Metropolis-"ιστορική" αποκατάσταση στη Berlinale
10 Φεβρουαρίου 2010
Για πολλούς είναι το κατ΄ εξοχήν γεγονός της Berlinale, πιο σημαντικό ακόμη και από το ποιές ταινίες θα κερδίσουν τη χρυσή και την αργυρή άρκτο, πιο σημαντικό και από το αστραφτερό πέρασμα των ηθοποιών από το κόκκινο χαλί. Η μεθαυριανή προβολή της ταινίας Metropolis του Φριτς Λανγκ έχει συγκεντρώσει το παγκόσμιο ενδιαφέρον, όχι μόνο γιατί το φιλμ θεωρείται σταθμός στη ιστορία του κινηματογράφου, αλλά και διότι θα προβληθεί στην κανονική του διάρκεια.
«Θάφτηκε σε μουσείο του Μπουένος Άιρες»
Σκεφθείτε τι θα γίνονταν, αν ένα κομμάτι από την 9η Συμφωνία του Μπετόβεν εξαφανίζονταν από την παρτιτούρα και κάποια στιγμή εμφανίζονταν κατά τύχη. Κάπως έτσι έγινε και με την ταινία Metropolis του Φριτς Λάνγκ. Όταν το 1927 η ταινία προβλήθηκε για πρώτη φορά στο Βερολίνο, ήταν μια από τις λίγες προβολές ολόκληρης της ταινίας. «Το φιλμ, που παίχτηκε το 1927 στους κινηματογράφους, κόπηκε σε 3 πρωτότυπα, ένα για τη Γερμανία, ένα αγόρασαν οι Αμερικανοί και ένα προρίζονταν για τον υπόλοιπο κόσμο», λέει ο ΄Εμπερχαρντ Γιούνγκερσντορφ, επικεφαλής του Ιδρύματος Φρίντριχ Βίλχελμ Μουρνάου στο Βιζμπάντεν.
«Οι Αμερικανοί θεώρησαν ότι η δική τους κόπια ήταν μεγάλης διάρκειας και έκοψαν μερικές σκηνές, το ίδιο έκαναν και οι Γερμανοί και στο πέρασμα του χρόνου οι κομμένες σκηνές χάθηκαν».
Χάρη στις προσπάθειες του Ιδρύματος οι κομμένες σκηνές αποκαταστήθηκαν τεχνικά και προστέθηκαν στην ταινία, μια πολύ δύσκολη και απαιτητική και λεπτομερειακή δουλειά. Η αίσθηση των Αμερικανών ότι η διάρκεια της ταινίας ήταν πολύ μεγάλη είχε λοιπόν συνέπειες για το παγκόσμιο κοινό. Η προβολή του πιο φημισμένου έργου της καλλιτεχνικής δημιουργίας, μεθαύριο, στην πλήρη του διάρκεια και πάλι, οφείλεται σε μια αλληλουχία ευτυχών συγκυριών.
«Η συγκυρία ήθελε το 1928 κάποιος Αργεντινός να έχει αγοράσει μια ταινία, ήταν κόπια του Metropolis», λέει ο Γιούνκενρσντορφ. «Φυσικά η κόπια καταστράφηκε με τα χρόνια και την έδωσε σε κάποιον συλλέκτη, μετά κατέληξε σε ένα μουσείο, και μετά σε κάποιο άλλο και το φιλμ θάφτηκε εκεί».
«Θεωρήθηκε αυτονόητη η δημόσια προβολή της»
Για μεγάλο διάστημα κανείς δεν ήξερε για το θαμμένο θησαυρό στο Μπουένος Άιρες. Μέχρις ότου η νέα διευθύντρια του Μουσείου Κινηματογράφου και ένας επίμονος συλλέκτης ενδιαφέρθηκαν για την κόπια και έστειλαν την πληροφορία στην Ευρώπη. Στο Βερολίνο ιδιαίτερα προκάλεσε μεγάλη κατάπληξη. Η τεχνική αποκατάσταση των σκηνών διάρκειας 30 λεπτών έγινε πολύ γρήγορα και η ταινία απέκτησε τη διάρκεια που είχε προβλέψει ο σκηνοθέτης της ο Φριτς Λανγκ.
«Όταν επιβεβαιώθηκε ότι το υλικό προέρχονταν από τη ταινία Metropolis, οι αντιδράσεις σε ολόκληρο τον κόσμο οδήγησαν στη σκέψη ότι το φιλμ δεν είναι σημαντικό μόνο για μας εδώ, στη Γερμανία, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο», λέει ο Χελμουτ Πόσμαν, πρόεδρος του Ιδρύματος Φρίντριχ Βίλχελμ Μουρνάου. «Το ερώτημα γα την τεχνική επεξεργασία δεν τέθηκε καν. Θεωρήθηκε αυτονόητη, όπως αυτονόητη είναι και η δημόσια προβολή του στην πρωτότυπη διάρκεια».
Οι σκηνές των 30 λεπτών έχουν από πλευράς περιεχομένου μεγάλη σημασία για το Metropolis, επισημαίνει η Βίλκενινγκ. Πρόκειται για δύο ολοκληρωμένες σκηνές, που κόπηκαν εντελώς το 1927. Υπάρχουν επίσης και ορισμένες μικρότερης διάρκειας. Άρα το 30λεπτο μοιράζεται σε ολόκληρη τη ταινία.
Jochen Kürten/Ειρήνη Αναστασοπούλου
Υπεύθ. σύνταξης: Γιώργος Παππάς