Ανήλικοι πρόσφυγες μόνοι στη «βαλκανική οδό»

«Είστε ο πατέρας;» Αυτή είναι η ερώτηση που ακούγεται όλο και πιο έντονα στα σύνορα Ελλάδας και πΓΔΜ. Το έργο των αρμόδιων αρχών είναι κολοσσιαίο. Μέχρι να δοθεί το «πράσινο φως» σε οικογένειες ή μεμονωμένα άτομα προκειμένου να συνεχίσουν το μακρύ ταξίδι προς την Ευρώπη κατά μήκος της βαλκανικής οδού προηγείται η ταυτοποίησή τους. Ωστόσο οι συνοριοφύλακες έρχονται ολοένα συχνότερα αντιμέτωποι με ασυνόδευτα παιδιά, που είτε ταξιδεύουν εξαρχής μόνα από τη Συρία με στόχο να επανενωθούν με τις οικογένειές τους που έχουν ήδη φτάσει σε κάποια ευρωπαϊκή χώρα είτε έχουν χάσει τους δικούς τους στην πορεία.

Σύμφωνα με στοιχεία της Europol περίπου 10.000 ασυνόδευτα παιδιά έχουν χαθεί από τη στιγμή που εγκατέλειψαν τις πατρίδες τους. Όπως επισημαίνουν εθελοντικές οργανώσεις στη Γευγελή, στα σύνορα με την Ελλάδα, ο αριθμός γυναικών και παιδιών που φτάνουν εδώ αυξάνεται μέρα με τη μέρα. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία που έχει δώσει στη δημοσιότητα η κυβέρνηση της πΓΔΜ, η σημερινή εικόνα έχει αλλάξει άρδην με εκείνη που κυριαρχούσε το περασμένο καλοκαίρι. Ενώ τότε το 75% των νεοαφιχθέντων ήταν άνδρες, τώρα πλέον το ίδιο ποσοστό αντιστοιχεί σε γυναίκες και παιδιά, που προσπαθούν να φτάσουν με κάθε τρόπο στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη.

Φόβος για «κλειστές πόρτες» στην ΕΕ

«Αρχικά στο πρώτο προσφυγικό ρεύμα υπήρχαν άνθρωποι που έρχονταν διευρενητικά» αναφέρει ο Γέσπερ Φρόβιν Γένσεν από τη UNICEF. «Νέοι άνδρες έσπασαν πρώτοι τον πάγο», αναφέρει χαρακτηριστικά. Καθώς η κατάσταση άρχισε να επιδεινώνεται ακολούθησαν γυναίκες και παιδιά. Στο μεταξύ οι διακινητές έχουν ρίξει στη μαύρη αγορά τις τιμές για μια θέση σε μια βάρκα, λόγω χειμώνα. Το γεγονός αυτό έχει οδηγήσει πολλούς ανθρώπους που δεν μπορούσαν να πληρώσουν το «μεγάλο ταξίδι» προς την Ευρώπη πέρσι, να το τολμήσουν έστω και τώρα. Παράλληλα οι φόβοι ότι στο μέλλον θα δυσκολέψουν οι όροι επανένωσης προσφυγικών οικογενειών σε ευρωπαϊκές χώρες ωθεί ολοένα περισσότερα παιδιά να ακολουθήσουν τους δικούς τους στο ταξίδι τους στα παγωμένα νερά του Αιγαίου και την αφιλόξενη βαλκανική οδό. «Πλέον μητέρες και παιδιά σπεύδουν με κάθε τρόπο να φτάσουν στην Ευρώπη», αναφέρει και η Έλμα Ντζάνκοβιτς από την ανθρωπιστική οργάνωση Legis υπογραμμίζοντας ότι η πολιτική των «ανοιχτών συνόρων» της καγκελαρίου Μέρκελ και της Γερμανίας θα έχει σύντομα ημερομηνία λήξης.

Όπως επισημαίνει η Ντζάντοβιτς αυτή τη στιγμή μόνο στην πΓΔΜ βρίσκονται 18.0000 ασυνόδευτα ανήλικα παιδιά. «Συνειδητοποιήσαμε μάλιστα ότι πολλοί άνθρωποι προσποιούνται ότι κάποια από τα ασυνόδευτα παιδιά είναι δικά τους προκειμένου να τα πάρουν μαζί τους», αναφέρει η ίδια χωρίς να θέλει να αποκαλύψει τις πηγές της. Ο φόβος ότι τα παιδιά θα πέσουν θύματα σωματεμπορίας αιτιολογεί αντίστοιχες συμπεριφορές. «Από την πλευρά των εθελοντών υπάρχουν επίσης ελλείψεις σε ειδικούς, κοινωνικούς λειτουργούς και παιδαγωγούς, που μπορούν βάσιμα να διακρίνουν αν ένα παιδί είναι πράγματι ασυνόδευτο ή όχι», τονίζει η Ντζάνκοβιτς. Το πρόβλημα μάλιστα επιτείνεται διότι η παραμονή στην περιοχή της Γευγελής κρατά μόλις λίγες ώρες, με αποτέλεσμα η κατάσταση αυτή να μεταφέρεται ως έχει στις επόμενες χώρες-σταθμούς. «Όλοι αυτοί οι νέοι άνθρωποι έχουν μόνο ένα πράγμα στο μυαλό τους, πώς να προχωρήσουν», αναφέρει ο Φρόβιν Γένσεν, τονίζοντας ότι αν οι αρμόδιες αρχές αρνηθούν να δώσουν το πράσινο φως στα παιδιά αυτά προκειμένου να συνεχίσουν το ταξίδι τους έστω με κάποια πρόσωπα που τους είναι απλώς οικεία, η ροπή προς την παρανομία θα είναι εντονότερη.

Νεμάνγια Ρούγκεβιτς, Γευγελή / Δήμητρα Κυρανούδη