SOS για τη νότιες παραλίες της Αλγκάβρε στην Πορτογαλία

Οι τουριστικοί οδηγοί ανεβάζουν στα ουράνια τη νότια παραλία της Πορτογαλίας, την Αλγκάβρε. Ο μαζικός τουρισμός, που κι εδώ είναι παρών, συγκεντρώνεται περισσότερο κυρίως στο δυτικό τμήμα. Στην ανατολική πλευρά της Αλγκάβρε υπάρχει η Ρία Φορμόζα, ένα τεράστιο εθνικό πάρκο με μεγάλη αξία για την προστασία των ειδών. Κι εδώ ο άνθρωπος κάνει αισθητή την παρουσία του, χτίζει σπίτια, πετάει σκουπίδια και παράγει αστικά λύματα. Μια πρωτοβουλία πολιτών άσκησε αγωγή στο πορτογαλικό δημόσιο με την κατηγορία ότι παραβιάζει την ισχύουσα κοινοτική νομοθεσία που διέπει τη διαχείριση αυτών των λυμάτων.

Αγωγή κατά του πορτογαλικού δημοσίου

Η πόλη ΄Ολιαν της Πορτογαλίας είναι η δεύτερη σε μέγεθος στο Ρία Φορμόζα, αυτό το εθνικό πάρκο μοναδικής περιβαλλοντικής σημασίας. Οι κάτοικοι έχουν οργανωθεί σε μια πρωτοβουλία πολιτών για να επιτύχουν τη μεταστροφή της τοπικής και κεντρικής κυβέρνησης σε θέματα περιβάλλοντος. Γιατί τα αστικά λύματα σχεδόν ανεπεξέργαστα πέφτουν στο Ρία Φορμόζα καταστρέφοντας μια μοναδική περιοχή οικολογικής προστασίας. Οι τοπικές αρχές εφευρίσκουν τρικ για να παρακάμπτουν την ευρωπαϊκή νομοθεσία, η οποία προβλέπει συγκεκριμένους περιορισμούς στο βιολογικό καθαρισμό των λυμάτων. Ακόμη και το πιο καθαρό ανακυκλωμένο νερό μπορεί να διαταράξει την οικολογική ισορροπία του Ρια Φορμόζα.

Στην καρδιά του βρίσκεται η πόλη ΄Ολιαν. Εκεί έχουν χτιστεί δύο εγκαταστάσεις βιολογικού καθαρισμού των λυμάτων σε απόσταση 2.300 μέτρων η μια από την άλλη. Εδώ, όμως, σε μια αυστηρά καθορισμένη έκταση, καλλιεργούνται μύδια και όστρακα. Πολλοί αναγκάστηκαν να κλείσουν τις επιχειρήσεις τους, επειδή η παραγωγή τους συνεχώς συρρικνώνεται. Ειδικοί εκφράζουν την υπόθεση ότι η παρουσία του βιολογικού καθαρισμού έχει επηρεάσει την ποιότητα του θαλασσινού νερού, το οποίο περιέχει χημικές ουσίες από τα λύματα.

«Καταστράφηκε η παραγωγή μας»

Ο Φραντζίσκο Γκασπάρ είναι ψαράς και καλλιεργεί όστρακα έχασε όλη την παραγωγή του. «Τα μύδια καταστράφηκαν όλα σε μια μέρα», διαμαρτύρεται. «Άλλοι συνάδελφοι ζημιώθηκαν γύρω στο 25 με 30%, κάτι που είναι στα φυσιολογικά όρια. Η δική μας καταστροφή ήταν της τάξης του 95%. Δεν αξίζει τον κόπο καν να ανοίγουμε τους σάκους. Από τα 1000 στρείδια που βρήκαμε σήμερα μέσα, τα μισά μόνο ήταν ζωντανά. Τα υπόλοιπα νεκρά. Η δουλειά μας πήγε περίπατο και χάσαμε τουλάχιστον 10.000 ευρώ».

Ο Αντόνιο Τεραμόντο είναι δραστήριο μέλος της κίνησης πολιτών στην πόλη ΄Ολιαν Ήταν αυτός που κίνησε τη διαδικασία για την αγωγή κατά του πορτογαλικού δημοσίου. Προτείνει το γλυκό νερό από το βιολογικό καθαρισμό να διοχετεύεται στους αγρούς και όχι στο εθνικό πάρκο του Ρία Φορμόζα. «Το πρόβλημα είναι το εξής», λέει. «Η σύνθεση των ανακυκλωμένων λυμάτων είναι βλαπτική για το Ρία Φορμόζα. Όταν όμως διαχυθεί μειώνεται η βλαπτικότητά του, μπορεί μάλιστα να είναι και φιλικό προς το περιβάλλον. Προτείνουμε λοιπόν το νερό του βιολογικού καθαρισμού να πηγαίνει στους αγρούς. Με άλλα λόγια, ούτε μια σταγόνα στο εθνικό πάρκο, τόσο απλό είναι».

Ασυνείδητοι τουρίστες

Ο Καρίμ Ερτσίνι είναι καθηγητής της Θαλάσσιας Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Αλγκάρβε και έχει ειδικευτεί στα θαλάσσια είδη του εθνικού πάρκου. Μας εξηγεί ότι η βιοποικιλότητα του Ρία Φορμόζα έχει παγκόσμια αξία. Τέτοιοι χώροι δεν έχουν απομείνει ακόμη πολλοί, γιατί είναι φωλιά για τα νεαρής ηλικίας ψάρια. Ο καθηγητής έχει καταγράψει γύρω στα 100 είδη ψαριών. Πολλά από αυτά έχουν μεγάλη οικονομική αξία, άλλα και οικολογική.

Η Συνθήκη Ραμσάρ είναι μια διεθνής συμφωνία για την προστασία των υδροβιοτόπων, την οποία έχει υπογράψει η Πορτογαλία. Όμως ούτε η συνθήκη, αλλά ούτε το καθεστώς του εθνικού πάρκου μπορούν να προστατεύσουν το Ρια Φορμόζα από την ανθρώπινη ασυνειδησία. Εκτός από τις εγκαταστάσεις βιολογικού καθαρισμού οι εξωλέμβιες δίνουν τη χαριστική βολή. Από τις παράνομες παραθεριστικές κατοικίες προκαλούνται τόνοι από σκουπίδια και οι τουρίστες με τους θορύβους τους διώχνουν τα σπάνια πουλιά. Οι λουόμενοι αφήνουν τα σκουπίδια τους και δεν δείχνουν κανένα σεβασμό στη φύση. Ορισμένοι από τους ντόπιους άρχισαν εκστρατείες καθαρισμού των παραλιών του Ρία και η πρωτοβουλία των πολιτών της περιοχής περιμένει τη στήριξη των Βρυξελλών. Θα περιμένει για πολύ ακόμη.

Elisabete Farinha/Ειρήνη Αναστασοπούλου

Υπεύθυνος σύνταξης : Στέφανος Γεωργακόπουλος