To Handy και ο ελληνοτουρκικός καφές

Αυτές τις μέρες είχε τη φθινοπωρινή συνεδρία της η Γερμανική Ακαδημία Γλώσσας και Ποίησης, το ανώτατο θα λέγαμε όργανο για την επιτήρηση και καλλιέργεια της γερμανικής γλώσσας. Οι σοφοί του Darmstadt έβαλαν το αυτί τους στο στήθος της γλώσσας και της βρήκαν ακροαστικά, επιπόλαιες και περιττές γλωσσικές κατασκευές, φαιδρά κατασκευάσματα στο γόνατο, έτσι για να ικανοποιηθούν στα γρήγορα νέες ανάγκες. Για παράδειγμα η γερμανική λέξη για το κινητό που είναι Handy. Μια κατασκευή με βάση την αγγλική λέξη hand (χέρι) και τη μοδάτη κατάληξη y, δηλαδή ούτε κανονικά αγγλικά ούτε κανονικά γερμανικά, αλλά παρ’ όλα αυτά επικράτησε. Και άλλα παρόμοια ζιζάνια. Κινδυνεύει η υγεία της γλώσσας; Όχι, απεφάνθησαν οι σοφοί του Darmstadt χαμογελώντας. Τα φαινόμενα αυτά είναι εποχιακά και σημειώνονται στα κράσπεδα της γλώσσας. Στην ουσία η γερμανική είναι μια ανθούσα γλώσσα που εξελίσσεται και εμπλουτίζεται με έννοιες και λέξεις σταθερά εδώ και 150 χρόνια.

Αυτοπεποίθηση και παιδισμοί

Μια πολιτιστική αυτοπεποίθηση νιώθει κανείς σ’ αυτό το καθησυχαστικό χαμόγελο των σοφών του Darmstadt. Ούτε συναγερμοί, ούτε εκστρατείες διάσωσης, ούτε καθαρτήρια, ούτε προκρούστειες κλίνες για τη γλώσσα ούτε τίποτα. Απλά μελέτη και καλλιέργεια. Α, τα πράγματα δεν είναι έτσι σε ολόκληρη την Ευρώπη. Αν πάμε στις βαλκανικές παρυφές, έχουμε άλλα φαινόμενα. Στα διάδοχα κράτη της πρώην Γιουγκοσλαβίας για παράδειγμα. Εκεί θέλουν σώνει και καλά να αποδείξουν ότι δεν υπάρχει μία σερβοκροατική γλώσσα, όπως πιστεύαμε τόσα χρόνια. Παίρνουν λοιπόν τη γλώσσα, την παραφουσκώνουν με αρχαϊσμούς και την λένε στο Ζάγκρεμπ «κροατική». Νεκρανασταίνουν ανατολίτικα στοιχεία από την τουρκοκρατία στο σώμα της και τη λένε στο Σεράγεβο «βοσνιακή». Της τονίζουν τα φολκλορικά στοιχεία της υπαίθρου στη Ποντγκόριτσα και τη λένε «μαυροβουνιακή». Εις δε το Βελιγράδιον κηρύσσουν τον πόλεμο στη λατινική γραφή και λατρεύουν τώρα το κυριλλικό αλφάβητο. Εκεί η γλώσσα καλείται να αποδείξει εκ των υστέρων τις επιλογές της πολιτικής. Νέα κράτη, παιδαριώδεις εμμονές.

Και ο ελληνοτουρκικός καφές;

Και εις τα καθ’ ημάς; Ε, καλά τώρα, εμείς είμαστε αρχαίο έθνος, δεν μπορούμε να συγκριθούμε. Ή μήπως μπορούμε; Μήπως κι εμείς δεν βαλθήκαμε να εξαφανίσουμε τον τούρκικο καφέ που λέγαμε παλιά και τον λέμε τώρα ελληνικό; Πρέπει δηλαδή να απαλείψουμε σώνει και καλά την ιστορία; Αν για μερικούς αιώνες η Ελλάδα υπήρξε επαρχία της οθωμανικής αυτοκρατορίας, λογικό είναι να υπάρξουν προσμίξεις σε όλα τα επίπεδα. Δηλαδή το ιμάμ μπαϊλντί θα το κάνουμε «φούσκωσε ο παπάς κι έσκασε απ’ το φαΐ»; Η τηρουμένων των αναλογιών οι σοφοί του Darmstadt θα πρέπει να εκγερμανίσουν όλη την ιατρική ορολογία, που έχει ρίζες ελληνικές και λατινικές, για να νιώσει βέβαιο και ευχαριστημένο σήμερα το γερμανικό έθνος; Αφού εμείς πιστεύουμε ότι είμαστε αρχαίο έθνος με μεγάλη ιστορική και γλωσσική παράδοση, ας το αποδείξουμε νιώθοντας και την ανάλογη πολιτιστική αυτοπεποίθηση. Και αφήνοντας τους όποιους τουρκισμούς στη γλώσσα, όπως οι Γερμανοί στη δική τους το Handy. Γι αυτούς είναι τίμημα στην τεχνολογική πρωτοκαθεδρία του αγγλοσαξωνικού χώρου σήμερα, για μας είναι φόρος τιμής στην πολυκύμαντη ιστορία μας.