σαφές ότι δεν θα υπάρξουν εκπτώσεις στο θέμα της βίζας για την Τουρκία.

Οξύνει την κριτική η γερμανική αντιπολίτευση

Σε όλα αυτά προστίθεται και η διαμάχη γύρω από τους 240 γερμανούς στρατιώτες στην τουρκική βάση του Ιντσιρλίκ. Η απαγόρευση της τουρκικής κυβέρνησης σε γερμανούς βουλευτές να επισκέπτονται τη βάση έχει προκαλέσει αντιδράσεις και δυναμώνουν τις φωνές -κυρίως από τη γερμανική αντιπολίτευση- για τερματισμό της στρατιωτικής συνεργασίας με την Τουρκία.

Τα κόμματα της Αριστεράς και των Πρασίνων δεν φείδονται κριτικής κατά της τουρκικής ηγεσίας, κάνοντας λόγο για «πολιτικό πραξικόπημα» σχολιάζοντας την επιχείρηση καταστολής και εκκαθάρισης που βρίσκεται σε εξέλιξη. Καλούν μάλιστα την καγκελάριο Μέρκελ να πάρει θέση και να αναλάβει δράση.

Ωστόσο, όπως δήλωσε ο Στέφεν Ζάιμπερτ, πρόθεση του Βερολίνου είναι σε πρώτη φάση να τηρήσει στάση αναμονής. Όπως διευκρίνισε η γερμανική κυβέρνηση θα καταστήσει σαφές στην Τουρκία ότι η Γερμανία τάσσεται με το μέρος της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου. Γεγονός είναι πάντως ότι στο Βερολίνο επικρατεί προβληματισμός για τα τεκταινόμενα στην Τουρκία και γύρω από την ενδεδειγμένη μέθοδο διαλόγου με τους κυβερνώντες της.

Κάι-Αλεξάντερ Σολτς / Άρης Καλτιριμτζής